Özelleştirme gelirlerinin kullanımı için acil yasa gerekli
Son günlerde sıkça gündeme gelen özelleştirme gelirlerinin nerede kullanılacağına
ilişkin tartışmalara yeni bir boyut getirildi. Türkiye Ekonomi Politikaları
Araştırma Vakfı - Ekonomi Politikaları Araştırma Enstitüsü (TEPAV|EPRI) özel
kanunlara göre yapılan özelleştirmelerden elde edilecek kaynakların kullanımının
farklı bir mevzuat ve uygulamaya tabi olduğunu vurgulayarak, özelleştirme gelirlerinin
uygulanan programın ruhuna uygun olarak öncelikle borç ödemelerinde kullanılmasını
sağlayacak "yasal bir zemine" acilen gerek olduğunu kaydetti.
TEPAV'ın eylül ayına ilişkin raporunda, özel kanunlara göre yapılan özelleştirmelere Türk Telekom örneği verildi. Haziran 2005 tarihinde yasalaşan 5369 sayılı yasa ile Türk Telekom gelirlerinin "bütçe geliri" yazılmasını öngören ve kısmen bu gelirleri TCDD'ye ve köy içme suyu ile yollarının yapımına tahsis eden hükmün en sakıncalı uygulama olduğunun anlatıldığı raporda, enerji santrallerinin özelleştirilmesi ve devrinden elde edilecek kaynakların kullanımının da farklı bir mevzuata dayandığı belirtildi.
Harcamalar program hedefinin üstünde
TEPAV, konsolide bütçe harcamalarında program hedeflerinin üzerinde bir genişleme
yaşandığına dikkat çekti. Bütçe giderleri içinde esnekliği olmayan harcamaların
payının yüzde 79.8, esnekliği olan harcamaların payının ise yüzde 20.2 oranında
gerçekleştiğine dikkat çekilen raporda, "Bir diğer ifadeyle kontrol edilebilir
harcamaların oransal düşüklüğü bütçenin bir maliye politikası aracı olarak etkinliğinin
azalmaya devam ettiğini göstermektedir" denildi. Gelir tarafında yaşanan
gelişmelerin, gelecek aylarda faiz dışı harcamalarda görülecek olası artışın
finanse edilebilmesi için dolaylı vergilere ağırlık veren bir vergi politikası
uygulamasının devam edeceğini ortaya koyduğu kaydedilen raporda, "Özellikle
IMF ile sürdürülen 20 nci "stand by" gözden geçirme görüşmeleri çerçevesinde
gerekebilecek ilave tedbirlerin şimdiye kadar olduğu gibi dolaylı vergileri
artırmak suretiyle karşılanması çok büyük bir olasılıktır" görüşü savunuldu.
TMO'nun borçlanması saydamlığı bozuyor
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) ürün alımlarında kullanmak üzere ikrazen aldığı
550 milyon YTL'lik krediye de atıfta bulunan TEPAV, 2000/2001 krizinin acı deneyimine
rağmen sürdürülen bu tür uygulamaların mali saydamlığı zedeledeğine dikkat çekti.
Bütçe gideri olarak yazılması gereken bir uygulamanın borç işlemi olarak muhasebeleştirilmesinin
bütçe açığını gerçekte olduğundan daha düşük gösterdiği belirtildi. Ayrıca TMO'nun
dünya fiyatının çok üzerinde bir fiyatla aldığı tahıldan zarar edeceği ve sonuç
itibariyle bu borcu hiçbir zaman geri ödeyemeyeceği de ifade edildi.
referans