Son 40 yılın TBMM Başkanları 367 şartına 'hayır' demişti
Son 40 yılın TBMM Başkanları, cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunu iptal eden Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesi olan 367 şartına 'hayır' demişti. Geçtiğimiz aybaşında Gazeteci Can Dündar tarafından hazırlanan 'Neden' programına katılan Eski TBMM Başkanları Yıldırım Akbulut, Hikmet Çetin, İsmet Sezgin, Osman Sabit Avcı, Cahit Karakaş, Ferruh Bozbeyli ve şu anki TBMM Başkanı Bülent Arınç, 367 şartının hukuki dayanağının olmadığını belirtmişti. Eski TBMM Başkanları 367 şartı hakkındaki görüşlerini şöyle dile getirmişti:
YILDIRIM AKBULUT: Şimdiye kadar cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hiçbir zaman bu 367 telaffuz edilmedi ve Özal'ın seçiminde de ben meclisi yönetiyordum, oturumu yönetiyordum ve 367 telaffuzu yapılmadı ve yapılamazdı. Konuyu hukuki açıdan inceliyoruz şimdi. Bir meclis başkanı kürsüde oturur da bir cumhurbaşkanlığı seçimini gerçekleştirmeye çalışırsa yapacağı iş ilk önce toplantı yeter sayısı var mıdır? Eğer tereddüde düşmüyorsa vardır diye açar toplantıyı. O iç tüzüğün 57. maddesi hükmü gereğidir. Yani bir yoklama yapılırda oturum açılır diye bir hüküm yoktur. Toplantı yeter sayısı anayasanın 96. maddesinde düzenlenmiştir. Toplantı yeter sayısı ve karar yeter sayısı. Toplantı yeter sayısı 96. maddede üye tam sayısının 3'te 1'dir yani 184 kişidir. Başka hiçbir maddesinde iç tüzüğün ve anayasanın hiçbir maddesinde toplantı yeter sayısı şu kadardır, şu nispettedir bunun haricinde yani 184'ün haricinde şu sayıdadır diye veya şu nispettedir diye bir hüküm yoktur. Ne anayasada vardır, ne iç tüzükte vardır ama karar yeter sayısı farklıdır.
HİKMET ÇETİN: Şimdi bu anayasanın ruhu buna uygun değil. Anayasa kolaylaştırmak için konmuş. Yani ben de dikkatle baktım, uygulama da öyleydi, ben de meclis başkanlığı yaptım. İki ayrı unsur var. Oradaki 367 bana göre karar sayısıdır, toplantı sayısı değildir. Karar sayısıdır o, karara geçildiği zaman 367'e bakılır, 367 yoksa o seçim geçersizdir. (...) Bana göre bu doğru değil, yani toplantı için 184 lazımdır. 184 olduğu zaman toplantıya açılır, devam eder ama karara geçildiği zaman 367'yi arar.
İSMET SEZGİN: Şimdi 96. madde toplantı ve karar sayısını ifade ediyor ve anayasada başka hüküm olmadığı, başkaca bir hüküm yoksa Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az 3'te 1'i ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verilir. Yani bu demektir ki üçte bir ile toplanacaksınız dörtte bir ile karar vereceksiniz ve 82 anayasası ne şekilde karar verileceğini adeta iç tüzük hükmünü vazeder gibi vazetmiştir ve bunu gayet açık ve seçik olarak belirtmiştir. (...) Ben anayasanın bu açıklığı karşısında yani 367'nin toplantı karar sayısı için şart olduğunu bir hukuki zorlama olarak görüyorum ve 367 sayısına gerek olmadığına inanıyorum.
OSMAN SABİT AVCI: Efendim anayasanın 96. maddesi 367 aranmasını katiyen koymadığı gibi anayasada başkaca hüküm yoksa diye başkaca da bir hüküm olmadığından 367 karar sayısını ben mecliste olsam cumhurbaşkanlığı seçiminde o gün başkanlıkta olsam o gün 184'ü buldum mu meclisi açarım. Ondan sonra cumhurbaşkanı seçimine geçiyorum derim, oy pusulalarını dağıtırım, oy pusu lalaları toplanır 367 oy çıkarsa cumhurbaşkanına gider, yemin için davet ederim gelir. Ondan sonra eğer 367 bulunmazsa o zaman ikinci turu 3 gün sonra yapacağım diye danışma kurulu'nda alınan karara göre oraya bırakırım, meclisi tatil ederim. İkinci turda da olmazsa üçüncü turda zaten 276 ile seçilebiliyor. Orada da seçilemezse meclis zaten müeyyide koymuş.