Türkiye'nin borcu artıyor mu, hangi veriye bakılmalı?

Yusuf Demir

Hazine Müsteşarlığı geçtiğimiz ay, 20 Mayıs'ta, Türkiye'nin merkezi yönetim brüt borç yükünü yayımladı. Tıklayınız.

Buna göre ülkemizin brüt borç stoku 682 milyar TL'dir.

Bu veriden yola çıkılarak, Türkiye'nin IMF'e olan borcunu bitirmesinin bir anlamı olmadığı yorumları yapılmaktadır.

Oysaki IMF'e olan borç ile ülkenin toplam brüt borç yükü çok farklı kavramlardır.

Uluslararası para fonunun (IMF) bir ülkeye borç vermesi demek, onun belirlemiş olduğu ekonomik reçetenin kabul edilip uygulanması demektir. Türkiye, 15 yıl önceki kemer sıkma politikaları yerine kendi politikalarını uygulayabiliyorsa bunda IMF'e olan bağımlılığın bitmesinin büyük rolü bulunmaktadır.

Toplam brüt borç stoğuna gelecek olursak... Hazine mevzuatına hakim olmayanlar konuyu bilmedikleri yanlış kavramları sarılmaktadır.

Bir ülke brüt borç stoğu tanımına göre ekonomik olarak bir kategoriye sokulmaz. Adı üstünde en başta bu borç brüt borçtur. Önce net borcu bulmak gerekmektedir. Ayrıca net borç da ana para metre değildir. Bu borçtan, borcu olan kurumların elindeki varlıkların çıkarılarak net borca ulaşılması, sonrada elde edilen net borcun toplam yurtiçi hasılaya oranının bulunması gerekmektedir. Avrupa Birliğinin de aradığı esas veri bu son veridir.

Bazı teknik terimleri bir daha detaylı olarak aktaracak olursak;

1. Merkezi Yönetim İç Borç Stoku: Kamu kurumlarınnı yurt içi toplam borcu demektir.

2. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku : Merkezi Yönetim kapsamındaki kurumların dış finansman kaynağından sağlamış oldukları her türlü borcun toplamıdır.

3. Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku : (I) + (II) demektir.

5. Kamu Net Borç Stoku : Kamu sınıflandırması içerisinde yer alan kamu kuruluşlarının yurtiçi ve yurtdışı toplam borçlarından, bu kurumların ellerindeki varlıkların düşülmesi ile elde edilen net borç tutarıdır.

6. Esas borç verisi: Ülkelerin en önemli borçluluk göstergesidir. Kamu Net Borç Stoku/ GSYH'dır. Bu veri ise özetle borcunuza karşı varlıklarını gösterir. 2002 yılında bu veri yüzde 61 iken şuan itibariyle bu veri yüzde 8'dir. Tıklayınız. Maastricht kriterleri yüzde 60'tır.

Yani Avrupa Birliğinin de aradığı temel kriter olan Kamu Net Borç Stokunun Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya oranı şuan en düşük seviyeye ulaşmıştır.

Not: Burada AB'nin baktığı AB tanımlı borç stoğu diye başka bir kavram daha bulunmaktadır, onun analizi farklı olduğu için yukarıdaki açıklamada ayrıca yer verilmemiştir