Bakan yardımcıları kadrosunda mevzuatta yaşanan teknik sorunlar

Bilindiği üzere 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 504 üncü maddesinde, "(1) Bakan Yardımcıları, bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup bakanlık hizmetlerini bakan adına ve bakanın direktif ve emirleri yönünde, bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara, stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla bakanlık teftiş kurulu hariç bakanlık kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar.

(2) Bakan Yardımcıları yukarıda belirtilen hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumludur.

(3) Bakan yardımcısı kadroları atama işlemi yapıldığı anda herhangi bir işleme gerek kalmaksızın ihdas edilerek Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin ilgili bölümlerine eklenmiş sayılır.

(4) Bakan Yardımcısı kadrosuna atananların varsa emeklilik veya yaşlılık aylıkları kesilmez. Ayrıca bu kadroya atanmadan önce veya atandıktan sonra emeklilik ya da yaşlılık aylığına hak kazananlara, talep etmeleri halinde mevcut görevleriyle ilişikleri kesilmeden emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanır." hükmü yer almaktadır.

Ekli (I) sayılı cetvelde yer alan unvandakilerin görev süresi konusunda bazı sorunlar yer almaktadır. Özellikle Bakan Yardımcılarının kadrolarının atandıkları andan itibaren otomatik olarak ihdas edildiği göz önünde bulundurulduğunda, görev süresi sona erdiğinde ise kadrolarının otomatik olarak iptal edilmiş sayılacağı anlamı ilgili mevzuat hükümlerinden anlaşılmaktadır. Ancak, yerlerine yenisi atanana kadar görevlerine devam edecekleri hususu bunların görev ve yetkilerini kullanmaya devam edebileceği anlamına gelecek şeklinde yorumlanabilir.

Diğer taraftan, 3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde, Bakan Yardımcılarının Cumhurbaşkanı kararıyla atanacağı, Bakan Yardımcılarının da yer aldığı ekli (I) sayılı cetvelde yer alan, Valiler, Genel Müdürler, Strateji Geliştirme Başkanları vb. unvandakilerin görev süresinin atandıkları tarihte görevde bulunan Cumhurbaşkanının görev süresini geçemeyeceği, Cumhurbaşkanının görev süresi sona erdiğinde bunların görevinin de sona ereceği, ancak bunların, yerlerine atama yapılıncaya kadar görevlerine devam edeceği ve görev süresi sona erenlerin yeniden atanabileceği ve bunların görev süresi dolmadan da görevden alınabileceği hükme bağlanmıştır.

3046 sayılı Kanun, 703 sayılı KHK'nın ilgili hükümleri uyarınca neredeyse tüm maddeleri kaldırılmış ve mülga Kanun niteliği taşımaktadır. Bakan Yardımcılarına yapılacak aylık ücret ödemesi ve Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının değişikliği konusu dışında bir hükme yer vermeyen bu Kanunun acilen yürürlükten kaldırılması ve maddelerinin mer'i mevzuatta ilgili yerlere eklemlenmesi gerekmektedir.

Ayrıca, 3046 sayılı Kanunda Bakan Yardımcılarının mali hakları düzenlenmiştir. 3046 sayılı Kanun daha önce Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esaslarını düzenlemekteydi. Yeni sistemde Bakanlıkların kuruluş ve görevleri 1 sayılı CBK'da düzenlenmektedir.

Bu itibarla, 1 sayılı CBK madde 504 ün devamına, usul ve esasları belirlemek adına Bakan Yardımcıları konusunda ekleme yapılabilir. Atanacak Bakan Yardımcısı sayısının üst sınırı belirsizdir. Dolayısıyla "Bir Bakanlığa en fazla 7 Bakan Yardımcısı atanabilir. Bu sayının belirlenmesinde Cumhurbaşkanı yetkilidir." şeklinde bir hüküm eklenip Bakanlıkların iş tanımları çerçevesinde sayıları değişmekle birlikte Bakan Yardımcıları atanmasında reel bir gösterge belirlenmiş olacaktır. Bakanlıklardaki Genel Müdürlüklerin ve işlerin yoğunluğu dikkate alınarak Bakan Yardımcılarının sayısı yeniden belirlenmeli ve atamalar daha çok Bakanlığın ilgisine göre görev almış kişilerden seçilmelidir.

Ayrıca görev süresi atandığı dönemdeki Cumhurbaşkanının görev süresiyle sınırlı olan ve kadrolarının otomatik ihdas edildiği Bakan Yardımcılarının konumunun daha net şekilde belirlenmesi için yürürlükteki mevzuatta düzenleme yapılması uygun olacaktır. Aksi takdirde görev süresi sona erdiğinde kadrolarının otomatik ihdas/iptal yöntemi benimsenmiş olan Bakan Yardımcılarının göreve devam etmesi konusunda muğlaklık devam edecektir. Mevcut durumda mezkur CBK'nın (I) sayılı cetvelinde yer alan diğer unvandakiler için (valiler, genel müdürler vb.) bu konuda otomatik kadro ihdas iptal yöntemi benimsenmediği için daha az muğlaklık olacaktır. Ancak tüm unvandakiler için yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde görev süresi ve kadroların ihdas ve iptal konusunda yeni bir düzenleme yapılması yerinde olacaktır.