Aylıktan Kesme Cezası Hangi Tanıma Uyduğu Açıkça Ortaya Konmalı mıdır?

657 sayılı Kanunun 125'inci maddesinin birinci fıkrasının (C) bendine göre "aylıktan kesme" memurun, brüt aylığından 1/30 - 1/8 arasında kesinti yapılması olarak tanımlandıktan sonra aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller aşağıdaki şekillerde sırasıyla [(C) bendinin alt bentleri olarak] belirtilmiştir.

a) Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak.

b) Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek.

c) Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak.

d) Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak.

e) Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek.

f) Görev yeri sınırları içerisinde her hangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak.

g) (Mülga: 13/2/2011 - 6111/111 md.)

h) (Mülga: 13/2/2011 - 6111/111 md.)

ı) Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak.

j) (Mülga: 13/2/2011 - 6111/111 md.)

Bu düzenlemeye göre, memurun aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil hangi bent hükmüne giriyorsa ve o bentte yer alan hangi fiili içeriyorsa o fiilin açık ve net olarak belirtilmesi gerekir ki, aksi takdirde verilen ceza hukuka uygun olmayacağı gibi mevzuata da uygun olmayacaktır.

Danıştay Onikinci Daire vermiş olduğu bir kararda (Esas: 2019/2528, Karar: 2021/1576, Tarih: 24.03.2021):

Maddi olayda; davacının . İlçesi Rehberlik ve Araştırma Merkezinde müdür yardımcısı olarak görev yapmakta iken; yapılan inceleme sonucunda düzenlenen . tarih ve . sayılı soruşturma raporunda; davacının, soruşturma başladıktan sonra tasdik edilmemiş, özürlü sağlık kurulu raporu fotokopisinin aslını görmeden, aslının aynısıdır şeklinde onaylayarak suç delilini karartmaya çalıştığı iddiasının sübuta erdiğinden bahisle, eylemin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/D-(n) maddesindeki "Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak" kapsamına girdiği ve 1 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasının uygun olacağı yönünde teklif getirildiği, Kahramanmaraş İl Milli Eğitim Disiplin Kurulu tarafından ise 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası teklifinin "sübuta eren fiilin temas ettiği kanun maddesinin yerinde olmadığı" gerekçesiyle reddine karar verildiği, bunun üzerine vali tarafından 1/8 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ilişkin . tarih ve . sayılı işlemin tesis edildiği, bu işlemin iptali ile yoksun kalınan parasal hakların ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Disiplin cezaları açısından da geçerli olan suç ve cezaların kanuniliği ilkesi gereğince disiplin cezası veren amir ve disiplin kurulunca cezaya konu eylemin niteliği itibarıyla hangi madde (bent veya fıkra) kapsamında olduğunun ve hangi cezanın verilmesi gerektiğinin net bir şekilde tespit edilmesi ve disiplin cezası verilmesine ilişkin işlemlerde de ceza maddesinin ve verilen cezanın somut bir şekilde ortaya konulması gerekmektedir. Ayrıca; disiplin cezası verilmesine dayanak teşkil eden eylemin tereddüde yer bırakmayacak şekilde delilleriyle ortaya konulması, bu eylemlerin disiplin cezası gerektiren ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinde sayılan hangi fiil ve haller kapsamında görüldüğünün belirtilmesi disiplin hukukunun esasına ilişkin en temel iki öge olup; ancak, bu iki verinin davalı idarece işlemin tesisinde açıkça ortaya konulması durumunda; gerek eylemin sübut bulup bulmadığı, gerekse sübut bulan eylemin ceza verilmesini gerektirir fiil veya hal kapsamında olup olmadığı yargı merciince incelenerek hukukilik denetimi yapılabilecektir.

Bakılan uyuşmazlıkta; İl Milli Eğitim Disiplin Kurulunca, "sübuta eren fiilin temas ettiği kanun maddesinin yerinde olmadığı" gerekçesiyle soruşturmacı tarafından getirilen 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması teklifinin reddine karar verildiği; davacı hakkında Valilik makamınca dava konusu işlem ile davacının 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi uyarınca 1/8 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırıldığı görülmektedir.

Davacıya isnat edilen eyleme karşılık gelen aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve halin 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin alt bentlerinde yer alan hangi tanıma uyduğunun açıkça ortaya konulması gerekirken herhangi bir madde ve bent belirtilmeksizin "aylıktan kesme" cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Sonuç olarak; aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve halin hangi tanıma uyduğu belirtilmediği sürece verilen aylıktan kesme cezasında hukuka uyarlık bulunmayacaktır.