1 Ekim 2008 sonrası göreve başlayan doktorlar 5434 kapsamında mı olurlar?

Detaylar/Değerlendirmeler:
Sitemize gelen bazı sorulardan ve yorumlardan doktorların 1 Ekim 2008 sonrası göreve başlamış olmalarına rağmen, bunların 5434 sayılı Kanun kapsamında sayıldıkları yönünde bilgiler edinilmektedir. Yazımızda bu konuyu değerlendirmekteyiz.

5434 sayılı Kanunun bazı maddelerinde emekli, dul yetim, malullük, vazife malullüğü aylığı alanlara ve bu şekilde aylık alanlardan bazı hizmet sınıfları ile bazı görevlerde bulunanlara emekli aylıklarından ayrı olmak üzere ilave bazı ödemeler yapılmaktadır. Bu durumlar 5510 sayılı Kanunda yer almamaktadır.
Söz konusu maddelerde yer alan hükümlerden 5510 sayılı Kanun kapsamında olanların da yararlanmalarını/kapsama girmelerini sağlamak amacıyla bu maddelere ilave hüküm konulmuş ve bu ilave ödemelerden 5510 kapsamında emekli, dul yetim, malullük, vazife malullüğü aylığı alanların da yararlandırılmaları/kapsama girmeleri sağlanmıştır.

Bu maddeleri kısaca şu şekilde sıralayabiliriz.
5434 sayılı Kanunun;
- Memurların azami çalışabilecekleri yaş hadlerini ilgilendiren 40 ıncı maddesinde,
- Harp malullüğü yardımları konusuyla ilgili olan 65 inci maddesinde,
- Harp ve seferberlik konusuyla ilgili olan 103 üncü maddesinde,
- Borçlanma konusuyla ilgili olan ek 31 inci maddesinde,
- İlgilenme konusuyla ilgili olan ek 71 inci maddesinde,
- Makam tazminatı olmayan doktorlara ilave ödeme yapılmasını sağlayan ek 84 üncü maddesinde,
- Bazı hizmet sınıflarından emekli olanlara emekliliklerinde 100 TL. ile 1200 TL. ödeme yapılmasını sağlayan ek 81 ve ek 85 inci maddelerinde,
- Emekli, hak sahiplerinin ilave ödeme yapılmasını sağlayan ek 86 ıncı maddesinde,

"Yukarıdaki hükümler 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının © bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine göre uygulanır." şeklinde hükümler yer almaktadır.

Dolayısıyla bu şekilde konulan hüküm maddelerde yer alan uygulamanın aynısının 5510 kapsamında olanlardan bazı hizmet sınıflarında ve bazı görevlerde bulunanlarında yararlandırılmalarına yönelik sınırlı bir düzenleme olduğunu anlamaktayız.
Ancak, bu yasal düzenlemelerde 5434 sayılı Kanunun emekli aylığı bağlanması sistemini ilgilendiren maddelerinde bu şekilde bir hüküm yer almamaktadır. Bu durumda 5510 sayılı Kanun kapsamında olanlar tamamıyla aylık bağlanması sisteminde 5510 kapsamında olmaktadırlar.
Özetle; yukarıda belirtilen maddelere konulan hükümler, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ilk defa memur olmuş kişilerin de tamamıyla 5434 sayılı Kanun kapsamına alınmasını sağlayan hükümler olmamaktadır.

Değerlendirmemize esas konu olan 5510 sayılı Kanuna Tabip ve Diş Tabiplerinin durumu:

İlave ödeme 5434 sayılı Kanunun Ek 84 üncü maddesine göre Sağlık Hizmetleri Sınıfında görev yapan tabip veya diş tabiplerine yapılan ilave ödemeden 5510 sayılı Kanun kapsamında olan tabip veya diş tabipleri yararlanamıyordu. 1 Temmuz 2022 tarihinden geçerli olmak üzere 7411 sayılı Kanunla bu maddeye konulan " Yukarıdaki hükümler 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine göre uygulanır." Şeklindeki ibare ile 5510 sayılı Kanun kapsamında emekli aylıkları hesaplanan tabip veya diş tabipleri de yararlanmaya başlamışlardır.

Madde hükmü şu şekildedir:
"EK MADDE 84- (Ek: 26/7/2018-7146/4 md.)
Bu Kanuna göre tabip veya diş tabibi kadro ve pozisyonları esas alınarak emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanmış olup, aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış olan tabip ve diş tabiplerinden ilgili mevzuatına göre uzman olanlara (26.000) gösterge rakamının, uzman olmayanlara (20.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda her ay emekli aylıklarıyla birlikte ilave ödeme yapılır.
Birinci fıkra kapsamında yapılacak ödeme, ölenlerin mülga 67 nci maddede belirtilen aylığa müstahak dul ve yetimlerine mülga 68 inci maddede belirtilen oranlar üzerinden ödenir.
Bu madde kapsamında yapılacak ilave ödeme tutarları, ödemeyi izleyen iki ay içinde faturası karşılığında Hazineden tahsil edilir.
Bu madde uyarınca verilecek ilave ödeme, 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesi uyarınca yapılacak ek ödemenin matrahına dahil edilmez.
Bu madde kapsamında ilave ödemeden yararlanacaklardan, sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanların ilave ödemeleri, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ay başından itibaren kesilir. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler en geç bir ay içinde durumu Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmekle yükümlüdürler. Zamanında bildirimde bulunmayanlara yapılan ödemeler kanuni faiziyle birlikte geri alınır. Bu fıkra uyarınca ilave ödemeleri kesilenlerin, çalışmalarının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek ilave ödemeleri, çalışmalarının sona erdiği tarihi takip eden ay başından itibaren yeniden ödenmeye başlanır.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönem için geçmişe dönük herhangi bir ödeme yapılmaz.
(Ek fıkra: 16/6/2022-7411/2 md.) Yukarıdaki hükümler 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine göre uygulanır."

Sonuç itibariyle değerlendirmemiz; 5510 sayılı Kanun kapsamında emekli olma durumunda, emekli aylıkları 5510 sistemi içerisinde, yani kısaca ORTALAMA AYLIK KAZANÇ X AYLIK BAĞLAMA ORANI formülü ile hesaplanması şeklindeki işlemlerde bir değişiklik getirmemekte, dolayısıyla da bu sistem üzerinden hesaplanan aylık tutarları ile birlikte sadece yukarıda açıkladığımız hükümlerde yer alan ilave ödemelerden yararlanmalarının sağlanması kişileri 5434 sayılı Kanun kapsamına almamakta, dolayısıyla da aylık hesaplama sistemi içerisine dahil etmemektedir.
5434 e dahil olunabilmesi için mutlaka 1 Ekim 2008 tarihinden önce memurluk, memurluktan sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetlerin olması gerektiğini de tekrar belirtmek isteriz.