Ceza soruşturması sonucu verilen men-i muhakeme kararlarına Cumhuriyet savcıları itiraz edebilir mi?

Rektörlükçe yapılan ceza soruşturmaları sonucunda verilen men-i muhakeme kararlarının hukuki niteliğinin Cumhuriyet savcılarının takipsizlik, kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararlarıyla benzer olduğu, Cumhuriyet savcıları tarafından verilen bu kararlara karşı Cumhuriyet savcılarınca itiraz edilebilmesine hukuken imkan bulunmadığından hareketle Rektörlükçe yapılan ceza soruşturmaları sonucunda verilen men-i muhakeme kararlarına karşı da Cumhuriyet savcıları tarafından itiraz edilmesine hukuken imkan bulunmamaktadır. Mevzuatta da buna cevaz veren bir düzenleme yoktur.

Ancak ayrıntılı inceleme yapılmaksızın meni'-i muhakeme kararı verilemez

2547 sayılı Kanun'un 53/c maddesi uyarınca görevlendirilen soruşturmacının öncelikle suç konusu eylemleri belirlemesi, bu bağlamda şikayetçinin, şüphelinin/şüphelilerin ve varsa suç konusu eylemlerde tanıklığı bulunan kişilerin ifadelerine başvurması, suçla ilgili lehte ve aleyhte tüm delilleri toplaması, gerekirse bilirkişi incelemesi, kriminolojik ve benzeri incelemeleri yaptırması, şikayet dilekçesinden başlayarak yaptığı soruşturmada elde ettiği tüm bilgi ve belgeleri değerlendirerek hazırlayacağı fezlekede gerekçesini belirtmek suretiyle ulaştığı kanaate göre; atılı suçları işledikleri şüphesi bulunanlar hakkında lüzum-u muhakemelerine, atılı suçları işlemedikleri kanaatine varılanlar hakkında ise men-i muhakemelerine karar verilmesi gerektiği yolunda öneri getirmesi, tüm bilgi ve belgelerin bulunduğu soruşturma dosyasını fezleke ile birlikte soruşturma emri veren makama teslim etmesi, 2547 sayılı Kanun'un 53'üncü maddesi gereğince oluşturulacak yetkili kurulun da, iddia konusu suçların şüpheliyle/şüphelilerle illiyet bağını irdelemek suretiyle şüpheli/şüpheliler hakkında yukarıda belirtilen türlerde kararlar vermesi gerekmektedir.

T.C.

D A N I Ş T A Y

BİRİNCİ DAİRE

Esas No : 2024/1882

Karar No : 2024/1768

KARAR

Şüpheli: . - Aksaray Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanı Suçları :

1- Mahkeme kararıyla Antrenörlük Eğitim Bölümü Antrenörlük Eğitimi Anabilim Dalında araştırma görevlisi kadrosuna atanan şikayetçi .'a yargı kararıyla kadroya atandığı gerekçesiyle kişisel husumet beslemek, sürekli olarak söz konusu kadroyu hak etmediğini, önceki adayın bu kadroyu hak ettiğini söylemek, şikayetçiye Fakültenin -1. katında bulunan rutubetli, parkeleri kabarmış odayı tahsis etmek, kırtasiye malzemesi, dahili telefon gibi gerekli malzemeyi vermemek, odasına girmeden önce şikayetçinin cep telefonunu özel kalem müdürüne bırakmasını istemek, hem personelin hem öğrencilerin yanında şikayetçiyi küçük düşürücü ve hakaret içeren sözler sarf etmek, itibarsızlaştırmak, "gel lan buraya" diyerek kaba üslupla şikayetçiye seslenmek, şikayetçinin hastalanması ve rapor alması durumunda hakem heyetine sevk edeceğini söyleyip hasta iken rapor almamasını istemek, safra sancısı nedeniyle mesaiye 30-40 dakika geç gelen şikayetçiyi odasına çağırıp mazeretini belirten şikayetçiyi, "işe adam gibi gelip gideceksin, tamam mı lan" diyerek azarlamak, bunun üzerine kendisine karşı kötü üslupla hitap ettiğini/kötü davrandığını söyleyen şikayetçiye "herkes ile bu şekilde konuşuyorum, işine gelirse çalışırsın, yoksa gidersin." diyerek kaba söylemlerini devam ettirmek, sistematik olarak sürdürdüğü bu söylemlerle ve davranışlarla şikayetçiye bezdiri (mobbing) uygulamak suretiyle görevi kötüye kullanmak.

2-Şikayetçi .'u Rektörlüğe karşı açtığı davadan vazgeçirmek için adı geçene öğretim üyesi kadrosu çıkmayacağını söylemek suretiyle adı geçen şikayetçiyi tehdit etmek.

3- Fakülte işleriyle ilgili olarak 15.5.2024 tarihinde Dekanlık odasında yapılan konuşmadan sonra odadan çıkmak üzere olan şikayetçiyi çenesinden tutup şikayetçinin kafasını kapıya vurmak, iki eliyle yakasından tutarak vücudunu kitaplığa çarpmak suretiyle şikayetçiyi kasten yaralamak.

4- "Yaptığın işi de, yapacağın işi de, gel lan buraya, adam gibi duracaksın, seni adam yerine koydum karşıma aldım konuşuyorum." demek suretiyle şikayetçiye hakaret etmek.

Suç Tarihi : 2022-2024 Yılları.

İncelenen Karar : Aksaray Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Kurulun 13.11.2024 tarih ve 2024/01 sayılı men-i muhakeme kararı.

Karara İtiraz Edenler : 1- Şikayetçi .

2- Aksaray Cumhuriyet Başsavcılığı.

İnceleme Nedeni : Yasa gereği kendiliğinden ve itiraz üzerine.

Aksaray Üniversitesi Rektörlüğünün 28.11.2024 tarih ve 1014942 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma dosyası ile yukarıda belirtilen Kurul kararı ve bu karara yapılan itirazlar, Tetkik Hakimi Safiye Bircan'ın açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53'üncü maddesi uyarınca incelendi;

Birinci Daire

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca yaptırılan ceza soruşturmalarının, hukuken Cumhuriyet savcılarınca yürütülen ceza soruşturmalarıyla eşdeğer nitelikte olduğu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca ceza soruşturmasına başlanıldıktan iddianamenin kabulüne ya da kovuşturmaya yer olmadığına, takipsizlik gibi Cumhuriyet savcısının kesinleşen bir kararıyla soruşturmanın sonuçlandırmasına kadar geçen evrede soruşturulan kişinin, Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre şüpheli sıfatı taşıdığı, dolayısıyla şüpheli olan kişinin sorgu dahil tüm soruşturma işlemlerine muhatap olacağı, soruşturmacının adeta bir savcı gibi delil toplamak için geniş yetkilere sahip bulunduğu, münhasıran savcılık kararıyla yapılabilecek zorla getirtme, el koyma, vs. gibi yetkileri kullanamayacağı açık olmakla birlikte, delillerin toplanması hususunda savcılara verilen yetkilere ihtiyaç duyduğunda, bu delilleri savcılık kanalıyla edinmesinin mümkün olduğu, kaldı ki, soruşturmacının ihtiyaç duyduğu her türlü bilgi ve belgeyi ilgili makamlardan (Emniyet Müdürlüğü, Adli Tıp Kurumu gibi) gerçek veya tüzel kişilerden (bankalar, meslek odaları, hastaneler gibi) temin edebileceği, bu makamların, kurum veya kuruluşların, ticari sır, mesleki sır, kişisel veri gibi gerekçelerle söz konusu taleplerin gereğini yerine getirmekten imtina edemeyecekleri açıktır.

Bu durumda, Rektörlükçe yapılan ceza soruşturmaları sonucunda verilen men-i muhakeme kararlarının hukuki niteliğinin Cumhuriyet savcılarının takipsizlik, kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararlarıyla benzer olduğu, Cumhuriyet savcıları tarafından verilen bu kararlara karşı Cumhuriyet savcılarınca itiraz edilebilmesine hukuken imkan bulunmadığından hareketle Rektörlükçe yapılan ceza soruşturmaları sonucunda verilen men-i muhakeme kararlarına karşı da Cumhuriyet savcıları tarafından itiraz edilmesine hukuken imkan bulunmamaktadır. Mevzuatta da buna cevaz veren bir düzenleme yoktur.

Açıklanan nedenle, Aksaray Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Yetkili Kurulun 13.11.2024 tarih ve 2024/01 sayılı men-i muhakeme kararına Aksaray Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan itirazın incelenmeksizin reddine,

Öte yandan, 2547 sayılı Kanun'un 53'üncü maddesinin c/2-8 alt bendinde, bu Kanun'da yer almamış hususlarda 2.2.1999 tarihli 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmış, bu maddede 2547 sayılı Kanun'un 53/c maddesi uyarınca son soruşturmanın açılıp açılmamasına karar verecek kurullar tarafından verilecek karar türlerinin belirtilmesiyle yetinilmiş, kararlarda bulunması gerekli zorunlu hususlara ilişkin maddede düzenleme olmaması nedeniyle bu hususların tespiti için 2547 sayılı Kanun'un 53/c-2/8 maddesindeki atıf gereğince 4483 sayılı Kanun'un 6'ncı maddenin uygulanması gerektiği belirlenmiştir.

Buna göre, 4483 sayılı Kanun'un 6'ncı maddesinin son fıkrasında, yetkili merciin ön inceleme raporu üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar vereceği, bu kararlarda gerekçe gösterilmesinin zorunlu olduğu hükme bağlanmış, yukarıda sözü edilen atıf uyarınca 2547 sayılı Kanun'un 53/c maddesi uyarınca son soruşturmanın açılıp açılmamasına karar verecek kurullar tarafından alınacak kararlarda gerekçe gösterilmesinin zorunlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer taraftan, 2547 sayılı Kanun'un 53/c maddesi uyarınca görevlendirilen soruşturmacının öncelikle suç konusu eylemleri belirlemesi, bu bağlamda şikayetçinin, şüphelinin/şüphelilerin ve varsa suç konusu eylemlerde tanıklığı bulunan kişilerin ifadelerine başvurması, suçla ilgili lehte ve aleyhte tüm delilleri toplaması, gerekirse bilirkişi incelemesi, kriminolojik ve benzeri incelemeleri yaptırması, şikayet dilekçesinden başlayarak yaptığı soruşturmada elde ettiği tüm bilgi ve belgeleri değerlendirerek hazırlayacağı fezlekede gerekçesini belirtmek suretiyle ulaştığı kanaate göre; atılı suçları işledikleri şüphesi bulunanlar hakkında lüzum-u muhakemelerine, atılı suçları işlemedikleri kanaatine varılanlar hakkında ise men-i muhakemelerine karar verilmesi gerektiği yolunda öneri getirmesi, tüm bilgi ve belgelerin bulunduğu soruşturma dosyasını fezleke ile birlikte soruşturma emri veren makama teslim etmesi, 2547 sayılı Kanun'un 53'üncü maddesi gereğince oluşturulacak yetkili kurulun da, iddia konusu suçların şüpheliyle/şüphelilerle illiyet bağını irdelemek suretiyle şüpheli/şüpheliler hakkında yukarıda belirtilen türlerde kararlar vermesi gerekmektedir.

Bu bağlamda, atılı suçlarla ilgili olarak Rektörlükçe yaptırılan soruşturmada;

1-Şikayetçi .'un Aksaray Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği dilekçede, .'nün bazı eylemleriyle kendisine bezdiri (mobbing) uygulayarak görevi kötüye kullandığı, kendisine tehdit ve hakarette bulunduğu, darp ettiği iddiaları bulunduğu halde, Rektörün 7.10.2024 tarih ve 996592 sayılı soruşturma emrinde, görevi kötüye kullanma ve tehdit suçlarından soruşturma emri verilmeyip sadece kasten yaralama ve hakaret suçlarından soruşturma emri verildiği, böylece görevi kötüye kullanma ve tehdit suçlarının soruşturmada incelenmediği/araştırılmadığı,

2-1'inci ve 2'nci maddelerde atılı suçlardan hem şüpheli ., hem şikayetçi .'un ifadelerine başvurulmadığı, varsa bu suçlara ilişkin delilleri olup olmadığının sorulmadığı,

3-1'inci ve 2'nci maddelerde atılı suçlara ilişkin şikayetçi tarafından 15.5.2024 tarihinde şüpheli .'nün odasında gerçekleştiği iddia edilen kasten yaralama suçuyla ilgili var olduğu belirtilen kamera kayıtları da dahil olmak üzere kamera kaydı, tanık beyanı, vb. delil olup olmadığının araştırılmadığı, iddialara ilişkin bilgi ve belgelerin temin edilmediği ve çözümünün yaptırılmadığı,

4-Ayrıca, mutlaka gerekçeli olarak karar alması gereken Yetkili Kurulun hiçbir gerekçe olmaksızın "...Ceza Kurulu tarafından yapılan inceleme neticesinde, şüphelinin MEN-İ MUHAKEMESİ'ne, karar verilmiştir." ifadeleriyle şüphelinin men-i muhakemesine karar verdiği, oysa Yetkili Kurulun soruşturma dosyasını ve fezlekeyi incelemesinin Kurulun karar verebilmesinin doğal şartı olduğu, bu incelemeden söz edilmesinin kararı gerekçelendirmediği, mevzuatın açık hükmü gereğince Kurulun hangi nedenle şüphelinin yargılanmasına veya yargılanmamasına karar verdiğini, yani kararın gerekçesini açıkça belirtmek zorunda olduğu, Yetkili Kurul kararında şüpheli hakkında gerekçe belirtilmeksizin karar verildiği görülmüştür.

Buna göre;

1-Şüphelinin bazı eylemleriyle .'a bezdiri (mobbing) uygulayarak görevi kötüye kullandığı ve şikayetçiyi tehdit ettiği iddiaları da dahil olmak üzere şikayetçinin Aksaray Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği dilekçelerdeki tüm iddialarla ilgili olarak Rektörlükçe soruşturma emri verilmesi, 1'inci ve 2'nci maddelerde atılı görevi kötüye kullanma ve tehdit suçları yanında şikayet dilekçesindeki iddiaların oluşturduğu diğer suçların da araştırılması/incelenmesi,

2-1'inci ve 2'nci maddelerde atılı suçlar ile birlikte şikayet dilekçesinde tespit edilecek bütün suçlar bakımından .'nün ve .'un mevzuata uygun olarak ifadelerine başvurulması, iddialara ilişkin delilleri olup olmadığı netleştirilerek varsa delillerinin teslim alınması,

3-Atılı suçlara ilişkin tanık beyanı, 15.5.2024 tarihinde şüpheli .'nün makamında gerçekleştiği iddia edilen kasten yaralama suçuyla ilgili kamera kaydı da dahil olmak üzere kamera kaydı, vb. delil, bilgi ve belge temin edilmesi, kamera kayıtlarının çözümünün yaptırılması,

4-Yetkili Kurul tarafından 1'inci, 2'nci, 3'üncü, 4'üncü maddelerde atılı suçlar ile tespit edilecek başka suçlar varsa bu suçların her biri için gerekçeleri açıklanarak şüpheli hakkında lüzum-u muhakeme veya men-i muhakeme yolunda karar verilmesi,

Belirtilen eksikliklerin ve usule aykırılıkların giderilmesi suretiyle yeniden soruşturma yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, eksik incelemeyle yapılan soruşturmaya dayanılarak verilen Aksaray Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Yetkili Kurulun 13.11.2024 tarih ve 2024/01 sayılı men-i muhakeme kararının bozulmasına, yukarıda belirtilen eksiklikler giderilerek usulüne uygun olarak yeniden yapılacak soruşturma sonucunda düzenlenecek fezleke dikkate alınarak Kurul tarafından her bir suç bakımından gerekçesi belirtilerek bir karar verilmesi, verilecek kararın türüne göre şüpheliye ve şikayetçiye gerekli bildirimler yapıldıktan sonra yazılı bildirim alındılarının asılları ile birlikte Yasa gereği veya itiraz edilmesi halinde itiraz dilekçesinin aslı da eklenerek Dairemize gönderilmesi için dosyanın karar ekli olarak Aksaray Üniversitesi Rektörlüğüne iadesine, kararın birer örneğinin itiraz edenlere gönderilmesine 10.12.2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.