Askerî yargıya askerden eleştiri

Askerî Yargıtay Onursal Başkanı emekli Hakim Tuğgeneral Fahrettin Demirağ, askerî mahkemelerin bağımsızlığına gölge düşüren subay üye ve askerî hakim statülerinin düzenlenmesini istedi.

Demirağ'a göre, mahkemelerdeki askerî üyelerin TSK Personel Kanunu'na tabi olması yargı bağımsızlığını zedeliyor. Emekli hakim, 1. Ordu Komutanı Org. Hurşit Tolon, G.Kurmay eski Başkanı emekli Org. Necdet Üruğ ve Hüse-yin Kıvrıkoğlu'nun da bulunduğu toplantıda konuştu.

Bu konuda bir an önce yasal düzenleme yapılmazsa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) müracaatlar artacak. Önceki gün Harbiye Askeri Müze'de yapılan ?Avrupa Birliği Üyelik Süreci ve Hukuk Devleti Temel İlkeleri Sempozyumu? ilginç tartışmalara sahne oldu.

Bahçeşehir Üniversitesi, Türkiye Emekli Subaylar Derneği ve Global Hukuk Programları Direktörlüğü'nün ortaklaşa düzenlediği sempozyumda konuşan Askeri Yargıtay Onursal Başkanı emekli Hakim Tuğgeneral Demirağ, Avrupa Birliği'nde askeri yargıda yaşanabilecek sıkıntılara dikkat çekti. Demirağ, askeri mahkemelerde ikisi askeri hakim birisi subay olmak üzere üç kişinin görev yaptığını belirtti. Subay üyelerin askeri mahkemelerin bağımsızlığını etkilediğine dair tartışmaların ilk kez sıkıyönetim mahkemelerinde ve devlet güvenlik mahkemelerinde yargılanan sivillerin AİHM'ye başvurması ile gündeme geldiğini ifade eden Demirağ, ?AİHM'ye göre subay üyenin askeri mahkemede bulunması mahkemenin bağımsızlığını tamamen ortadan kaldırmaktadır. Çünkü subay üye statü itibarıyla 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'na tabidir. Atama, yer değiştirme, disiplin, yargılanma, emeklilik gibi işlemler yönünden doğrudan doğruya idare emrindedir.? şeklinde konuştu.

Subay üyelerin bölgesinde askeri mahkeme bulunan kıta komutanı tarafından her yıl bir yıllık süre için 20-25 kişi belirlendiğini kaydeden Demirağ, şöyle devam etti: ?Bunun nedeni subay üyenin yargılanan sanığın astı olmayacağıdır. Böyle olunca sanıkların statülerine uygun subay üye görevlendirilmektedir. Soruşturmanın açıldığı kışladaki komutan bir noktadan davanın tarafı durumundadır. Komutan haklı olarak açtırdığı soruşturma hakkında bilgi edinmek isteyecektir. Çünkü o birliğin her şeyinden sorumludur. Ama aynı komutanın yargılamaya katılan subayı seçmesinde yargı bağımsızlığının zedelendiğini düşünüyorum. Çünkü subay üye dosyayı inceleyip oy kullanarak mahkumiyet veya beraat verir. Bu oyu kullanırken yaptığı şey idari bir görevdir.?

En yüksek sicilimi anlaşamadığım Orgeneral Recep Ergun verdi

Askeri hakimlerin statü itibarıyla mesleğe kabulleri milli savunma Bakanlığı'nca (MSB) yapılıyor. Atamaları ise Milli Savunma bakanı ve başbakanın imzası, cumhurbaşkanının onayıyla üçlü kararname ile gerçekleştiriliyor. Demirağ, bu noktada askeri hakimlerin biri mesleki, diğeri kıta amirlerinden aldıkları subay sicili olmak üzere iki tür sicil aldıklarının altını çizerek, ?Mesleki sicil ve subay sicilinin ortalamasına göre askeri hakimler terfi etmektedir. Bu askeri hakimlerin idarenin bir noktada emrinde olduğunun da göstergesidir.? diyor.

Demirağ, 9 yıl sıkıyönetim mahkemelerinde görev yaptığı sırada komutanlarından baskı görmediğini ifade ederek bu noktada dönemin Ankara sıkıyönetim komutanı olan Orgeneral Recep Ergun ile ilişkisini örnek gösteriyor: ?Recep Ergun ile hukuki bakımdan anlaşamadığımız çok şeyler olmasına rağmen en yüksek sicili kendisinden aldım. Bugüne kadar da komutanlarımdan ?Aman şu kararı şöyle verdin, niye böyle karar verdin' gibi uyarı almadım. Askeri mahkemeler sıkıyönetim dönemleri gibi ülkenin hep zor anlarında adil kararlar vermişlerdir.?

Sanığın mahkemenin bağımsızlığı konusunda kuşkusu olmaması gerektiğini ifade eden Demirağ, sözlerine şöyle devam etti; ?AİHM askeri hakim ve mahkemelerin bağımsız olmadığı sonucuna varmıştır. Mahkemelerimizin mutlaka bu tür anlayıştan kurtarılması yeni düzenlemelere gidilmesi zorunludur. Aksi takdirde ileride askeri mahkemeler ve hakimlerle ilgili olarak AİHM'ye müracaatlar söz konusu olabilir.?

zaman