Postaya çeki düzen geliyor

Kargo ve kurye şirketlerinin de içinde olduğu posta sektörüne hukuki düzenleme geliyor. 100 gramın altındaki gönderilerin PTT'nin tekeline geçmesi kurye şirketlerini ayağa kaldırdı.

Kargo ve kurye şirketlerinin de içinde bulunduğu posta sektörüne hukuki düzenleme geliyor. Posta ve Telgraf Teşkilatı (PTT) Genel Müdürlüğü'nün tekelinde olan faaliyetler bu yıl içerisinde çıkarılacak yasa ile yeniden belirlenecek. 2006 yılından itibaren posta sektöründe kademeli olarak serbestleşme başlayacak ve böylece özel sektörün faaliyetleri yasal zemin kazanacak.

100 gramın altındaki gönderiler, her türlü tebliğ evrakının dağıtımı, posta pulları ve kartlarının bastırılıp satılması posta tekelinde yani PTT'nin tekelinde bulunması öngörülüyor. Sektörü düzenlemek için Bakanlık bünyesinde Posta Düzenleme Kurulu (PDK) oluşturulacak. Bu sektörde faaliyet göstermek isteyen kargo ve kurye şirketlerine yetki belgesi alma şartı getirilecek. Ancak 100 gramın altındaki gönderileri en çok kurye şirketleri taşıdığı için yeni yasadan bu şirketler olumsuz etkilenecek. Bu nicelik sınırının 50 grama indirilmesinin istendiği ve bu yönde bir değişiklik yapılabileceği öğrenildi.

Avrupa Birliği'ne (AB) uyum çerçevesinde posta sektöründe düzenleme yapılması için şart olan ve posta hizmetlerinin düzenlenmesi ile Posta Düzenleme Kurulu'nun (PDK) kurulması hakkında kanun tasarısı taslağı tamamlandı. Taslak Ulaştırma Bakanlığı ve PTT'nin internet sitesine konularak sektörün ve diğer kamu kurumlarının görüşüne açılırken taslağın eleştiriler çerçevesinde değişikliğe uğrayabileceği belirtildi. Özellikle taslakta 100 gramın altındaki gönderilerin posta tekeline alınmasına rağmen, bu sınırın 50 grama indirilmesinin istendiği ve bu yönde bir değişiklik yapılabileceği öğrenildi.

PTT, görev sözleşmesi imzalayacak

Taslağa göre PTT dışında posta sektöründe faaliyet göstermek isteyenlerin anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmaları şartı aranacak. Anonim şirket olarak kurulmaları durumunda hisselerinin tamamının nama yazılı olması gerekecek. PTT kanun çerçevesinde yurtiçi ve yurtdışı posta hizmetlerini yürütmeye ve gerekli altyapıyı kurmaya yetkili olacak. Bu nedenle PTT'nin hak ve yükümlülükleri Ulaştırma Bakanlığı ile imzalanacak görev sözleşmesiyle belirlenecek.

Kurul 5 kişiden oluşacak

Hazırlanan taslağa göre PDK Bakanlığa bağlı olacak ve Kurul kanun ile kazanacağı görev ile yetkilerini Haberleşme Genel Müdürlüğü eliyle yürütecek. Başkan ile birlikte 5 kişiden oluşacak Kurul'da, PTT ve diğer hizmet sağlayıcılarından 1'er üye bulunacak. Tüketicileri temsilen bir üyenin yer alacağı Kurul'da görev süresi 5 yıl olacak. Bakanlık bünyesinden ve PTT'den atanacak üyelerin asli görevleri devam edecek. Kurul, yetki belgelerini sınıflandırmak ve onaylamak, yetki belgelerinin ücretlerini belirlemek, hizmet kalitesinin kontrolünü yaptırmak ve sonuçlarını duyurmak, cezai yaptırım uygulamak ile yükümlü olacak. Kurul üyeleri, üyeliklerinin sona ermesinden itibaren 2 yıl süre ile posta sektöründe faaliyet gösteren özel sektör ve iştiraklerinde görev alamayacak ve ortak olamayacak.

900 bin YTL'ye ceza

Taslak kapsamında posta hizmetinin belirli bir standartta ve ülkenin her yerinde aynı prensip ve karşılanabilir fiyatlarla verilmesi için bir hesap da oluşturulması öngörülüyor. Bu hesaptan işletmecinin standardı tutturmak için yaptığı ek harcamalar,net maliyet yükü adı altında karşılanacak. Evrensel hizmetin maliyetinin karşılanabilmesi için yetkilendirme ücretlerinin yüzde 25'i, her yıl bir önceki yılın net hasılatının yüzde 3'ü, idari para cezalarının yüzde 20'si Bakanlık genel bütçesine ödenek tahsisatı yapılacak. Taslakta, posta tekeline ve posta düzenlemelerine aykırı davrananlara yani özel kargo ve kurye şirketlerine ihlalin türüne göre 300 bin YTL'den 900 bin YTL'ye kadar değişik para cezaları öngörülüyor. Taslağa göre, yetki belgesi olmayan işletmelerce gönderi gönderenlere ise 1.500 YTL para cezası verilecek.

Sektör memnun değil

TNT Kargo Genel Müdürü Turgut Yıldız, şu anda mektup, fatura gibi gönderilerin posta tekelinde olduğunu ve bu taslakla bunun yasal bir zemine oturtulacağını belirtti. Taslağın daha çok yurtiçi gönderileri kapsadığını ifade eden Yıldız, TNT'nin ise büyük gönderilerle ilgilendiği için taslağın kendilerini çok fazla etkilemediğini ifade etti. Taslağın mevcut haliyle sektördeki diğer özel sektör şirketlerini mutlu etmeyeceğini vurgulayan Yıldız, bu kanunun hazırlanmasında çok geç kalındığını ve AB'ye uyum çerçevesinde ileride bir revizyon gerekebileceğini bildirdi. Yıldız, taslak hazırlanırken sivil toplum örgütlerinin görüşünün alınmadığını söyleyerek, özel komisyon kurularak özel sektörün görüşlerinin alınması yoluyla yasa hazırlığı yapılması gerektiğine dikkat çekti.

'Posta tekeli kaldırılabilir'

Yıldız, mevcut kanunun 1950'li yıllara dayandığını ve o dönemde güvenlik unsuru nedeniyle posta tekelinin getirildiğini belirterek, artık internet ve e-posta gibi iletişim yollarının olduğunu ve bu nedenle posta tekelinin tamamen kaldırılmasının güvenlik açısından sakınca doğurmayacağını savundu. Yıldız, artık mektup, fatura gibi gramajı az ve Türkiye'de posta tekeline giren gönderilerin dünyada internet üzerinden özel sektör şirketlerince gönderildiğini vurgulayarak, ileride gelinecek noktanın da bu olduğunu belirtti. Yıldız, internet üzerinden bu gönderilerin iletilmesinin ne mevcut yasada ne de yeni taslakta yasaklanmadığına da dikkat çekti. Avrupa'da posta tekelinin değişik şekilde uygulandığını ifade eden Yıldız, bu ülkelerin tam özelleştirmeye doğru ilerlediğini bildirdi.

Denetim mekanizması oluşturacak

Yıldız, sektörde kimin tarafından kurulduğu belli olmayan kargo ve kurye şirketlerinin bulunduğunu ve kısa zaman içerisinde kapandıklarına dikkat çekerek, Karayolu Taşıma Kanunu ile taşımacılık faaliyetlerinde lisans alma zorunluluğu getirildiğini ve bunun kendi içinde bir denetim mekanizması olduğunu bildirdi. Yıldız, TNT olarak taşımacılık lisansları için 1 trilyon liralık ödeme yaptıklarını belirterek, lisans ücretleri yüksek olduğu için bu yetkiyi kaybetmek istemeyen şirketlerin daha dikkatli çalışacağını ifade etti. Yıldız, 55 yıllık Posta Kanunu'nda bir yaptırım öngörülmediği için kurye taşımacılığının bu güne kadar devam ettiğini belirterek, sektörün düzenlenme ihtiyacına da dikkat çekti.

Avrupa'da posta tekeli

Alman DHL Expres Lojistik şirketinin Türkiye Genel Müdürü Michel Akavi, DHL Türkiye'nin yaptığı gönderilerin 500 gramdan başladığını belirterek, Almanya'da 2007 yılına kadar kademeli olarak posta sektörünün serbestleşeceğini ifade etti. Avrupa ülkelerinde posta tekelinin bir anda kalkmadığını ve geçiş süreci tanındığına dikkat çeken Akavi, yurtdışında ulusal posta şirketlerinin diğer ülkelere de gitmeye başladığını vurguladı. Akavi, Türkiye'de de PTT'nin ileride diğer komşu ülkelere gidebileceğini ifade etti. Akavi, yeni posta kanununun bu sektörün büyümesine imkan verip vermeyeceği ile ilgili olarak, "Müşterilerin posta ihtiyacının artması lazım. Bu da daha iş ve ticaretin, yabancı yatırımların yani genel olarak ekonominin büyümesi ile ilgili" diye konuştu.

2009'da 'sıfır' tekel

AB direktifine göre AB ülkeleri ilk etapta pazarın yüzde 9'unu özel sektöre açmakla yükümlü bulunurken, ikinci etapta ise yüzde 7 oranında ilave bir rekabet ortamı yaratmak zorundalar. Şu anda posta sektörü İsveç, Finlandiya ve Yeni Zelanda'da tam özelleştirilmiş durumda bulunurken, Fransa 200 gramın altındaki postaları, İngiltere ise 1 kilogramın altındaki gönderileri posta tekeli altında tutuyor. AB normlarına göre 2006 yılında 100 gram, 2009'da ise 50 gram üzerindeki postaların özel sektörce taşınmasına izin verilmesi öngörülürken, 2009'dan sonra ise ?sıfır' tekel öneriliyor.

Mevcut durumdan farkı ne olacak

1950 yılında yürürlüğe giren Posta Kanunu'na göre açık ve kapalı mektuplar, üzerlerinde haberleşme mahiyetinde yazı bulunan kartlar tekel kapsamında bulunuyor. Yani mevcut kanunda nitelik sınırlaması yapılıyor. Ancak bazı sektör temsilcileri mevcut kanunla posta tekeline neyin girip girmediğinin yoruma açık olduğunu vurguluyorlar. Yeni kanunla nicelik sınırlaması getirilecek ve 100 gramın altındaki gönderileri özel sektör taşıyamayacak. Böylece mektup, tebrik kartı, fatura, kredi kartı gibi gramajı az olan gönderileri özel sektör taşıyamayacak. Mevcut yasanın yürürlüğe girdiği tarihte kredi kartı olmadığı için yasada da kredi kartı gönderiminin yasak olduğuna yönelik bir madde bulunmazken, bu nedenle mevcut kanunun yorumlamaya açık olduğu belirtildi.

Kuryecilerin 100 gram sınırına formül arayışı

Transnet Kurye şirketi Genel Müdürü Altan Palabıyıkoğlu, 100 gramın altındaki gönderileri kurye şirketlerinin taşıdığını ve bu nedenle posta tekelinden bu dağıtım şirketlerinin etkileneceğini belirtti. Palabıyıkoğlu, bir dönem bu nicelik sınırının 60 gram olması üzerinde durulduğunu ve kurye şirketlerinin ağırlığı daha fazla olan zarf ve kağıt kullanımı ile bu kısıtı aşmayı düşündüğünü belirterek, 100 gram olarak uygulanması durumunda ise yapılabilecek bir şey olmadığını dile getirdi. Palabıyıkoğlu, 50 gram olarak taslakta bu nicelik sınırının yenilenmesinin ise kurye şirketleri için daha iyi olacağını belirterek, şu anda sektörde 2 bin kurye şirketinin olduğunu ve yaklaşık 50 bin kişinin istihdam edildiğini vurguladı. Kurye şirketlerinin ayda 2.2 milyon dolarlık cirolarının olduğunu ve bunun yıllık 40 milyon dolara ulaşabildiğine dikkat çeken Palabıyıkoğlu, yüksek sınır belirlemekle 2009'da PTT'yi özelleştirmek istedikleri için kendi cirolarını arttırmayı amaçladıklarını ileri sürdü. Palabıyıkoğlu, kargo şirketlerinin ise aylık cirolarının ortalama 20 milyon dolar olduğunu ifade etti. Kargo sektöründe ise 45 binin üzerinde kişi istihdam ediliyor.

PTT Genel Müdürü Şahin:Herkes her yerde dağıtım yapsın

PTT Genel Müdürü İbrahim Şahin, kargo ve kurye şirketlerinin Türkiye'nin her yerinde dağıtım yapmayı kabul etmesi durumunda posta tekelinin sıfıra inmesini kendilerinin de istediğini belirtti. Bu şirketlerin Ankara, İstanbul gibi büyük şehirlere dağıtım yaptığını, doğuya gidecek gönderileri ise PTT aracılığıyla gönderdiklerine dikkat çeken Şahin, herkesin olaya objektif bakabilmesi gerektiğini vurguladı. Şahin, PTT'nin kamusal hizmet verdiğini kaydederek, 2.5 YTL'lik bir adli tebligatın PTT'ye maliyetinin 15 YTL olduğunu ifade etti. Şahin, bankaların özel sektörün on-line takip sistemi yani kayıtlı otomasyon sistemine sahip olması nedeniyle kredi kartı gönderileri için özel sektörü tercih ettiğini belirterek, PTT'nin de artık kayıtlı otomasyona geçtiğini belirtti. Şu anda 24 yerde kayıtlı otomasyona başladıklarını söyleyen Şahin, bu sayıyı 160 yere çıkaracaklarını ve böylece APS, kredi kartı, koli ve adli tebligat gönderilerinin on-yine takip edilebileceğini bildirdi. Şahin, posta tekelini ihlal edenlere yönelik yargı yoluna başvurduklarını ve şu anda 200'e yakın davanın olduğunu kaydetti.

RK taslakla ilgili ne diyor?

Rekabet Kurulu (RK) mevcut taslakla ilgili görüşlerini ilgili makamlara iletti. RK evrensel hizmet fonu konusunda bir çapraz sübvansiyon olabileceğini ve bu nedenle evrensel posta hizmeti ile diğer pazarlarda sunulan hizmetlere ilişkin hesapların ayrı tutulması gerektiğini belirtti. RK verdiği görüşte, PTT'nin tekel konumunda bulunduğu hizmetlerden elde edeceği gelirler ile rekabete açılan pazarlarda sunduğu hizmetlerin maliyetlerini sübvanse etmesinden kaygı duyulduğunu ifade etti. Bu nedenle bu konuda da hesap ayrımına ilişkin düzenlemelere taslakta yer verilmesi tavsiye edildi. Posta hizmetlerine ait tarifeler hizmet sağlayıcılar tarafından önerilecek ve bu öneriler Posta Düzenleme Kurulu'na sunulacak. Söz konusu tarifelerin rekabeti kısıtlayıcı nitelikte sabit fiyat uygulamalarına dönüşmesinin engellenmesi için RK'dan görüş alınmasının uygun olacağı yönünde de görüş belirtildi.

haber7