TÜİK'ten angarya açıklaması

Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK) yapılan açıklamada, Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Araştırması anketinin firmalar için "angarya" olarak değerlendirilmesinin yanlış olduğu ifade edilerek, "Ülkemizin ekonomik yapısında meydana gelen değişimlerin izlenebilmesi açısından yürütülmesi zorunlu bir faaliyet" denildi.

TÜİK'ten yapılan açıklamada, kurumun yürüttüğü araştırmalarla ilgili son günlerde bazı basın yayın organlarında haberlerin yer aldığı ve bu nedenle açıklama yapılmasına ihtiyaç duyulduğu kaydedildi.

Kurumun, Türkiye İstatistik Kanunu uyarınca çeşitli konularda sayım ve araştırma düzenlediğinin anımsatıldığı açıklamada, bu araştırmalardan birisinin de "Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Araştırması" olduğu belirtildi.

Açıklamada, her yıl düzenli gerçekleştirilen söz konusu çalışma ile ülkenin ekonomik ve sosyal yapısında meydana gelen değişimler ile sanayi ve hizmet sektöründeki girişimlerin yapısının izlendiği ifade edilerek, uluslararası istatistiksel karşılaştırmaların ve milli gelir tahminlerinin yapılabilmesine de olanak sağlandığına işaret edildi.

Söz konusu araştırmanın örnek birimini girişimlerin oluşturduğu ve anketin cevaplanmasından girişimlerin sorumluğu olduğunun belirtildiği açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Ancak anketin içeriğindeki soruların mali bilgiler ile alakalı olması nedeniyle bu bilgilerin girişim yetkilileri tarafından muhasebecilerince ya da mali müşavirlerince doldurulması istenmektedir. Çalışma 2003 yılından itibaren kağıt ortamında yürütülmüş, anketörlerimizce girişimlere dağıtılan soru formları girişimlerin muhasebecilerince ya da mali müşavirlerince doldurulmuş ve yine anketörlerimizce geri toplanmış, toplanan formlar, bölge müdürlüklerimizde görevli personel tarafından veri tabanına kaydedilmek suretiyle sistemimize aktarılmıştır.

Bu yılki uygulamada ise kağıt soru formları yerine, web uygulamamıza giriş yapmaya imkan sağlayan kullanıcı adı ve şifreler imza karşılığı araştırmanın örnek birimi olan girişimlere teslim edilerek, araştırma teknolojik gelişmelere uygun şekilde üç farklı yolla (Harzemli Web Giriş, Elektronik Veri Transferi ve Veri Yükleme) yürütülmeye başlanmıştır. Veri derleme yöntemlerimizdeki değişikliklerin temel amaçları arasında veri kalitesinin artırılması, istatistiki birimlerin üzerindeki cevaplayıcı yükünün azaltılması, veri derleme süresinin ve maliyetinin azaltılması başta gelmektedir."

Kağıt ortamda yürütülen anketlerde cevaplayıcı yükünün fazla olduğu eleştirileri dikkate alınarak geliştirilen Elektronik Veri Transferi (e-VT) projesinin, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin (TÜRMOB) ev sahipliğinde yapılan toplantı ile tanıtıldığı ifade edilen açıklamada, bu süreçte başta TÜRMOB olmak üzere çeşitli meslek odalarından ve muhasebe yazılım firmalarından ciddi destek alındığı belirtildi.

e-VT projesi ile girişimlere, Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Araştırması kapsamında derlenen verilerin büyük bir kısmının muhasebe yazılımları üzerinden TÜİK'in veri tabanlarına otomatik olarak transfer edilebildiğinin vurgulandığı açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Bu programı kullanan girişimler, sahip oldukları muhasebe veya ERP uygulamaları ile anketle istenen bilgileri 15-20 dakika gibi kısa süre içinde gönderebilmektedir. Söz konusu araştırmanın 2014 yılında yeni veri derleme teknikleri ile yürütülmesi girişimlere ve mali müşavirlere ilave bir yük getirmediği gibi, zamanlılık ve kalite açısından oldukça olumlu katkılar sağlamıştır. Zira Türkiye genelinde 170 bin 646 girişim üzerinden yürütülen 2012 yılı uygulamasının ilk ayında bu iş yerlerinin sadece yüzde 1'inin verisi sisteme aktarılabilmişken, 192 bin 496 girişim üzerinden yürütülen 2013 yılı uygulamasının ilk ayında araştırmanın yüzde 43'ünü oluşturan, 12 bin 500'ü e-VT üzerinden olmak üzere, toplam 82 bin 700 girişimin verisi sisteme aktarılabilmiştir.

Açıklamalarımızdan da anlaşılacağı üzere yürüttüğümüz faaliyet yasal dayanağı olan bir kamu görevi olup, bu faaliyetin firmalar açısından bir angarya olarak değerlendirilmesi yanlıştır. Üstelik ülkemizin ekonomik yapısında meydana gelen değişimlerin izlenebilmesi açısından da yürütülmesi zorunlu bir faaliyettir. Basında belirtildiği şekilde araştırmanın büyüklüğü de milyonlar düzeyinde değildir."