DPT yaşlı Türkiye için hazırlığa başladı
Genç nüfusuyla övünen Türkiye, "yaşlılar ülkesi" olmaya hazırlanıyor. Hazırlanan ilk "Ulusal Yaşlılık Eylem Planı", 2050'de Türkiye nüfusunun yüzde 17,6'sının 65 yaş ve üzerinde olacağını gösteriyor. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından koordine edilen plana göre Türkiye'de 2050 yılında 65 yaş ve üzerinde 16 milyon 982 bin kişi yaşıyor olacak. Planda, yaşlıların daha rahat yaşayabilmesi için yaşlılar sendikası türü oluşumların kurulması, siyasi partiler, yerel yönetimlerde yaşlılar kolu oluşturulması öngörülüyor. Yaşlıların istihdam edilmesinin teşvik edilmesini de öngören plan, alzheimer hastalığı, yaşlı depresyonu ve benzer sorunların erken tanı olanaklarının artırılması için etkili stratejiler geliştirilmesini de içeriyor.
Edinilen bilgilere göre Birleşmiş Milletler tarafından 2002 yılında Madrid'de düzenlenen 2. Dünya Yaşlılık Asamblesi kapsamında dünya çapında bir "yaşlanma uluslararası eylem planı" oluşturuldu. Türkiye de bu tarihten sonra, DPT koordinasyonunda "yaşlanma ulusal eylem planı" hazırlanması için çalışmalara başladı. Çalışmalar geçen haftalarda sonuçlandırılırken önümüzdeki günlerde de plan kapsamında atılacak adımların tarihlendirileceği bir uygulama programı hazırlanması için çalışmalara başlanacak.
"Türkiye'de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı"na göre, dünyada 65 yaş ve üzeri yaşlarda olan nüfus 2004 itibariyle yüzde 10 civarındayken 2050'de bu oran yüzde 16'yı aşacak. Varsayımdan hareketle yapılan hesaplamalar, 21. yüzyılın Türkiye'de de "yaşlı yüzyılı" olacağını ortaya koyuyor. Buna göre, 2050'de Türkiye nüfusu 96 milyon 498 bin kişi olacak. 2000 itibariyle nüfusun yüzde 5,4'lük bölümünü oluşturan 65 yaş ve üzeri nüfus, 2025'te yüzde 9'a, 2050'de ise yüzde 17,6'lık orana ulaşacak. Buna göre 2000 verilerine göre 5 milyon 405 bin civarında olan 65 yaş ve üzeri nüfus, 2025'te 7 milyon 920 bine, 2050'de de 16 milyon 982 bin kişiye çıkacak. Buna karşın 0-14 yaş grubunun nüfustaki ağırlığında ciddi bir gerileme olacak. 2000'de nüfusun yüzde 30'unu temsil eden 0-14 yaş grubu, 2025'te yüzde 22,1'e, 2038'de yüzde 19,5'e, 2050'de de yüzde 17,7'ye gerileyecek.
Yaşlılar sendikası kurulacak
Plana göre önümüzdeki dönemde sosyal dışlanmayla mücadele etmek için, yaşlılar sendikası ve benzeri örgütlenme çabaları desteklenecek. Ana hedef tüm siyasi partilerin, yerel yönetimlerin, sivil toplum örgütlerinin, üniversiteler ve diğer eğitim kurumlarının bünyelerinde söz ve karar hakkını temsil eden yaşlılar kollarını kurmak olacak. Bu konuda gerekli önlemler alınacak.
Plana göre, Türkiye'de önümüzdeki dönemde 0-14 yaş grubuyla 15-19 yaş grubu sabitlenecek. Önemli olan ise 2025'e kadar 25-54 yaş grubunun giderek azalan oranda artması olacak. Bu nedenle de yaşlılar için "istedikleri ve yapabildikleri" sürece iş yaşamında olmaları sağlanacak, yaşlıların işe alınması teşvik edilecek. Yaşlıların kendi işlerini kurma girişimleri desteklenecek. Yaşlılara okuma yazma, bilgilendirme ve teknolojik beceri eğitimi olanakları sağlanacak ve bu alandaki çalışmalar geliştirilecek. Yaşlı kadınlar öncelikli olmak üzere, bütün bireylerin yeni teknolojilerden, özellikle de bilgilendirme ve iletişim alanındaki hizmetlerden yararlanması sağlanacak.
Yaşlı yoksullar da artacak
Şu anda yaklaşık 1.5 milyon civarında yaşlı yoksul bulunuyor. Önümüzdeki dönemde nüfusun yaşlanma hızına paralel olarak yaşlı yoksullar da artacak. Bu kapsamda, yaşlılığın azaltılmasını hedefleyen politika ve programlara yaşlılar da eklenecek, ayrıca yaşlıların kredi, piyasa, mülkiyet ve gelir getiren iş olanaklarına erişimi sağlanacak. Özel ve ek emeklilik maaşlarıyla ilgili düzenleyici bir çerçeve program hazırlanacak, ayrıca enflasyonun etkilerine karşı emeklilik maaşlarıyla ilgili gerekli önlemler alınacak.
Yaşlılarda sık görülen hastalıklar olan alzheimer, demans, düşmeler, kırıklar, osteoporoz, hipertansiyon, kanser, kalp yetmezliğinin yanı sıra, HIV/AIDS konusunda da eğitimlerine ağırlık verilecek. İlaç kullanımı konusunda eğitici çalışmalar yapılacak, ayrıca alzheimer, yaşlı depresyonu ve benzeri sorunların erken tanı olanaklarının artırılması için çalışmalar yapılacak. Hazır yemek yardımlarında da yaşlılara uygun diyet yemekler verilecek.