Özel hastane, acilde bile fark alabilecek

Mahmut ESEN

E. Mülkiye Başmüfettişi

SGK Başkanlığınca; zorunlu genel sağlık sigortası kapsamında, ülke nüfusunun tamamına yakınına sağlık hizmeti verilmektedir. SGK; sağlık hizmetlerinin büyük bölümünü, sağlık hizmet sunucuları ile yapılan sözleşmeler yoluyla hizmet satın alınması suretiyle sağlamaktadır. Sağlık hizmetlerinden sigortalıların yararlanma usul ve esasları, sağlık hizmet sunucularına ödenecek bedeller vb. konular SGK Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

SUT' da sağlık hizmeti sunucularına ödenecek bedellerde 5-10 yıldır kayda değer bir artış/zam yapılmadığı bilinmektedir.

Ödenecek sağlık bedelleri konusunda güncelleme yapmayan, fiyatları artırmayan SGK'nın özel hastaneleri başka yönlerden desteklemeye başladığı görülmektedir.

Nitekim dünkü ( 4.02.2018 günlü) R.G. de, SUT'ta Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ yayımlanmıştır. Bu bağlamda SUT'ta önemli bazı değişikler yapılmıştır. Tebliğin 4'üncü md. ile yapılmış düzenlemelerle özel hastanelere acil sağlık hizmetlerinde de hastadan ilave ücret alınması olanağı getirilmiştir. Diğer yandan ayakta yapılan tedavilerde 5510 sayılı Yasa kuralına karşın %200 'de üzerinde ilave ücret almalarının önü açılmıştır.

Sigortalıların tümünü ilgilendirmesi ve önemi nedeniyle yazımızda, Tebliğin 4'üncü md. ile getirilmiş iki düzenleme üzerine değerlendirme yapılacaktır.

1-Acil hizmetlerden ücretsiz yararlanılması 24 saatle sınırlandırılmaktadır.

Acil haller nedeniyle özel hastaneye başvurulması halinde hastanın taburcu edilinceye kadar sunulan tüm sağlık hizmetleri için hiç bir ilave ücret alınmaması yönelik düzenlemede değişikliğe gidilmiştir.

Hastanın taburcu edilmesi yerine acil servislerde 24 saat içinde stabilizasyonu (denge/istikrara kavuşturulması) esası getirilmiştir. Hastanın başvurudan itibaren 24 saat içinde stabilize edilerek ilgili kliniğe yatışı veya başka bir hastaneye sevk edilmesiyle acil hal sona erecektir.

Acil servislerdeki acil girişimsel işlemler ile 24 saat içinde acil gözlem ünitelerinde uygulanan tüm sağlık hizmetleri için ilave ücret alınmayacaktır. 24 saat dolduktan sonra ilave ücret alınabilecektir. Bu ücretin alınabilmesi için acil halin sona erdiği ve devam eden işlemlerin ilave ücrete tabi olduğuna ilişkin hasta/yakınına yazılı bilgi verilmesi gerekmektedir.

Diğer yandan hasta sayısı fazla olan kamu hastanelerinde acillerdeki yoğunluğu azaltmak için saat 23.00 kadar "vardiyalı poliklinik" uygulaması başlatılacağı açıklanmıştır.

SUT'ta yapılan değişiklik ve Sağlık Bakanlığı yetkililerinin yukarıdaki açıklamaları birlikte değerlendirildiğinde, özel hastanelerin acil servisindeki ilave ücret ödeme durumu olmayan hastaların da 24 saat sonra kamu hastanelerine sevk edilecekleri anlaşılmaktadır.

Acil servislerdeki başvuru sayısının çokluğunun; acil durumların yanı sıra, acil dışındaki muayeneler için vatandaşların 6- 15 TL arasında değişen muayene katkı ödemelerini gerektiren ekonomik nedenlerden kaynaklandığı gözardı edildiği anlaşılmaktadır.

2- Özel hastanelerin ayakta yapılan tedaviler için hastadan aldıkları ilave ücretleri gösterir belge verme zorunluğu kaldırılmıştır.

Sözleşmeli özel sağlık kuruluşlarınca verilmiş olan sağlık hizmet bedellerinin; esası SGK' ya, ilave ücretleri de sigortalıya, fatura edilmektedir. Sigortalı tarafından ödenecek ilave ücretlerin, SGK tarafından belirlenmiş bedelin (istisnai sağlık hizmetleri dışında) iki katını geçmemesi gerekmektedir. Bu kurala uyulması koşulu ile özel sağlık kuruluşları alacakları ilave ücret oranlarını serbestçe belirleyebilmektedir. Özel sağlık kuruluşlarının anlaşmalı bölümlerinde uygulanacakları ilave ücret oranlarının bina girişlerinde herkesin göreceği şekilde ilan edilmesi ve ayrıca SGK' ya da bildirilmesi gerekmektedir.

Diğer yandan özel sağlık kurum ve kuruluşlarına; ilave ücret aldıkları durumlarda, sigortalının talebi üzerine, hastaya sunulmuş hizmetleri, SGK ve sigortalıdan tahsil edilen bedelleri gösteren SUT eki, (EK-1/B) "Hastaya Sunulmuş Olan Hizmetleri ve İlave Ücreti Gösterir Belge" yi düzenlenerek, aynı gün hastaya verme zorunluğu vardı.

SUT' ta yapılan son değişiklik ile özel hastaneler, sözü edilen belgeyi, sadece yataklı tedavi sonucu taburcu olan hastalara verilebilecektir. Ayaktan tedavilerde bu belgenin verilmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.

Bu suretle ayaktan tedavilerde hastaların, kendilerinden alınmış fazladan alınmış ilave ücretleri görme/kanıtlama, özel sağlık kurumu yetkililerine yaptırım uygulanmasını isteme olanağı ortadan kaldırılmıştır. SUT'ta belirlenmiş ve yer yer sembolik sayılabilecek rakamlarda kalmış sağlık hizmet bedellerini güncellemekten (fazla tedavi ücreti ödemekten kaçınan) SGK'; özel sağlık kurumlarının yasaya aykırı bir şekilde fazla ilave ücret almalarını olağan hale getirdiği anlaşılmaktadır. Bu yazının sahibinin TBMM Kamu Denetçiliğine (Ombusdmanlık) kadar uzanan ısrarlı şikayetlerinin sonucunda olduğu gibi özel hastanelere, sözleşmelerinin feshi bir yana, bundan böyle, para cezası dahi uygulanması olanağı kalmamıştır.^[i]

Diğer yandan milletvekilleri ve bakmakla yükümlü oldukları kişilere yapılan tedavi yardımı ödemelerinde ise herhangi yasal bir sınırlama olmadığı, sağlık hizmeti bedellerinin piyasa fiyatları üzerinden TBMM Başkanlık Divanınca belirlendiği bilinmektedir.^[ii]