Karayollarını korumak için yeni uygulama.
Yollardaki bozukluğa aşırı yüklü kamyonların yol açtığını tespit eden hükümet, kantar sistemini devreye soktu. 53 noktada araçlar tartılacak, sınırı aşan-lara milyarlık ceza kesilecek.
Duble yollar kantarla korunacak Yollardaki bozukluğa aşırı yüklü kamyonların yol açtığını tespit eden hükümet, kantar sistemini devreye soktu. 53 noktada araçlar tartılacak, sınırı aşan-lara milyarlık ceza kesilecek. Ağır vasıtaların verdiği zarar nedeniyle yapıldığı yıl bozulan karayolları artık bilgisayarlarla korunacak. Türkiye'nin 53 noktasına konacak bilgisayarlı kantarlarla ağır vasıtalar tek tek tartılacak. Yükü fazla olanlara 1,5 milyar liraya yakın ceza kesilecek. Fazla yükünü boşaltmayan kamyonların yola devam etmesi engellenecek.
Kantarlar polis ve jandarma nezaretinde 7 gün 24 saat çalışacak. Böylece 15 bin kilometrelik duble yol yapımına başlayan hükümet, çabuk bozulduğu yönünde eleştirilere hedef olan bu yolları sigortalamış olacak. Bugüne kadar eleman yetersizliği ve teknik imkansızlıklar nedeniyle 3 milyona yakın ağır vasıtadan yılda sadece 20 bini ağırlık kontrolünden geçirilebiliyordu. Karayolları yetkilileri, bazı yolların aşırı yüklemenin etkisiyle yapıldığı yıl bozulduğuna dikkat çekerken, ?Getirilecek yeni uygulamayla bakım ve onarım çalışmalarına akan milyonlarca dolar yatırıma kaydırılacak. Kazalar da minimuma inecek.? diyor.
Zaman'ın yaptığı araştırma, yük ve yolcu taşımacılığındaki payı demiryollarından kat kat yüksek olan karayollarının tehlike sinyalleri verdiğini ortaya çıkardı. Türkiye'de trafi- ğe kayıtlı 3 milyon 907 kamyon ve otobüs gi-bi ağır vasıta bulunuyor. Bu durum, yolcu taşımacılığının yüzde 96'sının, yük taşımacılığının ise yüzde 89'unun karayolları ile yapılmasından kaynaklanıyor. Son yıllarda trafiğe çıkan araç sayısının hızla artması karayollarının yüküne yük katıyor. Ağır vasıtaların normal taşıtlara oranının yüksek olduğu Türkiye'de karayolunun akışında ve fiziki korunmasında büyük güçlükler yaşanıyor. Jandarma Genel Komutanlığı tarafından yapılan bir araştırmada kamyonların Avrupa standartlarından yarı yarıya daha düşük motor gücüne sahip oldukları halde, standartlarının 2 katı kadar yükle trafiğe çıktığı belirtiliyor. Aynı araştırmada 1 kamyonun karayoluna 1.100 otomobil kadar zarar verdiği vurgulanıyor.
Karayolları Genel Müdürlüğü aşırı yüklemenin zararlarını şöyle açıklıyor: "Yol zamanından önce deforme oluyor, araç çabuk yıpranıyor. Egzoz gazları ve balata aşınmasıyla çevre kirleniyor, ayrıca aşırı yüklü araçların yavaş seyretmesi sonucu özellikle çıkış eğimli yollarda sürücülerin sabırsızlanmasına ve hatalı sollama yapmalarına neden olduğundan trafiği olumsuz yönde etkiliyor". Aşırı yükleme, trafik kazalarının çoğalmasına da neden oluyor. 2001 yılında yol kusuru sonucu 643 kaza meydana geldi. Bu kazaların % 28,77'lik bölümü yolda münferit çukurların oluşmasından, % 20,99'luk bölümü ise ağır taşıtların asfaltta oluşturduğu tekerlek izinden kaynaklandı. Aşırı yükleme karayolunun bozulmasının yanında araçların fren sistemine zarar verip aks ve makas kırılması suretiyle kazalara da sebep oluyor. Aşırı yükleme yapan araçlara karşı ilk denetim 1960'lı yıllarda getirildi. Araçlar yaklaşık 20 sene Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından ülke genelinde kurulan 22 mekanik el kantarıyla denetlendi. 1988'den itibaren ise Karayolları'nın 17 bölge müdürlüğüne dağıtılan seyyar kantarlarla denetim yapılması öngörüldü. Seyyar kantarlarla kontrolde, araçların boş ağırlığı ile yükleme haddi toplamının aşılmamış olması esas alınıyor. Teorikte uygulanması kolay görülen kantar sistemi pratikte bir türlü etkili bir şekilde uygulanamadı. Son yıllarda ise denetimler hemen hemen hiç yapılmıyor. Verilere göre 3 milyon ağır vasıtanın bulunduğu Türkiye'de 2003 yılında 20.574 araç ağırlık kontrolüne tabi tutuldu.
Karayolları Genel Müdürlüğü uygulamanın etkisiz kaldığını kabul ediyor. Bunun başlıca nedeni kantar sisteminin uygulanmasında eleman sıkıntısı ve teknolojik yetersizlik. Ağırlık kontrolleri seyyar kantarlar ile ancak mesai saatleri içerisinden yapılabildiğinden çalışmaya başlandığında, sürücüler kısa sürede birbirleriyle haberleşerek kantardan kaçacak alternatif güzergahlara yöneliyor ya da benzin istasyonlarında mesainin bitimini bekliyor. Aşırı yüklü araçların bu yollara verebileceği zararı hesap eden Karayolları Genel Müdürlüğü, uygulanan ilkel kantarlı ağırlık kontrolünü bir kenara bırakarak son teknolojiyle donatılan bilgisayarlı kantar sistemini devreye sokmaya hazırlanıyor. İlk etapta Karayolları'nın 17 bölge müdürlüğünün sınırlarındaki kritik noktalara 23 adet ön ihbarlı sabit aks kantarı kurulacak. Bilgisayarlı sabit kantarların sayısı kademe kademe artırılıp 53'e çıkartılacak. Bilgisayarlı ağırlık kontrolü şu şekilde yapılacak: Asfalt üzerine bilgisayar bağlantılı kablolar yerleştirilecek. Yük ölçümü yapacak bilgisayarlı kantar yolun kenarına konulacak. Yoldan geçen araçların dingil ağırlığı ön ihbarlı bilgisayar sistemiyle belirlenecek. Eğer aşırı yükleme yapıldıysa kamyon şoförüne ve firmaya 1,5 milyar liraya yakın ceza yazılabilecek. Kamyon şoförlerinin itirazını ve tepkilerini önlemek için Karayolları'nın görevlilerine polis ve jandarma da nezaret edecek. Uygulamanın karayollarının bakımı ve onarımı için harcanan milyonlarca dolarlık gideri önleyeceğini belirten yetkililer, yol ve araç kusuru nedeniyle meydana gelen trafik kazalarının da ciddi şekilde azalacağını kaydediyor.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın acil eylem planında yer alan 15 bin kilometrelik bölünmüş yolun startı geçen yıl verilmişti. Uygulamada Aydın-Denizli, Kırıkkale-Kayseri ve Sivrihisar-Eskişehir karayollarında toplam bin 600 kilometrelik bölünmüş yolun yapımı tamamlanarak Türkiye'deki toplam bölünmüş yolun uzunluğu 4 bin 426 kilometreye ulaştı. Uluslararası Taşımacılık Derneği İcra Kurulu Başkanı Cahit Soysal, Avrupa ülkelerinde tüm ağır vasıta araçların yıllardır bilgisayarlı kantar sistemiyle kontrolden geçirildiğini söyledi. Yük sınırını aşan araçlara ağır cezalar verildiğini belirten Soysal, Türkiye'de bugüne kadar kantar sisteminin sağlıklı uygulanamadığını kaydetti. Soysal, karayollarının, Avrupa ülkelerindeki gibi bilgisayarlı sistemle denetlenmesinin aşırı yük taşıyan araçlara karşı önemli bir önlem sayılabileceğini kaydetti.
Zaman