Sözleşmeli erlerin bekleyişi bitecek mi?

2011 yılında yürürlüğe konulan 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu ile Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde kritik ve uygun görülen görevlerde yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak maksadıyla sözleşmeli erbaş ve er istihdam edilmesi ile istihdama ilişkin usul ve esaslar düzenlendi. Kural olarak 7 yıllık çalışma süresi öngörüldü, yaş şartı olarak da azami 25 yaş belirlendi. Kanunun çıkmasından itibaren yaklaşık iki yıl sonra eklenen bir madde ile sözleşmeli erlerden 7 hizmet yılını tamamlayıp ayrılanların kamuda istihdamına imkan sağlandı. İlk alımların 2011 yılında yapıldığını varsayarsak 2018 yılından itibaren 7 yıllık sürenin dolmasıyla ayrılmalar başladı ve ayrılanların sayısı her yıl katlanarak artıyor. Ancak bu güne kadar görev sürelerini tamamlayarak ayrılan sözleşmeli erlerin kamuda istihdamına başlanamadı.

6191 sayılı Kanunun ek 1. maddesinde belirlenen atama süreci takvimine göre;

- Kamuda istihdam edilmek isteyen eski sözleşmeli erlere ilişkin bilgiler Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca yılda bir defa Şubat ayının son gününe kadar Devlet Personel Başkanlığına bildirilecek,

- Atama yapmak isteyen kamu idareleri Mart ayının 15'ine kadar atama yapmak istedikleri sayının iki katı adayı Devlet Personel Başkanlığından talep edecek,

- Devlet Personel Başkanlığı da 1 Mayıs tarihine kadar aday listelerini kurumlara iletecek,

- Kamu idareleri bir ay içinde mülakat yaparak atamaya hak kazanan adayları tespit edecek.

Kanun hükmüne göre Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca bildirilen adayların tamamının kamuda istihdam edileceği garantisi bulunmuyor.

Kanunda atama takvimi belirlenmiş olmasına rağmen 2018'den bugüne neden atama yapılamadı? Bu sorunun cevabı ek 1. maddenin dördüncü fıkrasında yer alan, "Başvuru, mülakat, atama ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar İçişleri ve Milli Savunma bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmünde gizli. Yönetmelik çıkarılamadığı için bu güne kadar atama yapılamadı.

Bahsi geçen Yönetmelik nihayet 12 Mayıs 2023 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi ve atama sürecinin başlamasının önündeki son engel de kalktı. Yönetmeliğin geçici 1. maddesi ile 2023 yılında genel atama dönemi dışında bir defaya mahsus atama öngörülse de bu atama da gerçekleşemedi. Yönetmelik, Kanunda sürecin ana aktörü olarak belirlenen ve 2019 yılında kapatılan Devlet Personel Başkanlığının görevlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığına tevdi etti.

Yönetmelikteki atama takvimi Kanunda belirlenen ve yukarıda yer verilen takvimle aynı. Sadece kurumlar değişti. Hak sahipleri memur, sözleşmeli personel veya sürekli işçi statüsünde atanabilecek. Aday listeleri oluşturulurken kimlerin memur, sözleşmeli personel veya işçi aday listelerinde yer alacağı konusunda belirsizlik bulunuyor.

Kuvvet Komutanlıkları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıkları tarafından atanma şartlarını taşıyan sözleşmeli erbaş ve er listelerinin Ocak ayı sonuna kadar Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarına gönderilmesi, adı geçen Bakanlıklarca Şubat sonuna kadar listelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilmesi, atama yapmak isteyen kamu idarelerinin 15 Mart'a kadar taleplerini elektronik ortamda Strateji ve Bütçe Başkanlığındaki Kamu Personel Bilgi Sistemine girmesi gerekiyor. Talep edilen sayının iki katı aday listesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 1 Mayıs'a kadar kurumlara bildirilecek.

Aday listeleri adayların sahip oldukları nitelikler ile kamu kurum ve kuruluşlarının talepleri dikkate alınarak, hizmet süresi fazla olana öncelik verilmesi suretiyle belirlenecek. Bu sürenin eşitliği halinde ise sırasıyla; nitelik belgesi not ortalaması yüksek olana, bu notun eşitliği halinde öğrenim düzeyi yüksek olana, bunun da eşitliği halinde ilişik kesme tarihi önce olana öncelik verilecek. Eşitliğin devamı halinde ise adaylar kura yöntemiyle tespit edilecek. Kurumlara gönderilen aday listeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı internet sitesinden ilan edilecek.

Kanuna göre kamu idarelerinin listeyi aldığı tarihten itibaren bir ay içinde mülakatları sonuçlandırması gerekiyor. Bu süre azami 1 Haziran'da dolacak, 1 Temmuz'a kadar başarılı olanların listesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilecek. Mülakatta başarılı olanlar sözleşmeli er havuzundan düşülecek, mülakatta başarılı olamayanlar takip eden yıllarda yeniden şanslarını deneyecek.

İlk defa bu yıl atama süreci gerçekleşeceği için birtakım aksaklıkların yaşanması ihtimal dahilinde. Adayların atanma şansı kurumların talep sayısına bağlı, yüksek talep gelmesi halinde şans daha yüksek, talep az olursa atanma şansı da düşük. Atama süreciyle birlikte sözleşmeli erlerin uzun bekleyişi nihayet son bulacak.