Sekiz yılda 13 defa özel kalem müdürü değiştiren idareye Sayıştay uyarısı

Sayıştay Başkanlığı tarafından 2024 yılına ait mahalli idareler olağan denetim raporları ilgili idarenin web sayfası üzerinden erişime açıldı.
Konya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün 2024 yılına ait denetim raporunu incelediğimizde; çok üzücü bir bulguyla karşılaşıyoruz.
Milyonlarca insanın KPSS'ye girerek emeğiyle memur olmak için uğraştığı bir dönemde bazı etkili/yetkili kişilerin referansıyla SINAVSIZ şekilde kamuya memur olarak atandığını görüyoruz.
Denetim raporunda açık bir şekilde yer aldığı üzere, ilgili idare sekiz yılda 13 kişiyi Özel Kalem Müdürü kadrosuna atamış, sonra atanan kişiler bir iki ay gibi kısa süre görevde kaldıktan sonra başka idarelere naklen atanmıştır.
Özetle; ilgili İdarede Özel Kalem Müdürlüğü kadrosu bazı isimleri hak etmedikleri halde MEMUR yapmak için bir araç olarak kullanılmıştır.
Sadece şunu sormak gerekirse; bu işlem belki sizler nezdinde yasal olabilir, peki HELAL mi?

İŞTE SAYIŞTAY BULGUSU

BULGU 1: Özel Kalem Müdürlüğü Kadrosunun Memuriyete Sınavsız Giriş Yöntemi Olarak Kullanılması

İdarenin 2018 yılından bu yana Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna yaptığı açıktan atamalar ve atananların kısa aralıklarla başka kadrolara atanmaları suretiyle bu kadronun memuriyete sınavsız giriş yolu olarak kullanıldığı, böylelikle kamu görevine girmede eşitlik ve liyakat ilkesine aykırı bir süreç oluştuğu tespit edilmiştir. Anayasa'nın 10'uncu ve 70'inci maddeleri kanun önünde eşitlik ve kamu hizmetlerine girme hakkını düzenlemekte olup hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemeyeceğini belirtmektedir. Kamu hizmetine girmede fırsat eşitliğinin sağlanması; personel istihdamında liyakat ilkesinin benimsenmesi, tarafsız bir memuriyet sistemi tesisi ve kamu hizmetlerinin daha verimli/nitelikli şekilde sunulması için de yol göstericidir. Bu meyanda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 59'uncu maddesinde "İstisnai memurluklar" belirtilmiş ve bunların içinde özel kalem müdürlükleri de sayılmıştır. Mezkür Kanun'un 60'ıncı maddesinde ise; kuruluş kanunlarındaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, istisnai Devlet memurluklarına 48'inci maddede yazılı genel şartları taşıyan kimselerden atama yapılabileceği hususları düzenlenmiştir. Anılan Kanun'un 61'inci maddesinde ise; 60'ıncı madde gereğince istisnai memurluklara atananlar hakkında bu Kanun'un atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümleri uygulanacağı ancak istisnai bir memuriyet kadrosuna atananlar atandıkları kadronun derece aylığının ilk kademesini kazanılmış hak olarak elde ettikleri tarihten itibaren haklarında bu Kanun'un kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine dair hükümleri uygulanır denilmektedir. Konuyla alakalı 11.09.2018 tarih ve 2018/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nde de tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 59'uncu ve 61/A maddelerine göre yapılacak açıktan atama işlemleri için Cumhurbaşkanlığından izin alınacağı hükme bağlanmıştır.

Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; Devlet Memurları Kanunu'nun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleriyle bağlı olmaksızın bazı görevlere memur atanabileceğini kabul edilmiştir. İstisnai memuriyet kadrosundan birisi olan özel kalem müdürlüğü kadrosu hususunda; İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü B.05.0.MAH.0.08.01.00/900-14626 sayı 03.06.2009 tarihli Özel Kalem Müdürü konulu genelgesinde, belediye ve bağlı kuruluşlarında özel kalem müdürlüğü kadrolarına yapılacak açıktan ve naklen atamaların Belediye ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılmasını sağlamak üzere usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu Genelge'de; özel kalem müdürlüğüne atanacakların öncelikle belediyede çalışan memurlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar arasından seçilmesi esas olduğu, özel kalem müdürlüğüne yapılacak açıktan atama ise İçişleri Bakanlığının izni ile yapılacağı belirtilmiştir. Ayrıca 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 59'uncu maddesi kapsamına tanınan atama yetkisi, sınırsız bir yetki olmayıp, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanımına hukuken imkan bulunmadığı, bu sebeple özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların seçiminde belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişileri seçmelerinin esas olduğu belirtilmiştir.

Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nun 02.07.2013 tarih, 2013/82 dosya ve 2013/44 karar sayılı içtihadında özetle: özel kalem müdürlüğüne kısa bir müddet içinde yapılan atamaların ve bu kişilerin başka görevlere nakledilerek imtihansız devlet memuru olmalarının sağlanmasının tanınan yetkinin kötüye kullanıldığı ve Bakanlık Genelge'sindeki amaca aykırı davranıldığının açık göstergesi olduğu, bu atamalar için Bakanlıktan izin alınmış olmasının da etik dışı davranışa gerekçe teşkil etmeyeceği belirtilmektedir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 2'nci maddesinde ifade bulan "dürüstlük kuralı" gereği herkes haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorunda olup bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumamaktadır. Dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması yasağı kamu hukuku alanında da geçerli bir temel hukuk ilkesidir. Dolayısıyla idare hukuku alanında da ilgililerinin dürüstlük kuralına aykırı davranışlarının meydana getirdiği imkan ve sonuçlardan yararlanması hukuken mümkün değildir. Bu çerçevede, idarelerin Anayasa'da yer alan temel hükümlerin uygulanmasından imtina ederek meydana getirdiği hukuka aykırı durumlardan yararlanılmasının hukuk düzenince tanınması ve korunması da mümkün değildir. Uygulamada ise İdarenin 2018 yılından 2024 yılı sonuna kadarki süre içeresinde Özel Kalem Müdürlüğüne yaptığı atamalar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tabloda görüldüğü üzere, Cumhurbaşkanlığı'nın 11.09.2018 tarih ve 2018/7 sayılı Genelgesi sonrası dönemde Özel Kalem Müdürlüğü kadrosuna açıktan atama ile dokuz kişinin atandığı, bu kişilerin kısa aralıklarla başka kadrolara atandığı tespit edilmiştir. Kamu idaresince, bulguda tespit edilen hususlara ilişkin olarak gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir. Bu itibarla, özel kalem müdürlüğüne atanmada tanınan sınavsız kabul imtiyazının devlet memurluğu sınavlarında başarı gösterip atama bekleyen adaylar aleyhine bir duruma sebebiyet verdiği gözönüne alınarak anayasal ilkeler ve idari usule aykırı atama işlemlerinin iptaline yönelik tedbirlerin alınması gerekmektedir.