Personel reform taslağı ve kamu avukatlarının durumu
Bildiğiniz gibi Kamu personeli Kanunu Tasarısı Taslağı tüm Kamu Kurum ve Kuruluşları ile bazı sivil toplum kuruluşlarına ve de kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına gönderilmiş ve gönderilen kurum ve kuruluşların taslak hakkındaki görüşleri istenilmiştir.
Taslağın ilgili hükümlerinde, kamu hizmetlerinin, memurlar ve diğer kamu görevlileri ile tam ve kısmi zamanlı sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle yürütüleceği, belirtildikten sonra, ek-2 sayılı listede gösterilen görevlilerin sözleşmeli pozisyonlarda çalıştırılacağı, sözleşmeli pozisyonda çalışan personelin de tam zamanlı veya günün belli bir saati, haftanın belli günlerinde çalışma vb. şeklinde düzenlenmek üzere kısmi zamanlı olarak çalıştırılabileceği hükme bağlanmaktadır.
Taslağın ekli listeleri boş olarak gönderilmiş ise de, kamu avukatlarının sözleşmeli pozisyonlara geçirileceği herkesin malumudur. Hal böyle olunca kurumunda iş yoğunluğu müsait olan bazı avukatlar kısmi zamanlı sözleşme imzalamak isteyebilecektir.
Sorunlar;
1-Sözleşmeli Kurum Avukatı serbest Avukatlık yapabilecek mi.?
Konunun hem memur hukuku hem de Avukatlık Kanunu çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Kurumların mahkemeler önündeki temsili ile ilgili diğer tüm mevzuat metinleri de konu ile ilgili bulunmaktadır.
Taslakta, tam zamanlı sözleşmeli personelin ticaret ve serbest meslekle uğraşmaları yasaklanmakta iken, kısmi zamanlı sözleşmeli personelin, ticaret ve serbest meslekle uğraşmaları ise bu hususu 3 ay içinde bildirmek kaydıyla serbest bırakılıyor.
Demek ki, tasarıya göre kısmi zamanlı sözleşmeli avukatların aynı zamanda kendi bürolarını açıp serbest avukatlık yapmalarında herhangi bir sakınca bulunmuyor.
Ancak Avukatlık Kanununun ?Avukatlıkla birleşemeyen işler? başlıklı 11inci maddesinde ?Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya mesleğin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş avukatlıkla birleşemez.? denilmek suretiye, kısmi zamanlı sözleşmeli avukatın serbest avukatlık yapması engellenmektedir. Bu engelleme belirtilen hükmün devamında yer alan ?Bir kadroya bağlı olarak aylık veya ücreti Devlet, il veya belediye bütçelerinden yahut Devlet, il veya belediyelerin yönetimi ve denetimi altındaki daire ve müessese yahut şirketlerden verilen müşavir ve avukatlar, yalnız bu daire, müessese ve şirketlere ait işlerde avukatlık yapabilirler.? şeklindeki kuralla adeta sağlamlaştırılmaktadır.
Peki söz konusu taslak kanunlaşınca Avukatlık Kanununda belirtmiş olduğum hükümler hak ve nesafete uygun olacak mı? Kurumların gerek kendi kanunlarında gerekse diğer bazı özel kanunlarda, özel bir deneyim ve ihtisas gerektiren konularda, Kamu kurumlarının kendi avukatlarına ilaveten, serbest avukatlar arasından, avukatlık hizmeti satın alabileceği yönünde kurallar mevcuttur. Bu durumda, serbest avukat, kamu kurumları ile sözleşme yapıp dava takip edebilecekken, kismi zamanlı sözleşmeli avukat serbest avukatlık yapamayacaktır. Halbuki ikisi de sözleşmeli kısmi zamanlı kamu avukatıdır. Çünkü, serbest avukata dava takibi için vekalet verebilmek için, önce o avukatla veya hukuk bürosu ile ?avukatlık hizmet alım sözleşmesi? yapılması gerekmektedir. Gerçektende kurumun belli işlerine dair avukatlık hizmetleri kısmi zamanlı sözleşmeli avukata verilebileceği gibi aynı sınırlamalar dahilinde serbest avukatlara da hizmet alım yoluyla verilebilecektir. Burada kısmi zamanlı kamu avukatlarının da serbest avukatlık yapabilmelerine imkan tanınmalı ve fırsat eşitliği sağlanmalıdır. Hatta kısmi zamanlı sözleşmeli kamu avukatlarından serbest avukatlık bürosu edinenlerin kurum işlerini kendi bürosundan yürütmesi dolayısıyla kuruma her gün gelmek zorunda bırakılmaması yönünde düzenleme yapılmalıdır.
2- Kısmi zamanlı sözleşmeli Avukatın vekalet ücretlerine el konulmaya devam edilecek mi?
Diğer taraftan serbest avukat, müvekkili kamu kurumunun davasını kazandığında, sözleşme ücretine ilaveten vekalet ücretinin tamamını alabilecekken, kısmi zamanlı sözleşmeli kamu avukatı bir ayda kazandığı davaların tamamından yalnızca bir dava vekaleti ücreti dahi sayılmayacak 250.YTL alabilecektir. Kaldı ki sözleşmeli avukatında vekalet ücretlerine kurumlarınca sınırlama getirilebilir mi bilinmez ama, hizmet alım yoluyla serbest avukata vekalet vermeniz durumda bu avukatın alacağı vekalet ücretine el koyamazsınız.
Meseleyi buradan tartışmaya açmak istiyorum. Belirtilen nedenlerle avukatlık kanunun da da gerekli değişikliklerin yapılması kısmi zamanlı sözleşmeli kurum avukatlarının serbest avukatlık yapabilmesine imkan tanınmalıdır. Hem, Üniversitede hukuk dalında görevli profösör ve doçent olan öğretim üyeleri, bir kamu kurumuna bağlı ve maaşlı veya ücretli olarak çalışırken aynı zamanda serbest avukatlık yapabiliyorlar da, sözleşmeli kamu avukatları niye yapamasın, kişinin kendi çalıştığı kurum veya ilgili mevzuatı ?sen git benim işlerime ilaveten serbest avukatlık ta yap, buna izin veriyorum?diyor, ama avukatlık yasası diyor ki ?hayır sen falan kurumun avukatısın serbest avukatlık yapamazsın, benim pastam belli size yedirtmem? diyor. Ama ücretli ve maaşlı üniversite hocaları için hemen bir istisnai hükmü araya sokuşturuveriyorlar.
Lütfen konuyu tartışmaya açalım.
Av. B. Akbulut