Savcılar, basın açıklaması yapabilir mi?
Basına yansıyan haberlere göre İstanbul Cumhuriyet Savcısı Muammer AKKAŞ yargıya baskı yapıldığını ifade eden bir basın açıklaması yaptı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Turan ÇOLAKKADI ise Cumhuriyet Savcısı Muammer AKKAŞ tarafından yapılan açıklamaların gerçekle ilgili olmadığını ifade etti.
Yine Başsavcı yaptığı açıklamada; "Bizim talimatımızda diyor ki, "soruşturmaların hukuka uygun yürümesi, gizliliğe riayet edilecek. Biz basın açıklaması yapabiliriz. Ya başsavcımız ya da basın sözcümüz var o yapar." ifadesini kullandı.
Bu konuyla ilgili olarak, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun Soruşturmanın gizliliği ve basının bilgilendirilmesi başlıklı 18/10/2011 tarihli ve 33 nolu Genelgesinde basına bilgi verilmesinde nasıl bir usül izleneceği ve basının bilgilendirilmesinde nelere dikkat edileceği açıkça belirtilmiştir. Aşağıya almış olduğumuz bu Genelgenin ilgili bölümlerine bakıldığı takdirde İstanbul Cumhuriyet Savcısı Muammer AKKAŞ'ın böyle bir basın açıklaması yapmasının mümkün olmadığı görülecektir. Çünkü, savcının yaptığı açıklamaya göre kamuoyunca kişilerin suçlu olduğuna ilişkin kanaat uyandırılmıştır ve masumiyet karinesi zedelenmiştir. Savcılığın iç işleyişinin kamuoyuna bu şekilde duyurulması ciddi bir yanlışlık içermektedir.
Bu bağlamda bu Genelgeye göre şu hususlara uyulması gerekmektedir:
1- Anayasa, AİHS ve kanunlarımızla tanınıp korunan, adil yargılanma hakkı kapsamında yer alan masumiyet karinesi, hakim ve Cumhuriyet savcısının tarafsızlığı ilkeleri yanında ilgililerin kişilik hakları ve soruşturmanın gizliliği ilkesi göz önünde bulundurulmak suretiyle; suçun işlenmesinden önceki aşamada emniyet ve asayişe ilişkin açıklamaların mülki amirler ile kolluk amirlerine ait olduğu dikkate alınarak, suçun işlendiği andan itibaren ise olayın adli nitelik kazanması sebebiyle kamuoyunun doğru bir şekilde bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla soruşturmalarla ilgili açıklamaların Cumhuriyet başsavcısının bilgilendirilmesi koşuluyla Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca basın sözcüsü olarak görevlendirilen Cumhuriyet savcısı; görevlendirme yapılmayan yerlerde ise Cumhuriyet başsavcısı tarafından yazılı ya da kamuoyunun doğrudan bilgilendirilmesinin yararlı olacağı değerlendirilen durumlarda da sözlü açıklama yapılması.
2- Yazılı olarak yapılan açıklamaların İnternet sayfasında yayımlanması; sözlü basın açıklamalarının ise kayıt altına alınması.
3- Basın açıklamasından önce gerektiği takdirde ilgili Cumhuriyet savcısı ya da hakim ile görüşülerek muhtemel yanlışlıklara mahal verilmemesi.
4- Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi gereken ve açıklama yapılmasının zorunlu ve acil olduğu durumlarda; medya kuruluşlarına telefonla bağlanmak ya da ilgili programa bizzat katılmak suretiyle bilgi verilmesi; ancak röportaj ve söyleşi gibi önceden planlanabilen hususlarda Kuruldan izin alınması.
5- Basın açıklamasının, kamuoyunun kişinin suçlu olduğuna ilişkin kanaatini uyandıracak ya da hakim veya mahkemelerin olayları değerlendirmesinde önyargılı davranmalarına sebep olacak mahiyette olmaması.
6- Basın sözcülüğü kurumunun amacına uygun biçimde işlerlik kazandırılabilmesi için, adliyelerde gerekli fiziki şartların ve teknik donanım ile sekretarya hizmetlerinin gecikmeye mahal olmaksızın tamamlanarak yürütülmesi.
7- Soruşturmanın gizliliğini ihlal eden kişi ya da kuruluşlar hakkında derhal kanuni gereğine başvurulmak suretiyle masumiyet karinesinin zedelenmesinin önlenmesi ile kişilik haklarına saldırı yapılması imkanı verilmemesi, kişilerin onurlarını kırıcı, küçük düşürücü, siyasi görüşleri açıklayıcı mahiyette veya bu anlama gelebilecek nitelikte ifadeler ve davranışlar ile soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek açıklamalara yer verilmemesi, gizli kalması gereken hususların açıklanmaması.
8- Soruşturmanın gizliliği ilkesi, kişilik hakları ve masumiyet karinesi ile delillerin güvence altına alınması hususları göz önünde bulundurularak;
a) Gözaltındaki kişilerin suçlu olarak kamuoyuna duyurulmasına, basın önüne çıkarılmasına, kişilerin basınla sorulu cevaplı görüştürülmelerine, görüntülerinin alınmasına, teşhir edilmelerine sebebiyet verilmemesi, soruşturma evrakının basın organlarında yayımlanmasının önlenmesi,
b) Soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyerek istediği belgelerin bir örneğini alabilen şüpheli ya da müdafii, mağdur ya da şikayetçi ile suçtan zarar gören ve vekillerinin gizli kalması gereken hususları açıklamamaları yönünde uyarılması,
c) Soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek ve gizlilik ilkesine sadık kalınmak kaydıyla, kamu görevlileri hakkındaki ön inceleme ve idari nitelikteki soruşturmalarda sürelerin kısalığı dikkate alınarak, görevli müfettiş veya muhakkiklerin talep etmeleri halinde, başka yolla temini mümkün olmayan delillerin birer örneğinin dizi pusulasına bağlanarak verilmesi gerekmektedir.