Lise seçimi neden önemlidir?
TURGAY POLAT
TEOG ile lise tercihleri 31 Temmuz'da başlıyor. Eminim birçok veli elinde puan okulları araştırıyor. Ben de bu dönem başlamadan önce bu konuya bir giriş yapmak istedim. Zira daha çok konuşacağız bu konuyu. 1950'li yıllarda ülkemizde lise mezunu olmak çok önemli bir kavram, bir düşünün liseler sadece büyük illerde var, Anadolu'dan insanlar lise okumak için büyük illere geliyorlar. Liseler o kadar özel ve değerli ki lise mezunu olan direkt iş bulabiliyor. Bugün durum daha farklı toplumsal gelişime bağlı olarak yıllar içerisinde lise sayısı artmış, üniversite mezunu olmak değerli hale gelmiş. Bugün lise okumak bir ara eğitim haline gelmiş. İyi bir lise kavramı ülkemizde maalesef iyi üniversite kazanabilmenin koşulu olarak algılanmaya başlamış. Gelecekte yüksek lisans önemli olacak, o zaman da üniversite eğitimi bir ara eğitim haline gelecektir.
* * *
Peki, liselerin varlık amacı, üniversiteye iyi öğrenci mi hazırlamak, yoksa gençlik çağındaki öğrencilerin kişilik gelişimine katkıda bulunarak ülkemizin genç kuşağını mı şekillendirmek? Maalesef ülkemizde lise eğitimi ÖSYS başarısı ve iyi bir üniversitede okuyabilmek için yapılıyor. Biyolojideki o meşhur soru gibi "tavuk mu yumurtadan, yoksa yumurta mı tavuktan çıkıyor" yani anlayacağınız, liseleri biz mi bu hale getirdik, yoksa böyle mi olmalıydı?
Gelişmiş dünya ülkelerinde eğitim alanında son yıllarda bir akım başladı. Diyorlar ki eğitimde yatırım ilköğretime ve liseye yöneltilmeli, çünkü çocuk kişiliğini bu dönemde alıyor. Biz yatırımın çoğunu üniversitelere yapıyoruz. Oysa lise eğitimi o kadar önemli ki, bakın, okul terki ve sosyalleşmenin, girişimciliğin, mesleki karar vermenin şekillendiği dönemdir. Oysa biz çok büyük emeklerle açtığımız liselerde deyim yerindeyse sadece ÖSYS'ye hazırlık eğitimi yapıyoruz.
* * *
Bakın bir örnek verelim. Ülkemizde en zeki öğrencilerin yöneldiği fen liselerimizin kaç tanesi dünya tarafından tanınıyor. Kaç tanesi uluslararası kabul alabiliyor. Kaç tanesi bilim dilini ana dili gibi öğretiyor. Kaç tanesi mezunlarını MIT, Harvard, gibi üniversitelere gönderiyor. Kaç tanesi mezunlarının uluslararası çapta bilim adamı olmasına olanak tanıyacak yönlendirmeyi yapıyor.
Öğrencilerimizin hayallerini süsleyen Fen liselerini değiştirmenin zamanı gelmedi mi? Bu liselerimizde ülkemizin en değerli işlenmemiş, işlendiğinde dünyanın en iyi bilim insanları olacak çocuklarımız okuyor. Biz bu çocuklara hedef olarak sadece üniversite kazanmayı gösteriyoruz. Sizce bu onlara yapılmış en büyük kötülük değil mi?
* * *
SBS tercihi yapacak anne babalar, lütfen çocuğunuzu iyi tanıyın, gelecekte nasıl bir kariyer yapacağını iyi planlayın. Çünkü lisede çocuğunuzu ya büyütürsünüz, ya da sıradanlaştırırsınız. Çocuğunuzun sıradanlaşmasına asla izin vermeyin. Bütün okulları araştırın, tanıyın sonra tercih yapın. Okulun binası güzel diye, ÖSYS başarısı yüksek diye tercih etmeyin. Okul, size geleceğinizi gösteriyorsa tercih edin.
Size birkaç öneri; seçtiğiniz lise yabancı dil eğitimi yapmalı. Seçtiğiniz lisenin yurtdışı bağlantıları olmalı. Seçtiğiniz lisenin laboratuarları olmalı. Seçtiğiniz lise çocuğunuzu sosyalleştirmeli hayattan koparmamalıdır. Seçtiğiniz lise sadece Türkiye'de ki değil dünyadaki bütün üniversitelere çocuğunuzu yetiştirmeli. Seçtiğiniz lise çocuğunuza kitap okumayı, spor yapmayı, sanatı öğretmelidir. Şimdi karar verin, yabancı dil hazırlık sınıfı olan, uluslararası çalışmaları olan, yurtdışı bağlantıları olan kaç lisemiz var.