Resmi araçla kaza yapılırsa, memura rücu edilir mi?

Sayıştay Başkanlığı, bir il özel idaresine ait araçla, kazaya karışan şoförün, eğer kusurlu ise, sigorta tarafından karşılanmayan zararı karşılamakla yükümlü olduğuna karar verdi.

Sayıştay Birinci Dairesinin 2017/10737 nolu kararı.
Tutanak no: 15.1.2019

... İl Özel İdaresine ait ... resmi plakalı ... marka kamyonet ile maddi hasarlı trafik kazasına neden olunduğu, polis memurlarınca tutulan kaza tespit tutanağında söz konusu araç ile diğer araçların sürücülerinin kusur ve ihmallerinden bahsedildiği ancak tarafların kusur oranlarını gösteren kesin raporun belge ekinde bulunmadığı, ödeme emri belgesi ile de hasar gören resmi aracın tamir ve bakım masraflarının kurum tarafından ödendiği görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Kişisel sorumluluk ve zarar" başlıklı 12 nci maddesinde; devlet memurlarının görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek zorunda oldukları, eğer memurun kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedel üzerinden ödenmesinin esas olduğu belirtilmektedir.

Bu husus 657 sayılı Kanunun "Kişilerin uğradıkları zararlar" başlıklı 13 üncü maddesine dayanılarak çıkartılan Devlete ve Kişilere Memurlarca Verilen Zararların Nevi ve Miktarlarının Tespiti, Takibi, Amirlerinin Sorumlulukları, Yapılacak Diğer İşlemler Hakkında Yönetmeliğin "Memurların Sorumlulukları ve Zararları Tazmin Mükellefiyeti" başlıklı 4 üncü maddesinde;

"Memurlar görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek, Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almakla görevli ve sorumludurlar. Memurlar, bu görev ve sorumlulukların yerine getirilmemesi sebebiyle doğan zararları bu Yönetmelikte belli edilen usul ve esaslar uyarınca tazminle mükelleftirler. Sayıştay'a karşı sorumlu olanların sorumlulukları hakkında 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri saklıdır." denilmekte, 9 uncu maddesinde de amirlerin sorumlulukları açıklanmaktadır. Madde aynen;

"a) Amirler, emirlerindeki memurların, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmelerini, Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almalarını temin ve takip etmekle görevli ve sorumludurlar.

b) Memurlarca verilen zararların miktarının tespiti ve ilgililerden bu Yönetmelik veya genel hükümlere göre tahsili konusunda yapılacak işlemlerin zamanında ve eksiksiz yürütülmesinden, zararı veren memurların görevli bulundukları kurum ve kuruluşların o mahaldeki amirleri müteselsilen sorumludurlar." şeklindedir.

Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik hükümleri gereğince idareye ait ... plakalı araçta trafik kazası sonucu oluşan hasarın tamir masraflarının Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde belirlenen kusur oranlarına göre ilgili kişi ve kurumlardan tahsili yoluna gidilmesi gerektiği açıktır.

Mezkur yönetmeliğin "Zararların Takibi ve Yapılacak Diğer İşlemler" başlıklı 10 uncu maddesinde de;

"Zararı veren memurun amirleri, zararın vuku bulduğu tarihi izleyen 3 gün içinde zararın konusu ile memurun sorumluluğunu belirten tüm bilgi ve belgeleri, o kurum ve kuruluşun en üst yöneticisine iletirler. En üst yöneticiler bilgi ve belgelerin kendilerine intikal ettiği tarihi izleyen 10 gün içinde bu yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen usul ve esaslar uyarınca zarar miktarını tesbit ettirirler.

Zarar miktarının bu yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen miktarı geçmediği hallerde, zararlarla ilgili belgeler en üst yöneticiler tarafından karar verilmek üzere ilgili disiplin amirine, gerektiğinde yetkili disiplin kuruluna gönderilir. Ayrıca zarar veren memurdan ödemeyi kabul edip etmediği hususunda yazılı beyanda bulunması istenir. Bu işlemler en geç 10 gün içinde tamamlanır.

Yukarıdaki fıkra kapsamına giren miktardaki zararları ödemeyi kabul eden memurlar hakkında düzenlenen dosya disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulunca dosyanın intikalini izleyen 10 gün içinde incelenip karara bağlanır. Kararda aylıklardan yapılacak kesinti miktarı ve taksit sayısı belli edilir.

İdareye verdikleri zararı ödemeyi kabul etmeyen memurlar hakkında genel hükümlere göre takibat yapılmak ve dava açılmak üzere zarara ait bütün bilgi ve belgeler kurum ve kuruluşun en üst yöneticilerince konuyla ilgili mercilere gönderilir." denilmektedir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri gereğince, birim amirlerinin zarara neden olan kişinin sorumluluğunu belirten bilgi ve belgeleri zararın meydana geldiği tarihten itibaren üç gün içinde kurumun üst yöneticisine bildirme yükümlülükleri bulunmaktadır. Ancak, söz konusu hükmün yerine getirildiğine ilişkin herhangi bir belge gönderilmemiştir. Bu nedenle birim amiri sıfatıyla harcama yetkilisi tek sorumlu olarak kabul edilmiştir.

Bu itibarla, kaza sonucu hasar gören söz konusu aracın toplam ... TL tamir masrafının, sigorta şirketince karşılanan ... TL si dışında kalan tutarının İl Özel İdaresi bütçesinden karşılanması ve ilgililere rücu edilmemesi sonucu ortaya çıkan ... TL tutarındaki kamu zararının, rücu işlemini yapması gereken Harcama Yetkilisi ...'ye tek başına,

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

(Üye ...'nün; "Rapor dosyası ve eki belgeler incelendiğinde; ... İl Özel İdaresine ait kamyonet ile maddi hasarlı trafik kazasına neden olunduğu, polis memurlarınca tutulan kaza tespit tutanağında söz konusu araç ile diğer araçların sürücülerinin kusur ve ihmalinden bahsedildiği ancak tarafların kusur oranlarını gösteren raporun belge ekinde bulunmadığı, Ödeme Emri Belgesi ile hasar gören resmi aracın tamir ve bakım masrafının tamamının Kurum tarafından ödendiği anlaşılmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Kişisel sorumluluk ve zarar" başlıklı 12 nci maddesinde, zararların ödettirilmesinde genel hükümlerin uygulanacağı, Devlete ve Kişilere Memurlarca Verilen Zararları Nevi ve Miktarların Tespiti, Takibi, Amirlerin Sorumlulukları, Yapılacak Diğer İşlemler Hakkında Yönetmeliğin "İdarenin Rücu Hakkı" başlıklı 11 inci maddesinde Kurumların genel hükümlere göre sorumlu memurlara rücu haklarının saklı olduğu belirtilmiştir.

Genel hükümlere göre zamanaşımı süresi zararın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl olduğu ve söz konusu olayda zamanaşımı süresinin dolmadığı düşünüldüğünde idarenin trafik kazası sonucu hasar tamir masraflarının sorumluluğu bulunan memurdan kusuru oranına göre genel hükümler çerçevesinde tahsili yoluna gitmesi gerekir." şeklindeki görüşüne karşın),

Anılan Kanunun 55 inci maddesi uyarınca iş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy çokluğuyla,