Sosyal hizmet uzmanı boş günlerinde özel bir aile danışma merkezinde çalışabilir mi?

Soru: Sosyal Hizmet Uzmanıyım. Kamuda, hastanede çalışmaktayım. Aynı zamanda Aile Danışma sertifikam var. Çalıştığım hastanede nöbet usulü çalışıyorum. 24 saat çalışıp 3 gün evdeyim. Sorum şu: kamu da çalıştığım için mesai saatlerimin dışında aile danışma merkezinde çalışabilir miyim, aile danışma merkezi açabilir miyim?

Cevap: 657 sayılı Kanunun 99. maddesinde cumartesi ve pazar günleri tatil olmak kaydıyla memurların genel olarak haftalık çalışma süresi 40 saat olarak belirlenmiş, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınarak yönetmeliklerle farklı çalışma süreleri tespit edilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Kanunun 101. maddesinde ise günün yirmidört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan Devlet memurlarının çalışma saat ve şekilleri kurumlarınca düzenleneceği hükme bağlanmıştır. Bu hüküm kapsamında bazı memurlar için kurumlarca 12-24, 12-36 veya 24-48 saatlik mesai düzeni oluşturulmuştur. Bu mesai düzeninde örneğin 24 saat kesintisiz mesai yapan bir memur 48 saat işe gitmemekte, iki gün süreyle dinlenmektedir.

Memurların memuriyet dışında yapabilecekleri ve yapamayacakları işler 657 sayılı Kanunun 28. maddesi ile özel kanunlarda belirlenmiştir. Mezkur madde hükmünde, "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." denilmektedir. Madde hükmü ile yasaklanan işleri memurun kendisi yapamayacağı gibi eşi, reşit olmayan veya mahcur çocukları bu faaliyetleri yapan memurlar da kurumlarına bildirimde bulunma yükümlülüğüne tabi tutulmuştur.

28. maddede sayılanlar dışında memurlar örnek olarak 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif ücreti alabilmekte, kurumlarının izniyle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında özel öğretim kurumlarında ders verebilmekte, hakemlik ve bilirkişilik yapabilmektedir.

Diğer taraftan sözleşmeli personel için de benzer yasaklar söz konusudur. Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 8. maddesinde, "Sözleşme ile çalıştırılan personel dışarıda kazanç getirici başka bir iş yapamaz (Avukat, dava vekili, günün veya haftanın belirli saatlerinde çalıştırılacak hekim ve uzman hekim, ilçe ve bucak belediyelerinde çalıştırılacak teknik personel ve 657 sayılı Kanunun Ek geçici 12 ve 13 üncü maddelerinde sayılan personel ile yurtdışındaki Enformasyon Merkezlerinde görevlendirilecek editörler hariç)." hükmü yer almaktadır.

Madde hükmünde sayılan faaliyetler aylıksız izin süresi de dahil olmak üzere memuriyet statüsü devam ettiği sürece yasak kapsamındadır. Yani sadece mesai saatleri içinde değil, mesai saatleri dışında da bu faaliyetleri yürütmek disiplin cezası ile yaptırıma bağlanmıştır. "Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz." hükmü karşısında memur olsun, sözleşmeli olsun bir sosyal hizmet uzmanının bu statüsü devam ettiği sürece gerek özel bir aile danışma merkezinde çalışması gerekse bu alanda bir işyeri açmasının mümkün olmadığını değerlendirmekteyiz.