Emniyet ve TSK mensuplarının, öğrenim sürelerini borçlanmaları halinde emeklilik yaşları nasıl etkilenir?

5510 sayılı Kanunun geçici 4. maddesinde yapılan düzenlemeyle, 2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olan Emniyet ve TSK mensuplarının kendi hesabına görmüş oldukları akademi, fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarının başarılı öğrenim sürelerini SGK ya borçlanma yapmak suretiyle hizmet sürelerine ilave etme, hizmet kazanmaları imkanı tanınmıştır.

Genel olarak, Emniyet ve TSK mensuplarından öğrenim sürelerini borçlandıklarında sosyal güvenlik durumlarının nasıl olacağı konusunda sitemize sıkça gelen sorular gelmektedir. Bu nedenle, https://www.memurlar.net/haber/901822/ adresimizde de haberleştirdiğimiz bu konu hakkında genel olarak değerlendirmelerimizi yapmaktayız.

İlk defa 2008 yılı Ekim ayında yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 4 hükmünde bulunan, "Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile Emniyet Hizmetleri Sınıfında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların, bahse konu okullarda geçen başarılı eğitim süreleri, istekleri halinde; borçlanma talep tarihinde ilgisine göre en az aylık alan polis veya komiser yardımcısının emekli keseneğine esas unsurları üzerinden, bu sürelere ait sigortalı ve işveren hissesi priminin tamamı borçlandırılmak suretiyle hizmetten sayılır. Bundan doğacak borç tutarının tamamı borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren iki yıl içinde kendileri tarafından ödenir. Ayrıca, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce üniversitelerin çeşitli fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarında kendi hesabına öğrenim yaptıktan sonra muvazzaf astsubay nasbedilenlerin sözü edilen okullarda geçen başarılı öğrenim süreleri de istekleri halinde; borçlanma talep tarihinde en az aylık alan astsubay çavuşun emekli keseneğine ait unsurlar üzerinden, bu fıkradaki esaslar dahilinde borçlandırılarak tahsil edilmek suretiyle hizmetten sayılır."

Bu hüküm ile 2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olan Emniyet ve TSK mensuplarının kendi hesabına görmüş oldukları akademi, fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarının başarılı öğrenim sürelerini SGK ya borçlanma yapmak suretiyle hizmet sürelerine ilave etme, hizmet kazanmaları imkanı tanınmıştır.

Peki bu şekilde yapılacak borçlanmalar memurun emeklilik yaşını nasıl etkiler?

Bu hususu haklarında 5434 hükmü uygulanacak olanlar açısından üç başlıkta incelemek gerekir.

Birincisi 8 Eylül 1999 tarihinden önce ister işçi, ister esnaf, ister memur olarak en az 1 gün, 2 gün, 3 gün, 1 ay, 2 ay, 5 ay gibi veya daha fazla olacak şekilde SGK primleri yatırılmış çalışmaları olanlar (Yedek subaylık, vekil öğretmenlik, vekil imamlık gibi hizmetleri olanlar dahil),

İkincisi 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir şekilde çalışması olmayıp 8 Eylül 1999 tarihi ile 23/05/2002 tarihleri arasında işçi, esnaf, memur olarak çalışmaya başlayanlar,

Üçüncüsü de memurların emeklilik yaş hesabının yapıldığı kesin tarih olan 23/05/2002 tarihinden önce hiçbir şekilde çalışma süreleri olmayan ve bu tarihten sonra ilk kez çalışmaya başlayanlar,

-----

Belirtilen tarihlerden önce geçen öğrenim sürelerinin borçlanılması halinde emeklilik yaşları nasıl etkilenecektir?

Birinci olarak;

8 Eylül 1999 tarihinden önce ister işçi, ister esnaf, ister memur olarak en az 1 gün, 2 gün, 3 gün, 1 ay, 2 ay, 5 ay gibi veya daha fazla olacak şekilde SGK primleri yatırılmış çalışmaları olanlar:

Bu durumda olanlar hakkında 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmü uygulanır.

8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışma süreleri olanların ister bu tarihten önce ister bu tarihten sonra 23/05/2002 tarihine kadar yapmış oldukları öğrenim sürelerini borçlanması halinde emeklilik yaş grubunun tespitinde 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmü uygulanır. Şayet bu hüküm uygulanıp 23/05/2002 tarihindeki toplam hizmet süresi borçlanılacak süreler de ve yıpranma süreleri de dahil olmak üzere en az 3 yıl olması halinde emeklilik yaş grupları 58 e, daha fazla olması halinde de toplam hizmetle orantılı olarak daha erken yaşlara ulaşılması sağlanabilmektedir.

Örnek olarak; 1996-1998 arasında 2 yıl öğrenimi olan, 1999 yılı Mayıs ayına kadar da 7 ay sigortalı çalışması olan ve Mayıs 2001 tarihinde Emniyet veya TSK olarak memurluğa başlamış olan kişi;

- 2 yıl öğrenim süresi hariç 23/05/2002 tarihine kadar olan toplam hizmet süresi 1 yıl 8 ay olur ve bu süre en az 3 yıldan az olduğundan kişinin emeklilik yaşı erkek memurlarda aranılan 60 yaşını dolduracağı tarih olur.

- Ancak 2 yıl öğrenim süresini borçlanıp hizmet aldığı takdirde bu defa 23/05/2002 tarihindeki toplam hizmet süresi 3 yıl 8 ay olur, bu durumda da emeklilik yaşı erkek memurlarda aranılan 60 yaştan 57 yaşa düşer.

Bu avantajlı durum kişinin 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf veya memur olarak hizmete başlamasından kaynaklanmaktadır. Hizmeti olmasa idi emeklilik yaşı olarak bir avantaj sağlayamayacaktı.

Ayrıca, bu durumda olanların emeklilik yaş hesaplaması 5434 Geçici 205 hükmüne göre yapıldığından yıpranma payları uygulanarak tespit edilen emeklilik yaşlarından yıpranma paylarının tamamı indirilir ve bu şekilde de daha önce emeklilik yaşlarını tamamlama açısından avantaj sağlarlar.

İkincisi 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir şekilde çalışması olmayıp 8 Eylül 1999 tarihi ile 23/05/2002 tarihleri arasında işçi, esnaf, memur olarak çalışmaya başlayanlar;

Bu durumda olanlar hakkında 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü uygulanır.

8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hiçbir şekilde çalışması olmayıp 8 Eylül 1999 ila 23/05/2002 tarihleri arasında memur olarak çalışmaya başlayanlar 60 yaşa tabi olurlar.

Bunlardan ister öğrenim süreleri 8 Eylül 1999 tarihinden önce olsun ister bu tarih ile 23/05/2002 tarihleri arasında olsun öğrenim sürelerini borçlanma yapsalar da emeklilik yaşları değişmez.

Örnek olarak;

1994 ila 1998 arasında 4 yıl öğrenim gören kişi Kasım 1999 tarihinde memurluğa başlamış olsun. Bu kişi 8 Eylül 1999 tarihinden sonra memurluğa başlamış olması nedeniyle erkek memurlarda aranılan 60 yaş koşuluna tabidir. Öğrenim süresini borçlanması 60 yaş durumunu değiştirmez.

Değiştirmeme nedeni de kişinin 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hiçbir şekilde hizmetinin olmamasıdır.

Bu durumda olanların, 8 Eylül 1999 öncesi hiçbir surette çalışması olmadığından, yalnızca okul süresini borçlandıklarında hizmet sürelerinin artması sağlanır, ancak kademeli yaş olarak emeklilik yaşları tespit edilmez ve yıpranma payları esas alınarak yaş belirlenmez ve yıpranma paylarının ise 3 yılı geçmemek üzere yarısı emeklilik yaşlarından (erkek memurlar için 60 yaşlarından) indirilir.

Öğrenim borçlanmaları yaş olarak avantaj sağlamaz, sadece emeklilik hizmet sürelerini artırır.

Üçüncüsü memurların emeklilik yaş hesabının yapıldığı kesin tarih olan 23/05/2002 tarihinden önce hiçbir şekilde çalışma süreleri olmayan ve bu tarihten sonra ve 2008 yılı Ekim ayından önce ilk kez çalışmaya başlayanlar;

Bu durumda olanlar hakkında 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü uygulanır.

Bu durumda olanlar da aynı ikinci durumda olanlarda aranılan koşullara tabi olurlar. Yani 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hiçbir şekilde hizmet sürelerinin olmaması tamamıyla emeklilik yaş durumlarının erkek memurlarda aranılan 60 yaş ile sabitlenmesini gerektirmektedir.

Aynı şekilde yıpranma payları esas alınarak yaş belirlenmez ve yıpranma paylarının 3 yılı geçmemek üzere yarısı 60 yaşından indirilir.

Sonuç bağlamında; 5510 sayılı Kanun geçici madde 4 hükmü ile getirilmiş olan okul sürelerinin borçlanılmasında memur için hem emeklilik yaşının hesaplanmasında hem de yıpranma paylarının tamamının yaştan indirilmesi olarak avantajlı bir durum sağlayabilmesi için memurun kesin olarak 8 Eylül 1999 tarihinden önce SGK ya kayıtlı olarak çalışmalarının olması gerektiğini,

Şayet 8 Eylül 1999 öncesi bir çalışması olmayıp bu tarih itibariyle veya daha sonra göreve başlamış olanların ise yapacakları borçlanmaların ise sadece hizmet sürelerinin artırılmasına katkı sağlayacağını, emeklilik yaş hesaplamasına bir katkı sağlamayacağını ve yıpranma paylarının ise 3 yılı geçmemek üzere yarısının yaştan (kadın ise 58 erkek ise 60 yaş) indirilmesi gerektiğini,

Değerlendirmekteyiz.

Yaptığımız açıklamalar kapsamında;

- 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hizmetleri olup aynı zamanda 23/05/2002 tarihinden önce geçen öğrenim sürelerini borçlananlar hakkında 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmü,

- 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi, esnaf, memur olarak hizmetleri olmayıp bu tarih ile Ekim 2008 yılı arasında memurluğa başlamış olanların öğrenim sürelerini borçlananlar hakkında 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü,

Uygulanacağını söyleyebiliriz.

Not olarak; hem Emniyet mensuplarının, hem de TSK mensuplarının kadro görev unvanlarına göre azami olarak görev yapabilecekleri yaş hadleri 5434/Madde 40 hükmünde belirlenmiştir. Belirlenen yaş hadleri dolduğunda bu görevlerini yapmaları mümkün olmamakta, zorunlu olarak görevleriyle ilişikleri kesilmektedir. Yıpranma payları da azami görev yapabilecekleri yaş hadlerinden indirilmemekte, sadece çalışmaya başladıkları tarihlere ve toplam hizmetlere göre tespit edilen emeklilik yaş gruplarından indirilmektedir.

5510 a tabi ilk defa çalışmaya başlayanların öğrenim süreleri borçlanma yapılmaksızın hizmet sürelerine eklenmektedir. 5510 sayılı Kanun Madde 4 hükmünde,

-Harp okulları ile fakülte ve yüksek okullarda, Milli Savunma Bakanlığı hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken askeri öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar,

- Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile polis nasbedilmek üzere Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar,

- Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okumaya devam edenler ile subay ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar,

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının ( c ) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. Bunun için de herhangi bir borçlanma yapmalarına gerek kalmamaktadır.