İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı

Emekli memurun ikramiyesi ile vefat eden memurun ikramiyesi farklı mıdır?

Vefat eden memurun ikramiyesi hak sahiplerine hangi oranda ödenir?

Kaynak : Memurlar.Net - Özel
Haber Giriş : 06 Aralık 2021 00:04, Son Güncelleme : 29 Kasım 2021 11:16
Emekli memurun ikramiyesi ile vefat eden memurun ikramiyesi farklı mıdır?

Rahatsızlığı olan memur emekli olduğunda alacağı aylık ve ikramiye tutarı ile emekli olmadan görevde iken vefat ettiğinde hak sahiplerinin alacağı aylık ve ikramiye tutarı değişir mi?

Emekli olan kişinin emekli aylığı tutarı ile hak sahiplerine ödenecek hak sahipliği aylık tutarı hak sahibi sayısına göre farklı olabilir, ancak emekli ikramiye ödemesi tutarı aynı olur, değişmez.

Konunun net olarak anlaşılabilmesi için yazımızda detaylı olarak izah etmekteyiz.

Bugün için emekliliği hak kazanmış kişiler genel olarak 5434 sayılı Kanuna tabi memurlardır. Bu nedenle konuyu 5434 sayılı Kanun bağlamında değerlendirmekteyiz.

5434 sayılı Kanuna tabi memurların normal şartlarda emekli olabilmeleri için hem hizmet hem de emeklilik yaşını tamamlamaları gerekmektedir.

Göreve başladıktan sonra rahatsızlığı ortaya çıkan memurların ise yaş şartı aranmadan sadece en az 10 hizmet yıllarının bulunması şartıyla malulen emekli olmaları da mümkündür. Bunun için de kişilerin talebi ve SGK Sağlık Kurulunun kişi hakkında çalışarak hayatını kazanamayacak derecede malul olduğu kararının verilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, malullük aylığına hak kazanamayıp, göreve girdikten sonra çalışma gücü kaybı ortaya çıkanlara yönelik de erken emeklilik söz konusudur, ancak bu malulen emeklilik olmayıp engellilikten dolayı emekli aylığı bağlanmasına yöneliktir. Bunun için de, göreve başladıktan sonra çalışma gücü kaybı oranları SGK Sağlık Kurulunca incelenmesi neticesinde;

% 50 - 59 arasında olduğu kararı verildiğinde memurun en az 5760 gün (16 yıl),

% 40 - 49 arasında olduğu kararı verildiğinde ise memurun en az 6480 (18 yıl),

SGK primleri ödenmiş hizmetlerinin olması gerekmektedir. Bu şekilde olduğunda yaşlılık aylığı bağlanması mümkün olmaktadır.

Normal emekli, malul olarak emekli ve çalışma gücü kaybı nedeniyle emekli olma halinde aylık ve ikramiye tutarları farklı olur mu?

5434 sayılı Kanunun getirmiş olduğu sistemde, normal emekli, malul olarak emekli ve çalışma gücü kaybı nedeniyle emekli olma halinde memurun görevde iken almakta olduğu görev aylıkları esas alınmaz, bu sistemde aylık ve ikramiye hesaplanmasında esas alınan kalemler bulunur, bu kalemler de;

Memurun;
-Kadro görev unvanı,
-Derece ve kademesi ve göstergesi,
- Ek göstergesi,

Ayrıca; Taban aylığı, Kıdem Aylığı, Ek gösterge aralığına göre belirlenen Emeklilik tazminat oranı ve güncel memur maaş katsayısıdır.

Bu kalemler esas alındığında, hesaplanan aylık ve ikramiye tutarları ortaya çıkar. Bu nedenle bir farklılık olmaz.

Farklı tutarların ortaya çıkması hangi hallerde mümkün olmaktadır?

Memurların hizmet yılları, görev unvanları, ek gösterge, derece/kademe vb. gibi durumların farklı olması halinde hesaplanan tutarlar farklı olur, bu durumda normal bir durumdur.

Yani, bir memurun 27 yıl hizmeti var, diğer memurun 25 yıl hizmeti var. Yine bir memurun ek göstergesi 1600, diğerinin 2200. Yine bir memur mühendis, öğretmen, diğeri normal memur statüsünde. Bu durumlarda doğal olarak hesaplanan tutar hem aylık hem de ikramiye açısından farklı olur. Bu hesaplamalar,

https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/ adresimizden yapılabilir.

5434sayılı Kanuna göre hak sahipliği aylığı

5434 sayılı Kanuna göre hak sahipliği aylığında memurun kendisine bağlanacak olan aylık bağlanma sistemi uygulanır. Ancak bu sistem sonucu ortaya çıkan aylık tutarının tamamı veya bir kısmı hak sahiplerinin sayıları dikkate alınarak aylık bağlama oranlarına göre dağıtımı yapılır.

Memurun kendisine ödenecek olan emekli ikramiye tutarını ise kesintisiz yine hak sahiplerinin aylık bağlama oranlarına göre tamamı ödenir. Ayrıca, şayet memur görevde iken vefat ederse memurun kendisine ödenmeyecek olan ilk katsayı artışından dolayı gelecek artış oranı kadar hak sahiplerine de fark ikramiye tutarı ödenir. Bu ödeme sadece görevde iken ölüm hali için geçerlidir, emekli olduktan sonra ölümleri kapsamaz.

Hak sahipleri, yani dul ve yetimleri için hesaplama sistemi nasıldır?

Görevde iken vefat eden memur için, aynı emekli aylığı hesabında uygulanan kalemler uygulanır ve görevi, derecesi, kademesi, göstergesi, ek göstergesi, hizmet yılı, taban aylığı, kıdem aylığı, emeklilik tazminatı kalemleri ile güncel memur maaş katsayısı esas alınarak yapılacak olan hesaplama sonucu ortaya çıkan tutarın;

1- Dul eşler için (karı veya koca) % 50'si, şayet dul eşlerden başka aylık bağlanacak yetim yoksa dul eşlerin aylık oranı % 75'i,

2- Yetimler kapsamındaki çocuklarla vefat edenin anne veya babasının her biri için ise % 25' i,

tutarında ödenmektedir.

Dul ve yetimlerin aylık oranlarına ilişkin örnekler

Aylık bağlanan tek eş olması halinde aylık oranı % 75 olur (15/20). Şayet dul eş memur veya memur emeklisi ise bu defa aylık oranı % 50 (10/20) olur.

Bir eş, bir yetim olduğunda ise eş % 60 (12/20) , tek çocuk % 30 (6/20) olur.

Eş memur veya memur emeklisi ise eş % 50 (10/20) , tek çocuk % 30 (6/20) olur.

Bir eş, iki yetim olduğunda eş % 50 (10/20) , çocukların her biri % 25'er (5/20'şer) olur.

Bir eş, üç yetim olduğunda yine eş % 50 )10/25) , çocukların her biri % 25'er (5/25'er) olur.

Emekli ikramiyesi tutarının tamamı hak sahiplerine aylık bağlama oranlarında dağıtılır. Bu tutarda bir eksilme olmaz.

5434 sayılı Kanuna tabi memurlar ve hak sahiplerinde en az ödenecek aylık tutarı

5434 sayılı Kanuna tabi uygulanan sistemde, hem memur emeklileri için hem de hak sahipleri için yapılacak ödeme tutarlarının alt sınırı bulunur. Yani, bir memur için kendi durumuna göre hesaplanan sistem, şayet alt sınır hesabı ile yapılan hesaplamadan daha az ise alt sınır aylığına yükseltilerek ödeme yapılır. Bu sistem, normal emeklilik, malulen emeklilik, hak sahiplerine ödenecek tutarların tamamı için geçerlidir. Bu sistemin oranları da şöyledir;

- Hak sahiplerinin sayısı 3 veya daha fazla ise, yani 1 eş 3 yetim veya 4 yetim gibi olması halinde alt sınır aylık hesabı tutarının tamamından,

- Hak sahiplerinin sayısı 2 kişi ise % 90'ından,

- Hak sahiplerinin sayısı 1 kişi ise % 80'inden,

az olmamaktadır.

Alt sınır aylığı hakkında detaylı bilgi için, https://www.memurlar.net/haber/972476/ adreslerimiz ziyaret edilebilir.

Sonuç olarak, memur ister normal emekli, ister malulen emekli, ister engellilikten dolayı emekli olduğunda aylık hesaplama sistemi aynı olduğundan bir farklılık olmaz. Farklılık sadece kişilerin kendi hizmet, öğrenim vb. gibi durumlarından olur.

Memurun emekli olması ile emekli olmadan vefat etmesi halinde hak sahiplerine aylık hesaplama sistemi yine aynı olur, sadece hak sahiplerinin kişi sayısına göre bağlanacak aylık oranlarında farklılık olur.

Şayet tek dul eş olursa kişinin kendisi için hesaplanan aylığın tamamı ödenmez ve dul eş için aylık bağlama oranı kadar eksiltilir. Yani % 100'ü ödenmez, % 50'si veya % 75'i ödenir.

Örnekle konuyu açıklamak gerekirse; vefat edenin veya emeklinin kendisi için hesaplanan emekli aylığı 4000 TL. olsun. Bu tutar tek dul eş olduğunda ve aylık bağlama oranı % 75 olursa 3000 TL' si, % 50'si olursa 2000 TL'si dul eşin aylık tutarı olur.

1 Eş ve 1 yetim olursa eşin oranı % 60 olduğunda ve tek çocuk için de % 30 olduğunda 4000 TL'nin 3600 TL'si dağıtılır, 400 TL'si verilmez. Ancak, 1 eş 3 yetim olursa 4000 TL'nin tamamı hak sahiplerine aylık bağlama oranlarında ödenir.

Bu şekilde paylaştırmada, memurun kendisi için hesaplanacak olan toplam aylık tutarını hiçbir zaman geçmez.

Emekli ikramiye tutarı ise memurun emekli olduğunda alacağı tutar ile emekli olmadan vefat halinde hak sahiplerine ödenecek tutar aynı olur ve hiçbir eksilme olmaz. Vefat halinde emekli ikramiye tutarlarının tamamı hak sahiplerine aylık bağlama oranlarına göre ödenir. Örnek; Memurun kendisi emekli olsa idi diyelim 150.000 TL ikramiye alacaksa, görevde vefat halinde bu tutar tek dul eş olduğunda tamamı, l eş l yetim, 2 yetim, 3 yetim 4 yetim de olsa yine tamamı hak sahiplerine hiçbir eksiltme yapılmadan ödenir.

5510 sayılı Kanuna tabi memurun emekli olduktan sonra veya görevde iken vefat etmesi durumunda hak sahiplerinin aylıkları

5510 sayılı Kanunun getirmiş olduğu sisteme dahil memurun vefat etmesi durumunda hak sahiplerine bağlanan aylığın hesaplanmasında memurun almakta olduğu veya bağlanmasına hak kazandığı yaşlılık aylığı tutarı esas alınır. Yani, memur ister emekli ister emekli olmadan görevde iken vefat halinde memur için SGK tarafından hesaplanacak olan aylık tutarları esas alınmaktadır.

Aylıkların hak sahiplerine paylaşım oranı

Dul eşine % 50'si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise işçi, esnaf, memur olarak veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75'i, çocuklar içinse % 25'i oranında ödenmektedir.

Burada da hak sahipliği sayısına göre ya tamamı, ya da bir kısmı kesilerek ödeme yapılır.

5510 sayılı Kanuna göre emekli aylığı hesaplanma sistemi

Sitemize zaman zaman yapılan müracaatlarda ve yorumlarda 5510 sayılı Kanuna tabi memurların aylık ve emekli ikramiye tutarlarının hesabına istenilmektedir.

Ancak 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için sitemizde net bir hesaplama yapılması mümkün olmamaktadır. Zira, 5510 sayılı Kanuna tabi memurların yaşlılık aylığı, engellilikten dolayı yaşlılık aylığı, malullük aylığı gibi yapılacak hesaplamalarda memurun tüm çalışma hayatı süresince SGK prime esas kazançları, ortalama aylık kazançları, güncelleme katsayısı vb. gibi bilinmesi gereken verilere ihtiyaç olmakta, bunun ise tarafımızca veya ziyaretçilerimizce bilinmesi mümkün olmadığından (özellikle prime esas kazançları) bu konularda bir hesaplama yapmamız da mümkün olmamaktadır. Tahmini bir hesaplama yapılması da zaten net bir bilgiyi içermeyecek ve yanıltıcı bilgi ve hesaplamalara yol açabilecektir. Esasen, kişilerin çalışma hayatları içerisindeki toplam kazançları da farklı olabilmektedir. Bu nedenle de kişi bazında bir hesaplama yapılması da mümkün olamamaktadır. SGK prime esas kazançların SGK sistemlerinde olduğu bilindiğinden aylık konusunda net bilginin de SGK tarafından öğrenilmesi gerektiğini belirtebiliriz.

Ancak, özetle şunu belirtmek isteriz. Her durumda 5510 sayılı Kanuna tabi memurların görev aylıklarının tamamı prime esas kazançlarda dikkate alınmış olsa da 5510 sayılı Kanunun getirmiş olduğu sistemdeki emekli aylığı bağlanması hesabının 5434 sayılı Kanunun getirmiş olduğu sistemdeki emekli aylığı bağlanması hesabıyla kıyaslanmaz.

Şöyle ki; 5434 sayılı Kanuna tabi aylık hesabında tüm çalışma süresindeki primlerin ortalamasının etkisi olmayıp memurluk süresi içerisinde bulunduğu ve en yüksek aylık bağlamaya imkan veren konumu esas alınmaktadır. 5510 sayılı Kanuna göre ise bunun tamamıyla aksine tüm çalışma süresi içerisinde almış olduğu görev aylıkları ve prime esas kazanç tutarları memurun emekli aylığını belirlemede büyük etkendir. Yüksek maaş alınma ile düşük maaş alınma bağlanacak olan aylığı etkilemektedir. Bu bakımdan 5510 sayılı Kanuna tabi olanların prime esas kazançları ne kadar yüksekse o kadar yüksek, ne kadar az ise o kadar da az emekli aylığı ödenmesinin kaçınılmaz olacağı, değerlendirilmektedir.

Bu Habere Tepkiniz

Sonraki Haber