Beyaz et üreticilerinden 'fırsatçı' suçlamasına örnekli tepki

Ramazanın gelişiyle fırsatçılık tartışmaları ile gündemde yer alan beyaz et üreticileri, suçlamalara tepki gösterdi. İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (İSHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Sezer, üretim maliyetlerindeki yüksek artışlara rağmen, tavuk etinin en ucuz protein kaynağı olduğunu açıkladı. Sezer "Piyasa enflasyonunun yüzde 100'ü aştığı, başta enerji ve yem olmak üzere, işçilik, ham madde fiyatlarının aşırı yükseldiği bir ortamda sadece sektörü suçlamak doğru değil. Tavuk ve yumurta halen tüketicinin en ucuz protein kaynağı. 100 gram protein almak için yumurtaya 29, tavuğa ise 32 lira öderken aynı miktar protein için pirince 85, patatese 95, kıymaya 149 lira ödüyor" dedi.

İHRACATTA IRAK, RUSYA, İTALYA
Sezer, TİM bünyesinde bulunan 3 ayrı su ürünleri ve hayvansal mamuller birliğinin 2023'te 3 milyar 486 milyon dolar ihracat yaptığını, aynı dönemde İSHİB'den yapılan ihracatın ise 1 milyar 67 milyon dolar olduğunu söyledi. Tavuk eti, deniz levreği, çipura, orkinos ve yumurtanın en fazla ihraç edilen ürünler olduğu kaydeden Sezer, sektörde en fazla ihracat yapılan ülkelerin ise 603 milyon dolar ile Irak, 355 milyon dolar ile Rusya, 200 milyon dolar ile İtalya, 109 milyon dolar ile BAE olduğunu ifade etti.

İç piyasada fiyatları ihracatın artırdığına dair bir algı olduğuna değinen Sezer "Ülkemizde finansman maliyeti çok yüksek. Ürününü markete, toptancıya 2-3 aylık vadeyle satan firmalar, ihracatın peşin geliriyle ayakta duruyor. Aslında ihracat iç piyasayı da destekliyor. Beyaz etten örnek verirsem, tavuk bütün olarak ihraç edilmiyor. Uzak Doğu ülkeleri tavuğun ayağını çok tüketiyor, iyi fiyata alıyor. Avrupalıların tercihi ise göğüs. Bizim halkımız ise but seviyor. Yani bir tavuk 3-4 pazarda değerlendiriliyor. Tavuğun ayağını, göğsünü yüksek fiyatla satmak, içeride but fiyatını ucuzlatır" dedi. Kırmızı ette ise halkımızın hiç tüketmediği sakatat türlerini satıyoruz" diye konuştu.

Soldan sağa, Vehbi Merzeci, Ömür Oral, Müjdat Sezer, Ahmet Kaan, Kemal Babila, Alper Şölen, Oğulcan Sagun'un yer aldığı toplantıda gıda sektörünün her ramazan ayında çeşitli iddialarla karşı karşıya kaldığı vurgulandı.

AB, TÜRKİYE İLE REKABETTEN ÇEKİNİYOR
Avrupa Birliği'nin (AB) kendi sanayicisini korumak için uzun yıllardır Türkiye'den beyaz et girişine izin vermediğini kaydeden Sezer, şunları söyledi: Türkiye su ürünleri ve balıkta AB'nin en büyük tedarikçisi. Ancak tavuk ve ürünlerinde kapılar kapalı. Çünkü malımız onlarınki kadar kaliteli, lojistik avantajımız var, onlardan çok daha ucuza üretebildiğimiz için bizimle rekabet edemeyeceklerinden karşı çıkıyorlar. Bu sektörün ihracattaki geleceğini kurtarmak ve daha da geliştirmek için 12 milyar dolarlık AB pazarına mutlaka girmeliyiz. Tarım Bakanlığımız konunun üzerine gitmeli, AB pazarının açılması için sektöre destek vermeli. Aynı şekilde 300 milyon dolarlık Çin pazarının yeniden açılması için de destek bekliyoruz.

KIRMIZI ET ARTINCA TAVUĞA YÖNELDİK
Beyaz et ürünleri sektörü 2023'te 807 milyon dolarlık ihracat yaptı. Türkiye'de 22 kilogram olan kişi başına tavuk eti tüketimi yüzde 20'lere kadar gerilese de kırmızı et fiyatlarındaki aşırı artış nedeniyle yeniden yükseliş başladı. Türkiye ürettiği beyaz etin üçte birini ihraç ediyor. Sektör, Çin pazarının yeniden açılmasını bekliyor. Özellikle tavuk pençesi ve taşlık çok talep ediliyor. Geçmişte Çin'e tavuk pençesi ihracatı 200 milyon dolara kadar yükselmişti. Bu rakamlarla Çin'in Türkiye'den ithal ettiği ürünler sıralamasında pençe 6. sıraya kadar çıkmıştı. Tonunu 1.500 dolara sattığımız ürün 300 dolarlara düştü.

BALIK TÜKETİMİ 6 KİLOGRAMA GERİLEDİ
Geçen yıl 1 milyar 736 milyar dolarlık ihracat yapan sektörün 2024 yılı hedefi 2 milyar dolar. Türkiye su ürünlerinde Avrupa'da Norveç'ten sonra ikinci. Üretimin yüzde 80'i ihraç ediliyor. Bu ihracatın yüzde 75'ini çipura, levrek, orkinos, alabalık ve son yıllarda Türk somonu oluşturuyor. Kalan yüzde 15'i ise kerevit ve salyangoz, deniz salyangozu gibi kabuklu deniz ürünleri. Sektörde 700 bin tonluk toplam üretimin 400 bin tonu çiftlik üretimi 300 bin tonu ise yabani avcılık şeklinde. Kişi başına yıllık tüketim 8 kilolardan 6 kiloya kadar düştü. AB ülkelerinde tüketim 25-30, Japonya'da ise 70 kilolara yaklaşıyor. Salyangoz ve kurbağa çok katma değerli ürün. Kilosu 28-30 avro fiyatla Fransa ve İsviçre'ye ihraç ediliyor.

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNDE İLK 10'DAYIZ
Süt ürünleri sektöründe 2023'te 268 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. En fazla satılanlar taze peynir ve peynir altı suyu tozu oldu. Türkiye, süt ürünleri üretiminde dünyada ilk 10'da yer alıyor. Birçok firma AB ülkelerine ihracat için gerekli izinleri almasına rağmen orada rekabetin zorluğundan dolayı üretimin az olduğu Orta Doğu ülkelerine ihracat yapıyor. Süt tozunun etkisiyle 700 milyon dolara kadar çıkan ihracat, 2023'te 300 milyon dolara geriledi. Hayvan varlığının azlığı, bu alanda da büyük pazar kaybına sebep oluyor.

SİBİRYA'YA KULUÇKALIK YUMURTA
Yumurta ihracatı 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 4 artıp 465 milyon dolara ulaştı. BAE'ye 111 milyon, Irak'a 77 milyon, Suriye'ye 57 milyon dolarlık yumurta ihraç ettik. Kuluçkalık yumurtada 2 milyar dolarlık pazar var. Türkiye 200 milyon dolarlık bölümü karşılıyor. Sibirya, Orta Doğu ve Afrika ülkeleri ile Türk Cumhuriyetleri kuluçkalık yumurta alıyor. Kilogram fiyatı 5 dolar. Şu an 7'nci sıradayız, 2 yıl içinde ilk 5'e gireriz.

90 METRE KOYUN BAĞIRSAĞI 28 $
Türkiye, kırmızı etin en pahalı olduğu ülkelerden. Kişi başına tüketim 28 kilogramdan 7-8 kilograma düştü. İhracatı serbest olan işlenmiş ürünler ve sakatatta 2023'te 175 milyon dolar ihracat yapıldı. Türkiye'de tüketilmeyen hayvan mesanesi, bağırsak ve sakatat yan ürünlerini Çin'e; mide, işkembe, ayakları Afrika'ya satıldı. Kuyruk yağını Orta Doğu ülkelerine 8-9 dolara ihraç eden sektör, sosis kılıfı olan koyun bağırsağını AB ülkelerine 90 metresini 28 dolardan satıyor.

ÖNDER ÇELİK