TMK kapsamında istihdam edilecekler hakkında soru ve cevaplar
TERÖRLE MÜCADELE KANUNU KAPSAMINDA KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA İSTİHDAM EDİLECEKLER HAKKINDA SORU VE CEVAPLAR
Soru-1: 3713 sayılı Kanunun ek 1 inci Maddesi kapsamında istihdam edilecekler hakkında kanun Bakanlığınızın görev alanına ne zaman dahil olmuştur?
Cevap: 19 Şubat 2014 tarihli 28918 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6518 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 40. Maddesi ile İçişleri Bakanlığınca yürütülen Şehit Yakınları ve Gazilerin istihdamına yönelik iş ve işlemler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı ve Devlet Personel Başkanlığına devredilmiştir.
Soru-2: Yapılan bu düzenleme ile kaç kişinin kamuda istihdam edilmesi öngörülmektedir?
Cevap: Konuyla ilgili İçişleri Bakanlığı nezdinde yapılan araştırmada 13.11.1995 tarihinde Terörle Mücadele Kanunu kapsamında şehit yakınları ve gazilerimize bir istihdam hakkı verilmesiyle birlikte, İçişleri Bakanlığı 29.03.1996 -18.02.2014 tarihleri arasında toplam 16.502 hak sahibinin atamasını gerçekleştirmiştir.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca; Sosyal Güvenlik Kurumu ve İçişleri Bakanlığı verileri ışığında yaklaşık 35.000 hak sahibinin atamasının yapılması öngörülmektedir.
Soru-3: İstihdam hak sahipleri kimlerdir?
Cevap:
- Vazife ve harp malullüğü kapsamındaki TSK mensubu ve güvenlik görevlilerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir,
- Vazife malullüğü kapsamında bulunan diğer kamu görevlilerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına veya malul olanlara bir,
- Terör mağduru sivil vatandaşlardan terör eylemleri nedeniyle hayatını kaybeden veya engelli hale gelenlere bir,
istihdam hakkı verilmiştir.
09.05.2014 tarihli ve 28995 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Terörle Mücadele Kanunu Kapsamında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında İstihdam Edilecekler Hakkında Yönetmeliğin Kapsamı
| Kanun (Kanuni dayanağı) | Mağduriyet Derecesi | Yakınlık derecesi | Kaç kişi girebilir? |
| 1- 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 64 üncü maddesi 2- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47 nci maddesinin sekizinci fıkrası 3- 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık bağlananlar (3713 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamına girenler hariç) 4- 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık bağlanması gerekenler | Malul Olanlar | 1- Kendisi veya eşi veya çocuklarından birisi 2- Eşi veya çocukları yoksa; kendisi veya kardeşlerinden birisi | Sadece 1 Kişi |
| Hayatını Kaybedenler | 1- Eşi veya çocuklarından birisi + ana, baba veya kardeşlerden birisi 2- Ana, baba veya kardeşleri yoksa; eş veya çocuklarından iki kişi 3- Eşi veya çocukları yoksa; ana, baba veya kardeşlerden iki kişi | Toplam 2 Kişi | |
| 1- 5434 sayılı Kanunun mülga 45 inci maddesi 2- 5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrası (Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığının erbaş ve erler dahil askeri personeli, Emniyet Teşkilatından Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup personel) | Malul Olanlar | 1- Kendisi veya eşi veya çocuğu 2- Eşi veya çocuğu yoksa; kardeşlerden birisi | Sadece 1 Kişi |
| Hayatını Kaybedenler | 1- Eş veya çocuklardan birisi ve ana, baba veya kardeşlerden birisi 2- Ana, baba ve kardeşleri yoksa; eş veya çocuklarından iki kişi 3- Eş veya çocukları yoksa; ana, baba veya kardeşlerden iki kişi 4- Ana veya babanın bu hakkı kullanmaması durumunda; kardeşlerden 2 kişi | Toplam 2 Kişi | |
| 1- 5434 sayılı Kanunun mülga 45 inci maddesi 2- 5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrası (Asker veya Emniyet personeli olmayanlar) | Malul Olanlar | 1- Kendisi veya eşi veya çocuklarından birisi 2- Eşi veya çocuğu yoksa; kardeşlerden birisi | Sadece 1 Kişi |
| Hayatını Kaybedenler | 1- eşi veya çocuklarından birisi 2- Eşi veya çocukları yoksa; kardeşlerinden birisi | ||
| 1- 3713 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamında vazife malulü sayılanlar 2- 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunun ek 1 inci maddesi kapsamında aylık bağlananlardan terör eylemleri nedeniyle engelli hale gelmiş olanlar | Malul veya Engelli | 1- Kendisi veya eşi veya çocuklarından birisi 2- Eşi veya çocukları yoksa; kardeşlerden birisi | Sadece 1 Kişi |
| Hayatını Kaybedenler | 1- Eşi veya çocuklardan birisi 2- Eşi veya çocukları yoksa; kardeşlerden birisi | ||
| Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumuna ait fabrika, işletme, müessese veya bağlı ortaklıklarında görevli olanlardan patlayıcı maddelerin üretimi, incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hale getirilmesi sırasında oluşacak patlamalar | Hayatını Kaybedenler | 1- Eşi veya çocuklardan birisi 2- Eşi veya çocukları yoksa, kardeşlerden birisi | Sadece 1 Kişi |
Soru-4: Şehit Yakınları, Gaziler ve Vazife Malullerine yapılan düzenleme ile kamuda sağlanan istihdam hakkından kimler yararlanacaktır?
Cevap:
. İki hak sahipliği durumunda; eş veya çocuklardan bir kişi, anne, baba veya kardeşlerden bir kişi olmak üzere toplam iki kişi,
. Eş veya çocukları yoksa, anne, baba veya kardeşlerden toplam iki kişi,
. Anne, baba ve kardeşleri yoksa, eş veya çocuklardan toplam iki kişi
. Tek hak sahipliği durumunda; kendisi, eşi veya çocuğu, eşi ve çocukları yoksa kendisi veya kardeşlerinden birisi.
Uyarı;. Eş ve çocukların bulunması halinde bu haktan anne, baba veya kardeşler yararlanamaz. Anne, baba veya kardeşleri bulunması halinde bu haktan eş ve çocuklar yararlanamaz. İki grup arasında karşılıklı feragat hakkı bulunmamaktadır. Fakat istisnai durumlarda feragate gerek kalmadan hak geçişi vardır.
İstisnai durumlar:
- Bir başkasının bakımına muhtaç olacak derecede engelli olanlar,
- Kanunun ek 1 inci maddesinin 1 inci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlarda görev yapanlar,
- İstihdam hakkını sağlayan olayın meydana geldiği tarihten sonra söz konusu kurum ve kuruluşlarında görev yapmakta iken bu görevinden ayrılmış olanlar,
- Kırk beş yaşını doldurmuş olanlar,
istihdam hakkından faydalanamazlar.
Soru-5: Başvurular nereye yapılacaktır?
Cevap:
Başvurular; istihdam hakkından yararlanmak isteyenlerin ikamet ettikleri ilde ki Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne yapılacaktır.
Soru-6: Başvuru sırasında istenilecek belgeler?
Cevap:
1) 1 adet Biyometrik Fotoğraf (fotoğraf ebatları 50 mm x 60 mm)
2) Kimlik Fotokopisi
Soru-7: Başvuru esnasında düzenlenecek belgeler?
Cevap:
1) İstihdam başvuru formu
2) SGK'dan hangi kanun kapsamına girdiğine dair belge ( Kayıt esnasında sistemde SGK kaydı bulunmayanlardan istenecektir.)
Soru-8: Hak Tespit Komisyonunca hak sahipliğine karar verilenlerden istenilecek belgeler?
Cevap:
1) Öğrenim Durum Belgesi
2) SGK'dan hangi kanun kapsamına girdiğine dair belge
3) Hak Sahiplerinden Feragatname (Noter Tasdikli)
4) Sabıka Kaydı
5) Bonservis, Sertifikalar, vb.
Soru-9: Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte hak sahibi olup ancak bu hakkını daha sonra kullanmak isteyenler için (örneğin: askerlik, yaş, eğitim vb. sebeplerden dolayı) başvurularda herhangi bir süre sınırlaması var mı?
Cevap: Hak sahipleri 45 yaşına kadar istedikleri süre zarfında başvuru hakkına sahiptir. Ancak yönetmeliğin özel durumlar başlığı altında süre sınırlamalarına bazı istisnalar getirilmiştir.
Bunlar;
. 3713 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesindeki değişikliğin yürürlüğe girdiği 02.08.2013 tarihinden önce kanunun ek 1 inci maddesi kapsamında istihdam hakkı bulunanlardan kırk beş yaşını dolduranlar, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde iş talebinde bulunmaları halinde bir defaya mahsus olmak üzere kanunda belirtilen sınırlamalar çerçevesinde istihdam hakkından yararlandırılır.
Örneğin: Hakkari'de Terörle Mücadele kapsamında çatışma sonucu hayatını kaybeden bir askeri personelin hak sahibi olan yakını (eş, çocuk, anne, baba ve kardeşlerinden biri) 45 yaşını doldurmuş olsalar da yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih olan 09.05.2014 tarihinden itibaren altı ay içinde iş talebinde bulunmaları halinde bir defaya mahsus olmak üzere istihdam hakkından yararlandırılır.
. 3713 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinde 6495 Sayılı Kanunla yapılan değişiklik neticesinde 02.08.2013 tarihinden sonra istihdam hakkı kapsamına yeni alınanlar bu fıkra hükmünden yararlanamaz.
. 3713 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinde 6495 sayılı Kanunla yapılan değişiklik neticesinde istihdam hakkı elde edenlerden 02.08.2013 tarihinden bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar kırk beş yaşını doldurmuş olanlar, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 09.05.2014 tarihinden itibaren altı ay içinde başvurmaları halinde bir defaya mahsus olmak üzere kırk beş yaş sınırlaması hariç Kanunda belirtilen diğer şartlar çerçevesinde istihdam hakkından yararlanır.
. Örneğin: 01.05.2013 tarihinde Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığında görevli olan bir memur resmi görevli olarak kurum aracıyla göreve giderken trafik kazasında hayatını kaybederek vazife malulü oluyor. Bu kişinin hak sahibi olan yakını (örneğin eşi) 01.08.2013 tarihi itibariyle 45 yaşını doldurmuş ise bu haktan yararlanamıyor. Ancak eğer hak sahibi olan eş 02.08.2013 tarihi ve yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 09.05.2014 tarihleri arasında 45 yaşını doldurdu ise bir defaya mahsus 6 ay içinde başvuru hakkına sahip olmaktadır.
Soru-10: Hak sahibi tespit komisyonu ve Hak sahiplerinin tespiti nasıl belirlenir?
Cevap:
. İllerde vali veya görevlendirdiği vali yardımcısı başkanlığında; aile ve sosyal politikalar il müdürü, sosyal güvenlik il müdürü ile aile ve sosyal politikalar il müdürünün teklifi üzerine vali tarafından görevlendirilen bir kişiden oluşan hak sahibi tespit komisyonu kurulur.
. Hak sahibi tespit komisyonu, gündem olması halinde başvuruları görüşmek üzere haftada en az bir kez toplanır.
. Başvurunun yapıldığı il müdürlüğünde yer alan hak sahibi tespit komisyonu, başvuruya esas konunun Kanun kapsamında olup olmadığını durum belgesi ile tespit eder.
. Durum belgesi ile Kanun kapsamına girdiği tespit edilen başvuru dosyalarındaki başvuru sahiplerinin istihdam hakkı sahibi olup olmadığı aynı Komisyon marifeti ile istihdam hak sahipliği belgesi ile tespit edilir.
. İkinci istihdam hakkını kullanmak üzere yapılan başvurularda, yeniden durum belgesi düzenlenmeksizin doğrudan istihdam hak sahipliği belgesi düzenlenir.
. Belgelerin düzenlenmesi için gerekli her türlü bilgi ve evrak, hak sahibi tespit komisyonunca başvuru sahiplerinden veya ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından temin edilir.
. Başvuruya esas konunun Kanun kapsamına girmediğinin veya girse bile başvuru sahibinin istihdam hakkı sahibi olmadığının tespiti halinde, aile ve sosyal politikalar il müdürlüğü tarafından ilgililere gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bilgi verilir. Buna ilişkin her türlü belge ve başvuru sahiplerine gönderilen yazılar Bakanlığın ilgili modülüne yüklenir.
Soru-11: Hak sahipleri hangi kurumlara atanacaktır?
Cevap:
-Genel bütçeli kamu kurumlarına,
-Özel bütçeli kamu kurumlarına,
-Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlara,
-Sosyal Güvenlik Kurumlarına
-Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarına,
-İl özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına,
-Özel kanunla kurulan diğer her türlü kamu kurum ve kuruluşlarına
Soru-12: Hak sahipleri hangi statüde istihdam edilecektir?
Cevap:
Hak sahipleri;
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur kadrolarında,
- Sözleşmeli personel pozisyonlarında,
- Sürekli işçi kadrolarında istihdam edilebilecektir.
Soru-13: Atama yapılacak kadro ve pozisyon sayısı nasıl belirlenecektir?
Cevap:
Kamu kurum ve kuruluşları toplam kadro ve pozisyonlarının %2'sini bu yönetmelik kapsamında istihdam edilecekler için ayırmak zorundadır.
Soru-14: Hak sahipleri hangi unvanlı kadrolara atanacaktır?
Cevap:
-İlköğretim, ortaokul, ilkokul mezunu olan hak sahipleri hizmetli unvanlı kadrolara;
-Ortaöğretim ve yükseköğretim mezunu olan hak sahipleri ise memur unvanlı kadrolara atanacaktır.
-Sözleşmeli personel pozisyonları ve işçi kadrolarında ise Devlet Personel Başkanlığınca belirlenen aynı veya eşdeğer unvanlı pozisyon ve kadrolar esas alınacaktır.
Soru-15: Atamalar nasıl yapılacaktır?
Cevap:
- 31.12.2015 tarihine kadar yapılacak geçici uygulamada, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hak sahibi olduğu tespit edilenlerin atamaları, Devlet Personel Başkanlığınca 2015 yılı sonuna kadar kura usulü ile yapılacaktır.
- Kura usulü ile yapılan atamalarda kadro ve pozisyonlar, atama teklifi ile birlikte ilgili mevzuatı uyarınca ihdas edilmiş sayılacaktır. Bu çerçevede yapılan atama tekliflerinde ilköğretim kurumlarından mezun olanlar için hizmetli, lise ve üstü eğitim kurumlarından mezun olanlar için ise memur unvanlı kadrolar öngörülmektedir. Kur'a usulü yapılacak atamalar, yılı merkezi yönetim bütçe kanunlarında yer alan kısıtlamalara tabi tutulmayacaktır.
Bu kapsamda yaklaşık 35.000 kişinin istihdam hakkından faydalanabileceği öngörülmektedir.
- 01.01.2016 tarihinden itibaren yapılacak sürekli uygulamada ise 02.08.2013 tarihinden sonra meydana gelen olaylar sebebiyle hak sahibi oldukları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca tespit edilenlerin atamaları aşağıda belirtilen usule göre Devlet Personel Başkanlığınca yapılacaktır.
1) Kamu kurum ve kuruluşları %2 oranındaki kadro ve pozisyonların unvan ve sayısını her yılın şubat ve ağustos aylarının son gününe kadar Devlet Personel Başkanlığına bildireceklerdir.
2) Hak sahibi oldukları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca tespit edilenler, liste halinde her yılın mart ve eylül aylarının son gününe kadar Devlet Personel Başkanlığına bildireceklerdir.
3) Atama teklifleri bildirilenlerin, kamu kurum ve kuruluşlarının söz konusu münhal kadro ve pozisyonlarına atamaları Devlet Personel Başkanlığınca kırk beş gün içinde yapılacaktır.
Soru-16: Kanunla sağlanan istihdam hakkından kimler yararlanamayacaktır?
Cevap:
3713 sayılı kanunun tanıdığı istihdam hakkından;
- Bir başkasının bakımına muhtaç olacak derecede engelli olanlar,
- Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlarda görev yapanlar ile İstihdam hakkını sağlayan olayın meydana geldiği tarihten sonra söz konusu kurum ve kuruluşlarında görev yapmakta iken bu görevinden ayrılmış olanlar,
- Kırk beş yaşını doldurmuş olanlar faydalanamazlar. (Yönetmeliğin özel durumlar başlığı altında geçici madde kısmında belirtilenler hariç)
Soru-17: Hak sahibi olmadığına karar verilenler ile ilgili yapılacak işlemler nelerdir?
Cevap:
Başvuru sahibinin yasal mevzuat açısından iş hakkı kapsamında olmaması ya da kanun ve yönetmelikte belirtilen diğer şartlar nedeniyle iş hakkından yararlanamayacak olması halinde müracaat sahibine, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünce gerekçeli karar yazılı olarak bildirilecektir.
Soru-18: Hak sahibi tespit komisyonu kararlarının denetimi nasıl olacak?
Cevap:
Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünce modül üzerinden Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığına iletilen başvuruya ilişkin belgeler, Başkanlıkça son kontrolden geçirilecek, herhangi bir eksiklik ya da mevzuata aykırı kararın tespiti halinde karar düzeltmesi için yeniden Başkanlık tarafından il Müdürlüklerine iade edilecektir. Böyle bir durumda Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri kararı düzelterek varsa eksik bilgi ve belgeleri modül üzerinden yeniden Başkanlığa gönderecektir. Başkanlık gerekli görmesi halinde başvuruya ilişkin diğer kamu kurum ya da kuruluşları ile yazışmalar da yapabilecektir.
Soru-19: Hak sahipleri arasından hakkı kimin kullanacağına ilişkin mutabakat sağlanamazsa ne olacak?
Cevap:
Böyle bir durumda iş hakkı başvurusunu ilk yapan kişinin ikamet ettiği ilin Valiliği bünyesinde "Uyuşmazlık Komisyonu" oluşturulacaktır. Bu komisyon hak sahiplerinden birinin başvurusu ile toplanabileceği gibi, birden fazla başvuru nedeni ile hak sahibi tespit komisyonu tarafından da toplanabilecektir. Hiçbir şekilde hak sahibi olmayanlar yani kanun kapsamına girmeyenler uyuşmazlık komisyonuna başvuru yapamayacaklardır. Çünkü uyuşmazlık komisyonu hak sahipleri arasındaki uyuşmazlıklarda yetkili olacaklardır. Bunun yanında hak sahiplerinden istihdam hakkını kimin kullanacağına ilişkin mutabakat sağlanamaz ve feragat vermezlerse yine uyuşmazlık komisyonu marifeti ile sorun çözümlenerek iş hakkını kimin kullanacağı tespit edilecektir. Uyuşmazlık komisyonu iş hakkından yararlanabilecek durumda olan tüm hak sahiplerine yazılı bildirimde bulunarak iş hakkından yararlanmak isteyip istemediğini soracaktır. Bu yazıya eğer tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içerisinde yanıt verilmezse o kişi iş hakkından vazgeçmiş sayılacaktır.
Soru-20: Uyuşmazlık komisyonu kararlarını hangi kriterlere göre değerlendirecektir?
Cevap:
Uyuşmazlık komisyonu karar verirken iş hakkından yararlanmak isteyen ve başvuru yapan hak sahiplerinin; mal varlığı, diğer aile fertlerini geçindirebilme, öğrenim durumu, yaş ve adli sicil kaydı gibi hususları göz önünde bulundurarak karar verecektir.
Soru-21: Uyuşmazlık Komisyonu kararlarına itiraz süresi var mı?
Cevap:
Uyuşmazlık komisyonu kararları kararın alınmasından itibaren en geç 30 gün içerisinde iş başvurusunda bulunan hak sahiplerine tebliğ edilir. Hak sahipleri bu karara 30 gün içerisinde gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak itiraz edebilirler. İtiraz halinde uyuşmazlık komisyonu itirazı 30 gün içerisinde karara bağlar. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığına gönderilen uyuşmazlık komisyonu kararının mevzuata aykırı olduğu tespit edildiği takdirde, Başkanlıkça gerekçesi ile birlikte kararın düzeltilmesi için İl Müdürlüğüne iade edilir. Bunun üzerine uyuşmazlık komisyonu kararı düzelterek Bakanlığa tekrar gönderir.