Temiz hava için temiz akaryakıt

Abdullah Karakuş

Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, toplum sağlığını etkileyen hava kirliliğini önlemek için yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Hava kirliliğini önlemek için şehir içindeki araç sayısının düşmesi gerektiğini belirten Müezzinoğlu, temiz akaryakıtın da hava kirliliğini engellemede önemli olduğunu belirtti. Halk sağlığına yönelik sohbetimizde Müezzinoğlu sorularımıza şu yanıtları verdi:

Sağlıklı hayat açısından gürültü ve hava kirliliğine yönelik uyarılarınız neler?

Sağlık çok yönlü. sağlıklı hava, sağlıklı çevre. Ama burada var olan sorunlara kendimizi kilitleyerek değil, alabileceğimiz tedbirlere ve kültüre. Şimdi 78 milyon ülke insanımızın yarısını biz sağlıklı beslenmeyi, hareketli yaşamı mal edebilsek bu anlamda yerel yönetimlerin yönetim anlayışı değişir. Milli eğitim'in öğrenciye vereceği hizmetlerin şekli değişir. Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın duruşu değişir. Veya trafikteki araçların egzoz, hava kirleten egzozlarının ölçüm kriterleri değişir. Burada önemli olan toplumun sağlığına sahip çıkabilecek bilince, şuura ve kültüre sahip olması. Bilinç, eğitim, sahiplenme, yönlendirme, algı yönetimi gibi birçok kelimeyi hep beraber yapacağız. Burada en önemli güç kaynağımızda medya ve sivil toplum örgütleridir.

Araçlar 2 kat arttı

Kirli akaryakıt ve kirli egzoza yönelik çağrınız olacak mı?

Türkiye o anlamda gerek araçların egzoz emisyon hacimlerini ölçme bu anlamdaki mecburiyet kriterleri ve gerekse belirli yaş üzerindeki araçların hurdaya ayrılması ile ilgili çok önemli tedbirler aldı ve dünya standartlarında kriterleri var. Bizim kriterlerimizi zorlayan özellikle büyük şehirlerimizde İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa gibi büyük şehirlerimizde nüfusu 1 milyonun üzerinde olan bütün şehirlerimizde nerdeyse son 10 yılda araç sayımız iki misli artmış. İki misli artan bir araç sayısını şehirlerde yoğunlukla birlikte trafik yoğunluğu ve otopark yoğunluğu oluşturuyor. Bu yoğunluk trafiğin sağlıklı akışını engellediği için dur kalklar, esasında hava kirliliğinin bugün için en önemli nedenleri arasına girdi. Bizim yerel yönetimlerimizin toplu taşımacılıkla ilgili tedbirleri çok daha güçlü yapması ve vatandaşımızın da günlük yaşamında kendi aracını kullanmak yerine toplu taşımayı tercih etmesi ama bununla toplu taşımanın da güçlü alt yapısını başarı yapılabilirse kendi aracını daha az kullan diyebiliriz. Bu süreçlerde de özellikle İstanbul, Ankara, Bursa, İzmir önemli alt yapılar oluşturmaya gayret ediyor. Daha dinamik bir başarıyı önümüzdeki 5 yılda yakalarsak, günlük şehir içi trafiğindeki araç sayısını düşürebilmek önemli olan.

Bilinçlenme önemli

Paris'te hava kirliliğini önlemek için tek ve çift plakaya göre trafiğe çıkış uygulaması oldu. Böyle olmaması için neler yapılabilir?

Trafiğe çıkan araç sayısını düşürmek için yapıldı. Yani trafiğe çıkan araç sayısı çoğaldıkça hangi tedbiri alırsanız alın kirletici olduğuna göre, ses kirliği önleyemiyorsun, egzoz kirliliğini önleyemiyorsun. Çünkü normalde 10 dakikalık yolu 45 dakikada gidiyor. Binlerce araç 45 dakika süresince egzoz atığı havaya atıyor. (Temiz akaryakıtın da faydası olur mu? sorusu üzerine) Mutlaka, tabi tabi. Onun için akaryakıtta, temiz akaryakıtla ilgili belirli kriterler konuldu.

Halk sağlığına yönelik neler yapılıyor?

Sağlık hizmetlerinin en önemli ayağı halk sağlığı veya koruyucu sağlık hizmetleridir. Kişi hasta olmadan önceki süreci biz sağlıklı yönetebilirsek hem ülkenin hastalık yükünü kontrol altına almış oluruz, hem de bireyin sağlıklı bir yaşam sürmelerini başarmış oluruz. Biz ilk defa bu yıl "Sağlıklı Yaşam Kültürünün Teşviki" diye bir başlığı harcama kalemlerimiz arasına koyduk. Çünkü sağlıklı yaşamın bilincini bir kültüre dönüştüremezsek, sağlık okuryazarlığını yükseltemezsek, bilinçli bir sağlıklı yaşam anlayışını bireylere mal edemezsek bir taraftan kötü alışkanlıklarla mücadele etmek, bir taraftan yanlış ve sağlıksız beslenme sonucu oluşan obezite ile uğraşmak. Obezitenin ve hareketsiz yaşamın getirdiği kronik hastalık yükü ile daha çok uğraşmak durumunda kalırız. Kişileri de erken yaşta birçok hastalıklarla muhatap etmiş oluruz. Bugün baktığımızda insanlığın başına bela olan veya en çok insanlığın uğraştığı ve korktuğu üç hastalık var. Kanser, kalp hastalıkları ve krizler ve üçüncüsü de diyabet ve böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıklar. Bu üç hastalığın en önemli üç nedeni de bireyin elinde, kişinin elinde. Bireyin elindeki bu nedenleri iyi öğretebilirsek, bilinçli hale getirebilirsek, bireye bunu bir yaşam kültürü haline dönüştürebilirsek hem bireyi uzun ömürlü ve sağlıklı bir ömrün sahibi yaparız. Hem de toplum dinamiklerini, sağlıklı toplum dinamiklerine katkı sağlamış oluruz.

Risk % 40 azaltılıyor

Sağlıklı yaşam kültürü nasıl kazanılabilir?

İşin ana başlığını sağlıklı yaşam kültürü olarak şekillendiriyoruz. Ve üç madde diyoruz. Bir: kötü alışkanlıklardan, tütün ve tütün ürünleri, Alkol ve alkolizmden gibi kötü alışkanlıklardan uzak tutmak. İkincisi sağlıklı beslenme kültürünü oluşturmak. Üçüncüsü hareketli yaşamın sahibi yapmak. Bunu başardığımızda toplum büyük oranda ki sağlıklı beslenen ve hareketli yaşam sahibi olan kötü alışkanlıklardan uzak durmayı başaran kişinin kanser olma ihtimalini yüzde 40 azaltabiliyoruz. Diyabet hastası olma ihtimalini yüzde 50 azaltabiliyoruz. Diğer hastalıklara muhatap olma ihtimalini de en az bu oranda azaltabiliyoruz. O zaman gerek kanser gerek kalp hastası kalp krizleri ve beyin krizleri gibi bunlardan koruyabiliyoruz. Üç başlık: Sağlıklı beslenme, kötü alışkanlıklardan uzak durma ve hareketli yaşam. Koruyucu Sağlık ve Halk Sağlığını bu başlıklar üzerine güçlendiriyoruz ve güçlendirilmiş Aile Sağlığı Merkezleri 7 gün 12 saat hizmet verecek. Sabah 08.00 akşam 20.00 arası hizmet verecek. 7 gün 12 saat hizmet verecek güçlendirilmiş Aile Sağlığı Merkezlerini bu yıl sonuna kadar yaklaşık Türkiye genelinde bin adet ve gelecek yılsonu itibari ile ilave bin adet olmak üzere 2 bin adet güçlendirilmiş Aile Sağlığı Merkezlerimizi insanlarımızın hizmetine sunacağız.

Sigara hedefimiz yüzde 20'nin altı

Sigara ve obeziteye yönelik neler yapıyorsunuz?

15 yaşın üzerinde sigara içme oranı yüzde 31'lerden yüzde 26'nın altına indi. Biz bunu yüzde 20'lerin altına indirmeyi hedefliyoruz. Şu anda obez nüfusumuz, nüfusun üçte biri. Bunu yüzde 25'lerin altına indirmeyi hedefliyoruz. Burada da sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam başlıkları yer alıyor. Bunun için 1 milyon bisiklet kampanyamızı geniş bir şekilde başlattık ve en geniş dağıtımı 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı vesilesi ile Türkiye genelinde yapacağız ve 65 bin adet bisikleti 8 ile 10 yaş grubu çocuklarımıza dağıtacağız. Türkiye genelinde Milli Eğitim'le beraber. 19 Mayıs Gençlik ve spor Bayramında ise yine bir o kadar sayıyı lise düzeyindeki gençlerimize dağıtacağız. Haziran ayında 1 metre bisiklet yolu yapan belediyelerimize ne kadar yol yapıldıysa ki bizim hedefimiz en az 50 bin adet bisiklet dağıtmak. Bu nedenle belediyelerimizi şimdiden tekrar tekrar bilgilendiriyoruz. 5 km yapan belediyemize 5 bin bisiklet, 1 km yapana bin bisiklet 10 km bisiklet yolu yapana 10 bin bisiklet. 1 Ekim itibarıyla üniversitelerimize yaklaşık üniversite kampüslerimizi kullanmak üzere 50 bin adet dağıtacağız. Bu yıl içinde 250-300 bin civarında bisikleti dağıtacağız ve önümüzdeki 3 yıl içinde bu rakamı 1 milyona tamamlamış olacağız