Dil bariyerine karşı 'gurbet' uygulaması

İlker Sezer

Dört yıl önce geldiği 'mülteci' olarak geldiği Türkiye'de, Arapça ya da İngilizce konuşacak kişi bulmakta zorlanan Suriyeli Mücahid Akil, 'dil bariyerine' toslayan Suriye ve Iraklı mültecilerin hayatını kolaylaştıran bir akıllı telefon uygulaması yarattı. Türkiye'de resmi kurumların sitelerinde Arapça bilgiye ulaşamayan, dillerini bilen memurlar bulmakta zorlanan mülteciler, Akil'in geliştirdiği uygulama sayesinde gerken bilgilere erişim sağlıyor. Bunun yanı sıra mülteciler uygulama sayesinde iş ve kiralık ev ilanlarına ulaşıyor. Teknoloji devi Google'ın sosyal sorumluluk alanında dünyanın en iyi 3 projesi arasında gösterdiği "Gurbetna" adlı uygulama, kısa sürede yaklaşık 50 bin kullanıcıya ulaştı.

Arapça 'gurbet'

2014 yılında hayata geçirilen "Gurbetna", Arapçada "Bizim Gurbet" anlamına geliyor. Milliyet'e hikayesini anlatan Akil, sürgün, yanlızlık ve yabancılık hissi anlamlarına da gelen Gurbetna kelimesinin, yüz binlerce Suriyelinin Türkiye'de hissettiği duyguyu karşıladığını söyledi. 'Namaa Solutions' ismiyle kurduğu teknoloji şirketinin çatısı altında ilk olarak 2014 yılında 'Gurbetna' uygulamasını yazan Akil, Türkiye'de yaşayan Suriyeli, Iraklı ve diğer Arap mültecilerin Türkiye'deki 'rehberliğini' üstlenmek istiyor.

Hapiste işkence gördü

Bugün Türkiye'de 150 kişiyi istihdam eden başarılı bir girişimci olan Akil, savaş nedeniyle hayatı alt üst olan milyonlarca Suriyeli vatandaştan biri. Suriye'deki krizin henüz bir iç savaşa evrilmediği günlerde, arkadaşlarıyla birlikte başkent Şam'da Beşar Esad rejimi karşıtı eylemlere katılan Akil, güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınarak işkence görmüş. Babasının kefalet ödemesi üzerine serbest bırakılan Akil, çareyi Türkiye'ye gelmekte bulmuş.

Türkiye'ye geldiği ilk zamanlarda çalıştığı bir teknoloji firmasında akıllı telefonlar için program yazmayı öğrenen Akil, Türkiye'de özellikle resmi işlemler konusunda yaşadığı zorluklardan yola çıkarak 'Gurbetna'yı geliştirmiş. Akil, Türkiye'de yasal durumları görece belirsiz olan Suriye ve Iraklı mültecilere yasal destek sağlamaya, zor durumdaki kişilerin yaşamını kolaylaştırmaya çalışıyor.

Güvenli alan bildirimi

Mültecilerin Türkiye'de yeni bir hayat kurmak için ihtiyaçları olan iş ve kiralık ev ilanı, sağlık yardımı gibi konularda mültecilere yardım sağlayan 'Gurbetna', ayrıca mültecileri ilgilendiren kanun ve mevzuatların Arapçaya çevrilerini barındırıyor. Gurbetna'nın hizmetleri arasında Türkiye ve Suriye arasındaki hangi sınır kapılarının açık, hangi bölgelerin güvenli olduğunu, Suriye'deki hangi bölgelerin bombardıman altında olduğunu bildirmek de bulunuyor.

1951'de imzalanan Cenevre Sözleşmesi'ne konulan şerh nedenyile, Türkiye Batı ülkelerinin dışında, ülkeye gelen kişileri 'mülteci' statüsünde değerlendirmiyor. Halihazırda vatandaşlık verilmesi düşünülen ancak şu anda 'geçici misafir' statüsünde yaşayan Suriyeliler, birçok yasal süreçte zorluklarla karşılaşıyor ve anlık hukuk desteği almak zorunda kalıyor. Türk devleti bugüne kadar mültecilere bilgilendirmek için Arapça broşürler dağıtsa da, kanunları Arapça'da açıklayan bir internet sitesi bulunmaması Suriyelileri zor duruma düşürüyor. Bu sorunları 'Gurbetna' ile aşmayı planlayan Akil, uygulama için şu an 13 bilgisayar programcısını istihdam ediyor.

Gençlere istihdam imkanı

Akil'in Namaa Solutions firmasının yarattığı ikinci uygulama ise, Türkiye'ye gelen turistlere ve mültecilere canlı tercüme hizmeti veriyor. 'Tercümulat' (Canlı Çeviri) adlı uygulamada, örneğin Türkiye'de bir hastaneye giden Arap bir mülteci, uygulamadan hızlı bir şekilde tercüman bularak doktorlarla iletişim kurabiliyor. Akil, Tercumulat uygulamasının tıp, iş hayatı, genel sorunlar ve turizm gibi konularda hızlı tercüme tercüme imkanı sağladığını söyledi.

Akkılı telefonlarda ve www.tarjemly-live.com/tr internet sitesiyle hizmet veren uygulama şu anda 'freelancer' olarak çalışan 130 kadar tercümanı istihdam ediyor; çalışanların büyük çoğunluğunu Türk üniversitelerinde okuyan Suriyeli gençler oluşturuyor. Akil, gelecekte 500 kadar mültecinin çalışmasını istediği canlı çeviri uygulaması için halihazırda 1000 Suriyeli gencin iş başvurusunda bulunduğunu ifade etti. Gurbetna uygulamasının aksine Tercümülat uygulaması daha büyük bir kitleye ulaşmak için yaratılmış. Akil, şu anda sadece İngilizce, Türkçe ve Arapça bilen turistlerin kullandıkları Tercumulat uygulamasına Rusça, Almanca ve Fransızca gibi yeni diller eklenmek istediği açıkladı. Yeni dillerin eklenmesiyle Tercumulat'ın Avrupa ülkeleri ve Endonezya gibi turistlerin yoğun olarak ziyaret ettiği ülkelerde de kullanılması hedefleniyor. Akil, "Türkiye'de yaşayan Suriyelilerin boş durmak yerine çalışarak, daha etkin hale gelmesini hedefliyoruz. Akıllı telefon uygulamalarının hedeflerinden birisi de Suriyeli gençleri istihdam etmek ancak bizimle çalışan Iraklı ve Türkler de bulunuyor" dedi.

Google ödüllendirdi ABD vize vermedi!

Teknoji devi Google, dünya genelinde sosyal sorumluluk için başlatılan 3 projenin ödüllendirildiği 'Google Inovation in The Open' projesi Gurbetna'yı seçti. Ancak ABD, Google'ın daveti üzerine çağırılan Mücahid Akil'e vize vermeyi reddetti. Akil, ABD'nin kendisine ismi ve Müslüman kimliği nedeniyle ayrımcılıkta bulunduğunu düşünüyor.