3 parti anlaştı: Her şey Sezer'e bağlı
AKP ve ANAP'ın anlaştığı Anayasa değişikliğine göre cumhurbaşkanı halk tarafından iki tur ile seçilecek. Değişikliğin kaderi Cumhurbaşkanı Sezer'in tavrı sonucu belli olacak
AKP ile ANAP, cumhurbaşkanının halk tarafından 5 yıllığına iki tur ile seçilmesini öngören Anayasa değişikliği teklifi üzerinde uzlaşarak TBMM Başkanlığı'na sundu. Teklif, 11'inci Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilip seçilemeyeceği tartışmalarını da beraberinde getirdi.
Bu durumda, Anayasa değişikliğini veto edip referanduma götürme ve bu yolla 22 Temmuz'daki seçimin ardından oluşacak yeni parlamentoya değişikliği "kadük" bırakma yetkisini elinde bulunduran Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in tavrı belirleyici olacak.
367'yi geçiyorlar
Bugün Anayasa Komisyonu'nda görüşülmesi beklenen teklif, 16 Mayıs'a kadar çalışma kararı alan TBMM Genel Kurulu'nda görüşülerek yasalaşacak. Bunun için AKP ve ANAP'ın 367'yi geçen blok oyları yeterli olacak. Anayasa değişiklikleri 330 ile 360 oy aralığı olması halinde referanduma doğrudan götürülüyor.
Onayına sunulan yasayı 15 gün süreyle inceleyecek olan Sezer'in vetosu halinde, Meclis düzenlemeyi komisyonda ve Genel Kurul'da yeniden görüşecek. TBMM'nin yasayı aynen kabul etmesi halinde de Sezer, yeniden 15 günlük inceleme süresine sahip olacak. Sezer düzenlemeye yine olumsuz bakarsa değişiklikleri referanduma götürebilecek.
En erken 2007
Anayasa Değişikliğinin Halkoyuna Sunulması Hakkındaki Kanun'a göre; referandum, Anayasa değişiklikleri kanunun Resmi Gazete'de yayımından 120 gün sonra ilk pazar günü yapılabilecek.
16 Mayıs'ta yasalaşması ve Sezer'in iki kere 15 günlük süreleri kullanarak referanduma karar vermesi halinde de değişikliklerin halkoyuna sunulması en erken Ekim 2007'de olabilecek. Referandum sonucunda geçerli oyların yarıdan bir fazlası çıkarsa Anayasa değişikliği kabul edilmiş olacak. Cumhurbaşkanı ancak bu süreçten sonra halk tarafından seçilebilecek.
22 Temmuz'da yapılacak genel seçim sonrasında oluşacak meclisin Ekim 2007 sonuna kadar cumhurbaşkanını seçmemesinin yeni tartışmalara yol açacağı düşüncesiyle, 11'inci Cumhurbaşkanı'nın halk oylaması ile seçilmesinin çok olanaklı gözükmediği dile getiriliyor.
367 hükmü değişiyor
Teklifte cumhurbaşkanlığı seçimini kilitleyen ve Anayasa'nın "toplantı ve karar sayısını" düzenleyen 96. maddesi, "TBMM, 'tüm toplantı ve yapacağı seçimlerde' üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır" şeklinde değiştiriliyor.
Teklif cumhurbaşkanı seçiminin halk tarafından yapılmasını öngördüğü için getirilen 184 toplantı yeter sayısı şartı artık TBMM Başkanlığı gibi Genel Kurul'da yapılacak diğer seçimler için de geçerli olacak.
Ancak kulislerde "paketin toplantı yeter sayısı geçer, cumhurbaşkanını halkın seçmesi bölümü geçmezse mevcut sistem değiştirilmiş olacak" görüşü öne sürüldü.
Cindoruk: Geçersiz olur
Eski TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, teklifin 22 Temmuz'a kadar yasalaşmaması halinde "kadük" (geçersiz) kalacağını savundu. Cindoruk, "Eğer cumhurbaşkanı veto eder veya referandum kararı alırsa, değişiklik 22 Temmuz'a yetişmez. Böylece değişiklik kadük kalır. 22 Temmuz'dan sonra seçilecek hükümet isterse bu yönde yeniden düzenleme hazırlar" diye konuştu. Cindoruk, hükümetin oylamayı 330-367 oy aralığında tutarak değişiklikleri referanduma götürebileceğini, böylece "kadük" kalmasının önüne geçebileceğini de kaydetti. Anayasa hukukçuları veto edilen yasaların tasarı hükmünde olduğunu Resmi Gazete'de yayımlanmadığı için bu yasanın da kadük kabul edileceğini kaydetti.