Devlete yeni format

Devletin dönüşümü 24 Haziran seçimleri sonrasında çıkarılan ilk uyum KHK'ları ile başladı. 4 ve 7 Temmuz tarihlerinde yayınlanan toplam 292 maddelik uyum KHK'ları ile mevzuatta "Başbakanlık" ve "Bakanlar Kurulu" ayıklaması yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yemini öncesi ve sonrasında 9 Temmuz'da getirilen kısa aralıklı düzenlemelerle ise yeni sistemin omurgası oluşturuldu. Yeni sisteme geçişle birlikte cumhurbaşkanlığı kararnameleri de peş peşe geldi. Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar merkezli düzenlemelerle birçok kurumun teşkilat yasaları lağvedilirken, kısa süre içinde yeni sisteme uyumlu yeni mevzuatları devreye alındı. İşte Türkiye'de yeni yönetim düzeni:

YENİ YÜRÜTME

Yürütmeye ait yetkiler cumhurbaşkanlığında toplandı. Biri cumhurbaşkanı yardımcısı olmak üzere 17 üyeden oluşan 'cumhurbaşkanlığı kabinesi' kuruldu. Cumhurbaşkanlığı bünyesinde ilk kez 9 kurul ve 4 ofis oluşturulurken 8 kamu kurumu da 'başkanlık' şeklinde cumhurbaşkanlığına bağlandı. Bürokrasinin tepe noktası olarak yeni sistem içinde İdari İşler Başkanlığı tesis edildi. Özel kalemin korunduğu yeni sistemde Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği kaldırılmış oldu.

17 ÜYELİ KABİNE

İlk cumhurbaşkanlığı kabinesinde ilkler de hayata geçirildi. Avrupa Birliği, Ekonomi ve Kalkınma Bakanlıkları kapatıldı. 26 olan bakanlık sayısı azaltılarak 17'ye düşürüldü. Türkiye'yi 2023'e taşıyacak yönetimin bakanlıkları şu şekilde oluştu: Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı.

DEĞİŞ- TOKUŞLAR

Kamuda yaşanan kurum değişiminin öne çıkan bazı örnekleri şöyle:

* Birleşme çerçevesinde Dışişleri Bakanlığı'nda Avrupa Birliği Başkanlığı, AB Eğitim ve Gençlik Programlan Merkezi Başkanlığı kuruldu.

* Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlandı.

* Göç İdaresi'ne yurt dışı teşkilatı kurmasının önü açıldı.

* TÜİK, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlandı. PTT AŞ'nin sermayesinin tamamı da Hazine'ye ait olacak. PTT'nin denetimi ve yetkileri ise Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca kullanılacak.

* Kalkınma Bakanlığı kapatıldığı için kalkınma ajansları cumhurbaşkanlığına bağlandı.

* Adli Tıp Kurumu, tamamen Adalet Bakanlığı'na bağlandı.

* AFAD İçişleri Bakanlığı'na bağlandı.

* Vakıflar Genel Müdürlüğü, TİKA ve Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlandı.

* Nükleer Düzenleme Kurumu kuruldu.

YÜRÜTMEYE GÜÇ KATAN BAŞKANLIKLAR

Cumhurbaşkanlığına bağlı 9 başkanlık bu sistemde görev yapacak. Müsteşarlık ibareleri başkanlık olarak değiştirilen MİT ile Savunma Sanayi'nin yanı sıra yeni yönetim modelinde Devlet Denetleme Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu, Genelkurmay Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, İletişim Başkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı cumhurbaşkanlığı ile çalışacak. Genelkurmay Başkanı, Milli Savunma Bakanına karşı sorumlu olacak. Devlet Denetleme Kurulu'nun (DDK) denetim alanı ise askeri de içine alacak şekilde genişletildi. Yüksek Askeri Şura'nın yapısı da yenilenerek, 'Hazine ve Maliye Bakanı ile Milli Eğitim Bakanı üyeler arasına eklendi.

KURULLARLA TANIŞILDI

Türkiye yeni sistemle kurullarla tanıştı. Politika üretecek ve cumhurbaşkanına bağlı olacak 9 kurul oluşturdu. Bilimden, sağlık ve gıda politikalarına kadar stratejik ve uzun vadeli vizyonlar geliştirecek. Kurullar şunlar: Yerel Yönetim Politikaları Kurulu, Sosyal Politikalar Kurulu, Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu, Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu, Hukuk Politikaları Kurulu, Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu, Ekonomi Politikaları Kurulu, Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu.

OFİS MODELİ

Sıfırdan oluşturulan bir başka birim ise ofisler oldu. Finans Ofisi, İnsan Kaynakları Ofisi, Dijital Dönüşüm Ofisi ve Yatırım Ofisi adlarını taşıyacak bu birimler Erdoğan'ın ekibine dahil edildi.

Ahmet Fatih Erturan Haluk Karakaya Fazlı Şahan