Görevden alınan Genel Müdür, hangi kadroya atanır?

Bakanlıklardaki hizmet birimleri, Genel Müdürlük, Başkanlık veya Daire Başkanlığı şeklinde örgütlenmektedir. Örneğin, Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Personel Dairesi Başkanlığı gibi. Bu örneklerin haricinde, Özel Kalem Müdürlüğü, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği gibi birimler de bulunmakla beraber, 27 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile I. Hukuk Müşavirliği birimleri, Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü olarak yeniden yapılandırılmıştır.

Söz konusu hizmet birimlerinin yöneticilerinin mali hakları da birbirinden farklılık arz etmektedir. Örneğin Genel Müdürün ek göstergesi 6.400 ve 2019 yılı Ocak ayı maaşı yaklaşık 12.000 TL iken, Bakanlık Daire Başkanının ek göstergesi 3.600 ve maaşı yaklaşık 10.000 TL'dir.

Burada bir hususa dikkat etmek gerekmektedir. Bakanlık Daire Başkanı, bir hizmet birimi olan, örneğin Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığının birim yöneticisi olan Daire Başkanını ifade etmektedir. Bilindiği üzere, Genel Müdürlüklerin teşkilat yapısında bulunan Daire Başkanı, Bakanlık Daire Başkanı olarak değil, 657 sayılı Kanun'un II Sayılı Ek Gösterge Cetvelinde, "Genel Müdürlük ve Başkanlık Daire Başkanı" olarak anılmaktadır. Bu nedenle, Genel Müdürlük Daire Başkanları Cumhurbaşkanı Onayı ile atanmamakta ve görev süreleriyle ilgili bir sınırlama da bulunmamaktadır.

Tabiri caizse her nefis bir gün görevden alınacaktır. Bir göreve atanan personelin, aklında tutması, hiç unutmaması gereken tek husus bir gün görevden alınacağı olmalıdır. Esasen bu durum, görevi süresince kişinin başarılı olmasını da sağlayacaktır.

Ülkemiz kamu yönetiminde, bir göreve atanan personelin görev süresi ile ilgili belirleme belli başlı görevler için söz konusu iken, 3 Sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Görev süresi" başlıklı 4'üncü maddesinin; "(1) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli (I) sayılı cetvelde yer alanların görev süresi, atandıkları tarihte görevde bulunan Cumhurbaşkanının görev süresini geçemez. Cumhurbaşkanının görevi sona erdiğinde, bunların görevi de sona erer. Ancak bunlar, yerlerine atama yapılıncaya kadar görevlerine devam eder. Görev süreleri sona erenler, yeniden atanabilir. Bunlar, görev süreleri sona ermeden de Cumhurbaşkanınca görevden alınabilir." hükmü ile görev süresine ilişkin genel bir düzenleme yapılmıştır.

Buna göre Genel Müdürün görev süresi, Cumhurbaşkanının görev süresi ile ilişkilendirilmiştir. Mezkür madde, daha önce de görevden alınmayı mümkün kılmıştır.

Bir Genel Müdürün görevden alındığı takdirde hangi kadroya atanacağına ilişkin düzenleme, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Ek 18'inci maddesinde yapılmıştır.

15.4.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 6639 sayılı Kanun'un 23'üncü maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen bu madde, 9/7/2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 177'nci maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. 10/7/2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 6'ncı maddesinde ise yeni bir düzenleme yapılmıştır.

Fakat 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 1'inci maddesinin dördüncü fıkrasının hükmü dikkate alındığında, bugün itibarıyla, bir Genel Müdürün görevden alındığında hangi kadroya atanacağına iki düzenleme bulunmaktadır.

Nitekim mezkür Ek 18'inci maddeyi yürürlükten kaldıran 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 1'inci maddesinin üçüncü fıkrasında, saymak suretiyle görevden alınan yöneticilerin "ek 18'inci madde hükümlerine göre atanacağı ve bunlar hakkında bu madde hükmüne göre işlem tesis edileceği" belirtilmiştir. Bu maddenin dördüncü fıkrasında, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte (9/7/2018 tarihinde) bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında, yönetici kadro ve pozisyonlarında bulunup 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin mülga ek 18 inci maddesi hükümleri kapsamında olanlardan yukarıdaki fıkrada yer almayanlar, görevden alındıkları takdirde anılan madde hükümlerine göre işleme tabi tutulur." hükmü bulunmaktadır.

O halde 9/7/2018 tarihinden önce Genel Müdür, Strateji Geliştirme Başkanı, Rehberlik ve Teftiş Başkanı kadrosuna atanıp da bu tarihten sonra görevden alınan personel hakkında 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye göre işlem yapılması, 9/7/2018 tarihinden sonra anılan kadrolara atanıp da daha sonra görevden alınan personel hakkında 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 6'ncı maddesine göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Nitekim 10/1/2019 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 27 Sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin Geçici 1'inci maddesinde, içlerinde Genel Müdürlerin de bulunduğu bazı birim yöneticileri görevden alınmış ve bunlar hakkında 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 6'ncı maddesine göre işlem tesis edileceği belirtildikten sonra, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 1'inci maddesinin dördüncü fıkrası hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiştir.

Başka bir deyişle, yukarıda zikredildiği gibi, görevden alınan birim yöneticileri hakkında, 9/7/2018 tarihinden önce atanmışlarsa 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye göre, 9/7/2018 tarihinden sonra atanmışlarsa 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ne göre işlem tesis edilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

O halde, sorulması gereken diğer bir soru, bir Genel Müdür görevden alındığında, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname veya 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin uygulanması durumunda ne tür farklılıklar ortaya çıkmaktadır?

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 18'inci maddesine göre, ek göstergesi 6400 olan bir Genel Müdür görevden alındığında Bakanlık Müşaviri kadrosuna atanması, uygun boş kadro veya pozisyon bulunmaması halinde, başka bir işleme gerek kalmaksızın, kadro veya pozisyonun, şahsa bağlı olarak ihdas edilerek kurumların kadro veya pozisyon cetvellerinin ilgili bölümlerine eklenmiş sayılması ve bu şekilde ihdas edilmiş sayılan kadro ve pozisyonların boşalması halinde, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılması gerekmektedir. Bu hususlar, Devlet Personel Başkanlığının 03/02/2016 tarihli ve 721 sayılı mütalaasında da yer almaktadır. Ayrıca, Genel Müdür olarak kesintisiz olarak en az iki yıl fiilen görev yapmış olanların mali hakları, atandıkları söz konusu kadro veya pozisyonlarda (Bakanlık Müşavirliğinde) bulunmaları kaydıyla, atandıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren ikinci yılın sonuna kadar (24 ay boyunca) fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç, önceki görevine ait ödeme unsurları (Genel Müdür maaşı) esas alınarak verilmeye devam edilecektir.

3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 6'ncı maddesine göre; kamu görevlileri arasından atanmış, ek göstergesi 6400 olan bir Genel Müdür görevden alındığında,

a) Daha önce bulundukları veya öğrenim durumları itibarıyla ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadro veya pozisyonlara,

b) 657 sayılı Kanun'un 36'ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde sayılan denetim elemanı ya da uzman kadrolarına veya bunlara denk pozisyonlara,

c) Araştırmacı veya uygun görülecek diğer kadro ve pozisyonlara atanması,

Atama yapılıncaya kadar bunların görev yaptıkları, kadro, pozisyon veya görevlere ilişkin almakta oldukları her türlü ödemelerin, görev yaptıkları kurum tarafından yapılması, bu şekilde atanacaklar için uygun boş kadro veya pozisyon bulunmaması halinde, bunlar için başka bir işleme gerek kalmaksızın, söz konusu kadro veya pozisyonların ihdas edilmiş ve kurumların kadro veya pozisyon cetvellerinin ilgili bölümlerine eklenmiş sayılması gerekmektedir. Ayrıca, görev süresi sona eren veya en az bir yıl görev yaptıktan sonra görevden alınanlardan, görev sürelerinin sona erdiği veya görevden alındıkları tarih itibarıyla emeklilik aylığı bağlanmasına hak kazanmış olmaları şartıyla, yaş haddini beklemeksizin emekli olmaları durumunda emeklilik ikramiyeleri;

a) Yaş haddinden emekliliğine en fazla üç yıl kalmış olanlara yüzde otuz,

b) Yaş haddinden emekliliğine üç yıldan çok, altı yıldan az (altı yıl dahil) kalmış olanlara yüzde kırk,

c) Yaş haddinden emekliliğine altı yıldan fazla kalmış olanlara yüzde elli fazlasıyla ödenecektir. (Bu tutarlar Cumhurbaşkanı tarafından bir katına kadar arttırılabilir.)

Görüldüğü üzere, görevden alınan bir Genel Müdürün, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye göre Bakanlık Müşaviri kadrosuna atanacağı net olarak belirlenmişken, 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde, üç seçenek bulunmaktadır. Atama esnasında, bu üç seçenekten herhangi birisinin kullanılmasının idarenin inisiyatifinde olduğu düşünülmektedir. Daha önce 657 sayılı Kanun'un 36'ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde sayılan denetim elemanı ya da uzman kadrolarında bulunmamış olsa da personelin bu kadrolara atanabilmesinin mümkün olduğu değerlendirilmektedir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye göre, görevden alınan bir Genel Müdürün, iki yıl bu görevde bulunmuş olması şartıyla, iki yıl boyunca Genel Müdür maaşı almak suretiyle hakları korunmaktayken, 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde böyle bir hüküm bulunmamakla birlikte, belirli şartlar dahilinde emekli ikramiyesinde artışa ilişkin hükümler bulunmaktadır.

Son olarak ifade edilmesi gereken bir durum bulunmaktadır. 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 179'uncu maddesiyle, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Geçici 33'üncü madde eklenmiştir. Bu maddede, 9/7/2018 tarihine kadar Bakanlık Müşaviri kadrolarına atanmış olanların bu görevlerinin sona ereceği ve bunların (yönetici kadro ve pozisyonları dışındaki) daha önce bulundukları veya öğrenim durumları itibarıyla ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadro ve pozisyonlara atanacağı hüküm altına alınmıştır. Başka bir deyişle 9/7/2018 tarihi itibarıyla Bakanlık Müşaviri unvanı ortadan kaldırılmış gibi görünmektedir. Oysa 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 1'inci maddesinin üçüncü fıkrası ile görevden alınan Genel Müdürler hakkında da Ek 18'inci madde uygulanmış ve bunlar Bakanlık Müşaviri kadrosuna atanmıştır. Hatta aynı maddenin dördüncü fıkrasında, 9/7/2018 tarihinden sonra görevden alınanlar hakkında mülga Ek 18 inci maddeye göre işlem tesis edileceği hüküm altına alınmıştır.

O halde Bakanlık Müşaviri kadrosu Bakanlıkların kadro cetvellerinde yer almaya devam edeceği, 9/7/2018 tarihinden önce atanıp da bu tarihten sonra görevden alınacak Genel Müdürlerin;

- Bakanlık Müşaviri kadrosuna atanacağı,

- Yürürlükten kaldırıldığı halde bu personel için uygulanmasına devam edilecek olan mülga ek 18'inci madde uyarınca, uygun boş kadro bulunmaması halinde, başka bir işleme gerek kalmaksızın, Bakanlık Müşaviri kadrosunun ihdas edilmiş sayılacağı,

- Kesintisiz iki yıl görev yapmış olması halinde iki yıl boyunca, katsayı artışlarından da faydalanacak şekilde Genel Müdür maaşı almaya devam edeceği,

9/7/2018 tarihinden sonra Genel Müdür olarak atanıp da bu tarihten sonra görev süresi sona eren veya görevden alınan personel hakkında ise 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerine göre işlem tesis edileceği değerlendirilmektedir.