Tanzim satış uygulaması haklı mı?

Sosyal medya fenomeni 'medya adamı' Tanzim satış noktalarıyla ilgili eleştirilere cevap verdi.

İşte o açıklamalar;

Yıldıray Oğur, Karar'da İbrahim Turhan Twitter'da Tanzim Satış noktaları hakkında birçok tezviratta bulundu.

Dilimizin döndüğünce kalemimizin yazdığınca bu 2 ismin tezviratlarına cevap vermeye çalışacağız.

Yıldıray Beye not, hazır bilgi notu gelmedi hepsi el emeği göz nuru

Önce meselenin temeline inelim; Sebze-Meyve Fiyatları Neden Arttı?

Türkiye'de üretilen sebze ve meyveler hem iç piyasada tüketiliyor hem de yurt dışına ihraç ediliyor.

Birim ihraç fiyatları, iç piyasadaki satış fiyatlarından daha fazla.

Yine arz düşüşünden sonra ihracatçının iç piyasaya ürün sürmesi oldu.

Burda ihracatçı iç piyasa fiyatlarını baz almak yerine iç piyasaya ihracat fiyatlarıyla ürün sürdü.Örneğin 0,70 kuruşa aldığı domatesi 1-2 TL'ye piyasaya vermek yerine ihracat fiyatı olan 1 $'a verdi.

Çokça konuşulan diğer bir soru da şu; Aracı/Komisyoncu Sayısı Normal mi?

Üretici ile tüketici arasında normal şartlar da 2-3 aracı olması gerekirken şuan aracı/komisyoncu sayısı 6-7-8 sayılarını bulmaktadır.

Tüm bu aracılar daha fazla kazanmak istediğinde satış fiyatları daha da yükseliyor.

Üreticinin kazancı ile tüketicinin alış fiyatı arasında %800'lere varan farklar oluşuyor

Ticaret Bakanlığı'nın hal denetimleri de bu durumu ortaya koydu.

Bazı halciler de şikayetçi

Peki Tanzim Satış Noktaları Kurmak Devletin Görevi midir?

Modern bir refah devleti, serbest piyasaları denetler. Piyasaları yasalarla düzenler. Bazı durumlardaysa vatandaşın lehine piyasaya dolaylı veya direk şekilde müdahale eder. Bu 3 özellik refah devletinin görevidir.

Eski Türkiye'deki kuyruklarla Tanzim satış kuyruklarını bir tutmak doğru mu?

Eski Türkiye'de temel gıda ürünlerinin yokluğu söz konusuydu. Oluşan kuyruklar yokluk kuyruklarıydı. Hatta insanlar girdikleri kuyruklardan çoğu zaman eli boş dönmüşlerdir.

Bugün Tanzim satış noktalarında oluşan kuyruklarının nedeniyse hava koşulları ve piyasanın fahiş kar marjından dolayı fiyatı artan ama hiçbir şekilde yokluğu bulunmayan ürüne uygun fiyata ulaşma isteğidir.

Zaten tanzim satışın oluşturduğu psikolojik etki zincir marketlere de yansımış, zincir marketler fiyatları tanzim satış ile aynı seviyeye indirimli hatta bazı ürünlerde daha düşük fiyatlama yapılmıştır ve böylelikle insanlar zincir marketlerde artık uygun fiyata ürün alabilirler.

Tanzim Satış Noktaları Marketlere Rakip mi?

Türkiye küçük dükkan, kuru gıdacı, manavlar hariç on binlerce market var

Tanzim satış noktaları ise İstanbul'da 50 ve Ankara'da 30 olmak üzere toplam 80 tane

Hal böyleyken reel rekabet söz konusu değil psikolojik etki söz konusu

Bu 80 tanzim satış noktası, on binlerce market aleyhinde haksız rekabete neden olamaz.

Marketlerden sebze-meyve almanın yapmanın önünde hiçbir engel bulunmuyor.

İsteyen her vatandaş, bu ürünleri marketlerden de edinebiliyor.

Tanzim satış noktaları, piyasayı bozmuyor, aksine düzenliyor. Fahiş kar marjlarını ortadan kaldırıcı etki sağlıyor/sağladı.

Piyasa dengesini gözetmek ve vatandaşların geniş erişimini sağlamak için tanzim satış noktalarından kişi başına en fazla 3 kilo alım yapılabiliyor.

Devlet Piyasaya Dominant Müdahalede mi bulundu?

Devlet, tanzim satış noktaları ile piyasaya büyük ölçekli bir müdahalede bulunmadı/bunu da yapabilirdi.

Piyasaya belirli ürünlerde kısmi, psikolojik ve belirli süreliğine (2,5 ay) müdahalede bulundu.

Peki Devletin Amacı Nedir?

Devlet, tanzim satışları sebze ve meyvelerin fahiş fiyatlarının düşürülmesi için bir araç olarak kullanıyor.

Devletin düşük fiyattan sebze-meyve satması ile piyasadaki aktörlerin de fiyat düşürmesi teşvik ediliyor. Böylece piyasa rayına oturuyor.

Tanzim Satış Noktaları Etkili Oldu mu?

Devletin ucuza sebze-meyve satmaya başlamasıyla marketler fiyatları aşağı çekmeye başladı.

Bazı ürünlerde marketlerde %50'den fazla fiyatlar düştü.

Hava şartları normalleşince fiyatlar daha da düşecek.

Yeni Çıkacak Hal Yasası ile Neler Değişecek?

Bakan Albayrak tanzim satışların kısa vadeli ve süreli bir müdahale olduğunu açıklamıştı.

Orta vadeli düzenlemeyse YENİ HAL YASASI

Yeni Hal Yasası ile;

Aracı sayısı azalacak ve bundan kaynaklı fahiş fiyatlar düşecek.

Hallerde ve taşımacılıkta soğuk hava depoculuğu teşvik edilecek.

Sebze-meyve talebinin fazla olduğu yerlere yakın lokasyonlarda üretim artırılacak