Yıl içinde işyeri değiştiren çalışanlar, vergi borcuyla karşılaşabilir
Aynı yıl içerisinde işyeri değiştiren, yeni başladıkları işyerinde, ücretleri ilk vergi diliminden başlatılmaktadır. Bu nedenle de Devletin vergi kaybı oluşmaktadır. İş değiştiren işçinin aynı yıl içinde elde ettiği toplam gelir 40 bin TL'yi aşmış ise bunu takip eden yılın Mart ayında beyan etmelidir. Aksi takdirde vergi daireleri cezalı tarhiyat yapmaktadır.
Bildiğimiz üzere ücretli çalışanların 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu kapsamındaki gelir vergisi ödeme yükümlülüğü kaynakta kesinti (stopaj) yoluyla, yani işveren tarafından ücret ödemesi yapılırken ödenecek verginin ayrıştırılması ve devlete ödenmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Dolayısıyla kural olarak bir ücretli çalışan, gelir vergisi açısından vergi yükümlüsü olsa da vergi idareleri nezdinde vergi sorumluluğu işverene ait olmaktadır.
Bu çerçevede ücretli çalışanın gelir vergisi beyannamesi vermek gibi bir ödevi kural olarak bulunmamakla birlikte, bir takvim yılı içerisinde birden fazla işverenden ücret geliri elde eden çalışanlar bakımından gözden kaçan bir istisna söz konusudur.
Nitekim bu kapsamda olup da yıl içerisindeki geliri belli bir miktarı aşan ücretli çalışanlar, genel kuralın aksine bu gelirlerine ilişkin beyanname vermek zorundadır. Bu zorunluluğun sebebi ise gelir vergisi dilimlerinden kaynaklanmaktadır.
2019 yılı için uygulanmakta olan gelir vergisi dilimleri; elde edilen ücretin ilk 18.000TL'si için %15, devamında 40.000TL'ye kadar %20, devamında 148.000TL'ye kadar %27 ve 148.000TL'yi aşan ücretler için ise %35 şeklindedir.
Dolayısıyla kabaca bir hesapla örneğin ayda 6.000TL ücret alan bir çalışan, ilk 2 ay %15'lik en alt dilimden gelir vergisi ödeyecek, devamında %20 ve yaklaşık 7 ay sonra ,se %27'lik vergi dilimine girecektir.
Bu örnekte çalışan aynı işveren nezdinde çalışmaya devam ettiğinde bir sorun yoktur. Nitekim işveren tarafından ödenen ücretin içerisinde bulunduğu dilim gözetilecek ve stopaj buna göre yapılıp devlete ödenecektir. Ancak bu çalışan 2 ay çalıştıktan sonra herhangi bir nedenle işten ayrılıp başka bir işte çalışmaya başladığında, yeni işverenin önceki işte alınan ücretleri takip etme ve buna göre vergi dilimini belirleme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Yeni işveren, çalışana ödeyeceği ücreti ilk vergi diliminden başlatacaktır.
Bu noktada ise devletin vergi kaybı meydana gelmektedir. İşte bu vergi kaybının önlenmesi için mevzuat çalışana yükümlülük yüklemekte; ilgili takvim yıılını takip eden yılın mart ayında alınan ücretleri beyan zorunluluğu getirmektedir. Şayet bir çalışan yıl içerisinde iş değiştirmiş ve toplamda elde ettiği ücret (2019 yılı için) 40.000TL'yi aşmışsa, gelir vergisi dilimi değişeceğinden bu durumu bir beyanname ile vergi idaresine bildirmek zorundadır. Aksi takdirde vergi idaresince cezalı tarhiyat yapılabilecektir.
Nitekim son zamanlarda vergi idarelerince bu kapsamda çalışmalar yürütülmekte ve mükellefler izaha davet edilmektedir. Bu çalışma zamanaşımı süresi içerisinde (son 5 yıl) bu kapsamda olan tüm ücretli çalışanları kapsamaktadır.
Özetle;
1- Son 5 yıl içinde, aynı takvim yılı içerisinde birden fazla işte çalıştıysanız,
2- Aynı takvim yılı içinde elde ettiğiniz gelirler 2014 yılı için 27.000TL'yi, 2015 yılı için 29.000TL'yi, 2016 ve 2017 yılı için 30.000TL'yi, 2018 yılı için 34.000TL'yi ve 2019 yılı için 40.000TL'yi aşıyorsa beyanname verme ve vergi diliminden kaynaklanan ek gelir vergisini ödemekle yükümlüsünüz.
3- Vergi idarelerince bu kapsamda çalışmalar yürütülmekte ve kişiler izaha davet edilmektedir.
Av. Çağrı ÜNSAL - Ankara Barosu