Emekli olmadan mazbata almak ile emekli olduktan sonra mazbata almak arasında bir fark olur mu?

Emekliliğini hak etmiş olan öğretmen, emekli olmadan veya emekli olduktan sonra belediye başkanı seçilirse sosyal güvenlik yönüyle bir fark oltaya çıkar mı?

Soru : Emekliliğini hak etmiş 27 yıllık öğretmen iken 31 Mart 2024 seçimlerinde ilçe belediye başkanı oldum. Emekli olmadan mazbata almam ile emekli olduktan sonra mazbata almam arasında maaş, emekli maaşı, emekli ikramiyesi ve İlksan ödemesi yönünden farklar nelerdir?

Detaylar/Değerlendirmeler:

Mazbata alma konusu:

Seçimler sonucunda belediye başkanı seçilen kişinin mazbatasını ister emeklilik öncesi ister emeklilik sonrasında almış olsun hiçbir fark ortaya çıkmaz. Sadece ödenecek olan emekli ikramiyesi tutarında ve emekli aylık tutarında cüz i bir fark çıkar. Sonuçta mazbatasını alan kişi seçimle geldiği görevine başlamış olur.

Emeklilik konusu:

Belediye başkanları emekli olmadan seçilme halinde zorunlu olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının ( c ) bendi kapsamında sigortalı olmaktadırlar.

Ayrıca, daha önce memurluk hizmetleri olanlardan belediye başkanı seçilenler de otomatik olarak yine 5510/4/1-c kapsamında sigortalılıkları/iştirakçilikleri devam ettirilmektedirler.

Emekli olmadan belediye başkanlığına seçilme durumu:

A) Emekli olmadan belediye başkanlığına seçilen kişilerden belediye başkanlığına seçilmeden önceki görevleri yine memurluk hizmeti ise ve bu hizmetlerine esas kadro görev unvanları ek gösterge, makam tazminatı gibi görevler ise ve bu görevleri belediye başkanlığı görevine uygulanan ek gösterge (1.derece 4 üncü kademeye gelenler için 5400) ile makam tazminatı (ilçe belediye başkanı için 3000 makam+9000 görev tazminatı) rakamlarından yüksek ise; Belediye başkanı seçildikleri yani mazbata alarak göreve başladıkları tarihten itibaren emekli olmaları kendi açılarından fayda sağlayacaktır. Zira, seçimle gelen belediye başkanlığı görevine emekli kişilerin seçilmesi emekli aylıklarının kesilmesini gerektirmemektedir. Sadece görev tazminatı ödemesi yapılmamakta, ancak makam tazminatı ödemesi yapılmaktadır. Bu hususlar hem 5434 sayılı Kanun ek madde 68, hem de 5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmünde yer almaktadır.

B) Şayet, belediye başkanı seçilmeden önceki görevleri hem ek gösterge hem de makam tazminatlı bir görev olmayıp veya hem ek gösterge hem de makam tazminatı açısından daha düşük bir görevde bulunmuş kişiler açısından; Belediye başkanlığı görevine başladıktan sonra en az 2 yıl bu görevi yaptıktan sonra emekli olmalarında fayda olacağını söyleyebiliriz. Zira, emeklilikte makam tazminatı + görev tazminatı alınabilmesi için 5434 sayılı Kanunun ek 68 inci maddesi hükmü gereği mutlaka makam tazminatlı görevlerde en az 2 yıl görev yapma zorunluluğu bulunmaktadır.

Ek gösterge açısından Belediye Başkanlığına seçilme durumunda 1 ay görev yapma yeterli olmaktadır. Seçimle göreve gelenler için emeklilikte yüksek ek göstergeden yararlanmaları için en az 6 ay görev yapma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Dolayısıyla emekli olmadan belediye başkanlığına seçilme ve seçildikten sonra da hemen emekli olma durumunda 5400 ek göstergeden yararlanmak suretiyle emekli aylık ve emekli ikramiyesi alma imkanı bulunmaktadır.

Emekli olduktan sonra belediye başkanlığına seçilme durumu:

Emekli olduktan sonra belediye başkanı seçilenler isterlerse yine 5510 sayılı Kanun 4/1-c kapsamında sigortalılıklarını/iştirakçiliklerini devam ettirebilirler. Yine bu durumda olanlardan emekli oldukları kadro görev unvanlarının ek göstergeleri düşük, makam tazminatlı görevler değilse, belediye başkanı seçildikten sonra sigortalılıklarını/iştirakçiliklerini sağlamaları kendileri açısından faydalı olacağını söyleyebiliriz. Aynı şekilde en az 2 yıl bu şekilde SGK ile ilgilerini devam ettirip makam tazminatına da hak kazandıktan sonra yeniden emekli olmalarında bir sakınca olmayacağını, bu şekilde olduğunda, yani emekli statüde olduğunda da hem emekli aylıklarını (sadece görev tazminatları hariç) hem de belediye başkanlığı görev aylıklarını alabileceklerini değerlendirmekteyiz.

Kısa ve net açıklamalarımız bağlamında durumunuzu değerlendirmemiz şöyle olacaktır:

Emekli olmadan mazbatanızı alarak veya emekli olduktan sonra mazbatanızı alarak seçimler neticesinde kazanmış olduğunuz belediye başkanlığı görevine başlamanız arasında sosyal güvenlik açısından hiçbir fark olmayacağını,

Sadece emekli olmadan göreve başlayıp daha sonra emekli olma durumunda ilk etapta emekli aylıklarınız 5400 ek gösterge uygulanmak suretiyle (2 yıl süre belediye başkanlığı göreviniz henüz dolmayacağı için makam ve görev tazminatsız) hesaplanır, emekli ikramiye tutarınız da yine 5400 ek gösterge uygulanmak suretiyle hesaplanır, bu durumda emekli ikramiye tutarı açısından artış sağlamaya yol açar.

Bu şekilde belediye başkanlığına seçildikten sonra 1-2 ay sonra emekli olup 5400 ek göstergeden yararlandıktan sonra isterseniz emekli aylığınız kesilmeden görevinize devam edersiniz ve belediye başkanlığı görevinizde 2 yıl dolduktan sonra da emekli aylıklarınıza ilave olarak makam tazminatı (3000 gösterge rakamı) ilavesinin yapılması gerektiğini, ancak kamu kesiminde yani belediye başkanlığı görevinizde bulunduğunuz sürece görev tazminatından (9000 gösterge rakamı) yararlanamayacağınızı, değerlendirmekteyiz. Diğer hususlar:

27 yıl hizmeti olan öğretmen 1 inci derece 4 üncü kademede olan ve 3600 ek göstergeli bir Devlet memurudur.

Öğretmen unvanı için makam tazminatı göstergesi, dolayısıyla da görev tazminatı göstergesi bulunmamaktadır.

Belediye başkanlarından 1 inci derece 4 üncü kademede olanlar (bu derece ve kademeye belediye başkanlığı görevinde iken ulaşanlar ile memuriyette 1 inci derece 4 üncü kademeye gelip belediye başkanlığına seçilenler) için ek gösterge rakamı 5400 ek göstergedir.

Ayrıca İlçe belediye başkanları için makam tazminatı gösterge rakamı 3000 + görev tazminatı rakamı da 9000 dir. Toplam 12000 tutarının güncel memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunan tutar 5434 sayılı Kanun kapsamında emekli olduklarında emekli aylıklarından ayrı olarak ödenen tutar olmaktadır. Sadece bu tutarın 9000 gösterge kısmı belediye başkanlığı görevini emekli statüde yapanlara ödenmemekte, 3000 gösterge kısmı ise ödenmektedir. Ayrıca, emekli ikramiyesinde ek gösterge önemli olmakla birlikte 3600 ek gösterge ile 5400 ek gösterge 7417 sayılı Kanunla (Resmi Gazete sayısı tarihi; 5/7/2022-31887) 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci maddesinde yapılan değişiklikle farklı tazminat yansıtma grubuna dahil edilmiştir. Dolayısıyla emekli ikramiyesi açısından emekli olmadan veya emekli olduktan sonra belediye başkanlığına seçilme arasında aşağıda yapmış olduğumuz tutar kadar bir fark olacağını değerlendirmekteyiz.

Örnek: 27 yıl hizmet ¼ 3600 ek göstergeden öğretmen unvanlı için; Emekli aylığı 22,720 TL. ,

27 yıl hizmet emekli ikramiyesi 719,576 TL. olur.

Belediye Başkanı olduktan 1 ay sonra emekli olma durumunda ise;

Emekli aylığı 25.119 TL. , 27 yıl hizmet emekli ikramiyesi 795,587 TL. olur.

Daha sonra belediye başkanlığı görevinde 2 yıl tamamlandıktan sonra da 1 aylık tutarına 3000 gösterge rakamlı makam tazminatı ekleneceğinden tutar 27,644 TL. olur.