Azerbaycan ile Ermenistan'ın parafladığı anlaşmanın metni açıklandı

Azerbaycan ile Ermenistan arasında Beyaz Saray'da paraflanan "Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Kurulmasına İlişkin Anlaşma"nın metni kamuoyuyla paylaşıldı. Bu anlaşma, ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın katılımıyla Washington'da gerçekleştirilen üçlü zirvede, iki ülkenin dışişleri bakanları tarafından paraflandı. Anlaşma metni, her iki ülkenin dışişleri bakanlıklarınca eş zamanlı olarak açıklandı ve toplamda 17 maddeden oluşuyor.

Anlaşmanın Temel Maddeleri

• Egemenlik ve Sınırların Tanınması: Taraflar, birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve uluslararası sınırlarının dokunulmazlığını tanıyor ve saygı gösteriyor.
• Toprak İddialarının Reddi: Hiçbir taraf, diğerine karşı toprak iddiasında bulunmayacak ve bu tür iddiaları desteklemeyecek.
• Güç Kullanımının Yasaklanması: Taraflar, karşılıklı ilişkilerde güç kullanmaktan veya tehditten kaçınacak.
• Diplomatik İlişkiler: Anlaşmanın onaylanmasından sonra belirli bir süre içinde diplomatik ilişkiler tesis edilecek.
• Sınırların Belirlenmesi: Devlet sınırlarının belirlenmesi ve işaretlenmesi için iyi niyetle müzakereler yürütülecek.
• Güvenlik Tedbirleri: Ortak sınır boyunca üçüncü taraf kuvvetleri konuşlandırılmayacak ve güven artırıcı önlemler alınacak.
• Hoşgörüsüzlük ve Terörle Mücadele: Taraflar, hoşgörüsüzlük, ayrımcılık ve terörizmin tüm biçimlerini kınayacak ve mücadele edecek.
• Kayıp Kişiler: Silahlı çatışmalardan kaynaklanan kayıp kişilerin akıbetinin açıklığa kavuşturulması için işbirliği yapılacak.
• Ekonomik ve Kültürel İşbirliği: Ekonomi, transit, ulaştırma, çevre, insani ve kültürel alanlarda işbirliği anlaşmaları yapılabilecek.
• Anlaşmazlıkların Çözümü: Uyuşmazlıklar öncelikle doğrudan istişarelerle, sonuç alınamazsa barışçıl yollarla çözülecek.

Anlaşmanın Yürürlüğe Girmesi

Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için tarafların ulusal mevzuatlarına uygun olarak iç prosedürlerin tamamlanması ve ilgili belgelerin teati edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, anlaşma Birleşmiş Milletler Şartı'nın 102. Maddesi uyarınca tescil edilecektir. Anlaşma metni Azerbaycanca, Ermenice ve İngilizce olarak hazırlanmış olup, metinler arasında anlam farklılığı olması durumunda İngilizce metin esas alınacaktır.

Anlaşmanın Paraflanması ve Yürürlüğe Girişi

Anlaşmanın paraflanması, yürürlüğe girdiği anlamına gelmemektedir. Anlaşmanın resmiyet kazanabilmesi için Ermenistan Anayasası'nda Azerbaycan'a karşı toprak iddialarını içeren maddelerin değiştirilmesi gerekmektedir. Bu süreç tamamlandıktan sonra anlaşma imzalanarak yürürlüğe girecektir.

Tarihi Süreç

2. Karabağ Savaşı'nın ardından, Cumhurbaşkanı Aliyev'in önerisiyle Azerbaycan ve Ermenistan arasında barış müzakereleri başlamıştı. Taraflar, Mart 2025'te anlaşma metni üzerinde mutabakata vardı. Beyaz Saray'da 8 Ağustos'ta düzenlenen üçlü zirvede ise metin paraflandı.