MEB; ilköğretim okullarına ödenek göndermediğini kabul etti

Okul-aile birliklerinin kuruluş ve işleyişi ve okullara yapılan aynî ve nakdî bağışları ile ilgili olarak;

1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu 16. maddesinin 2. fıkrası; ?Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında işbirliği sağlanır. Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Okul-aile birlikleri, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddi imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları kabul edebilir, maddi katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyebilir, okulların bünyesinde bulunan açık alan, kantin, salon ve benzeri yerleri işlettirebilir veya işletebilirler. Öğrenci velileri hiçbir surette bağış yapmaya zorlanamaz. Okul-aile birliklerinin kuruluş ve işleyişi, birlik organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve kültürel etkinliklerden sağlanan maddi katkılar, bağışların kabulü, harcanması ve denetlenmesi ile açık alan, kantin, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri ve oranları, harcanması ve denetlenmesine dair usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığınca müştereken hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.? hükümleri ve

31.5.2005 tarih ve 25831 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliğinde, okul-aile birliklerinin kuruluş, işleyiş, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Yönetmeliğin ?Birliğin görev ve yetkileri? başlıklı 6. maddesinin (k) bendinde; ?Okula yapılan aynî ve nakdî bağışları kabul ederek kayıtlarını tutmak; sosyal, kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenlemek; kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri işlettirmek veya işletmek.? hükümleri bulunmaktadır.

Ve aynı yönetmeliğin ?Üyelik? başlıklı 7. maddesinde, okul yöneticileri, öğretmenler ve velilerin birliğin tabiî üyesi olduğu, ?Yönetim kurulu? başlıklı 12. maddesinde ise, okul-aile birliği yönetim kurulunun, okul müdürü, müdür yardımcıları ve öğretmenler arasından seçilen birer üye ve veliler arasından seçilen dört üye olmak üzere toplam yedi üyeden oluştuğu düzenlenmiştir.

Bu hükümlere göre; okul - aile birliklerinin görev ve yetkileri arasında ?okula yapılan ayni ve nakdi bağışları kabul etmek? de bulunmaktadır. Bu yetkiye dayalı olarak okul-aile birlikleri tarafından velilerce yapılan bağışlar gönüllülük esasına tabi olarak kabul edilmekte ve karşılığında makbuz kesilerek birliğin hesabına yatırılmaktadır.

Bu hükümlere rağmen;

Milli Eğitim Bakanlığının 20.07.2011 tarihli, 577 sayılı ve 2011/40 nolu ?Öğrenci Kayıt ve Kabullerinde ve Diploma Karşılığı Bağış Alınmaması? konulu Genelge'de; T.C. Anayasasının 42. maddesinde yer alan ilköğretimin devlet okullarında parasız olacağına ilişkin hüküm ile 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 16. maddesinde öğrenci velilerinin bağış yapmaya zorlanamayacağına ilişkin hüküm gerekçe gösterilerek; öğrenci kayıt-kabullerinde ve diploma verilirken kesinlikle bağış talep edilmeyeceği belirtilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığının 20/09/2011 tarihli, 4884 sayılı ?Öğrenci Kayıt ve Kabullerinde Bağış Alınması? konulu yazıları ile 2011/40 nolu Genelge doğrultusunda illerde bulunan il eğitim denetmelerine her tür ve düzeydeki resmi eğitim-öğretim kurumlarında 2011?2012 eğitim-öğretim yılı öğrenci kayıt kabullerinde ve diploma verilirken para alınıp alınmadığı hususunun okul aile birlikleri hesapları ile birlikte 30.09.2011 tarihine kadar incelenmesi ve Genelge'ye uymayan okul müdürleri hakkında soruşturma açılması ve soruşturma raporlarının bir örneğinin Rehberlik ve Denetim Başkanlığına gönderilmesi yönünde talimat verilmiştir.

Bağışlar okul-aile birliklerinin görev ve yetkisi dâhilinde, yasal gerekçeye dayalı olarak alınmaktadır. Okul müdürleri ise birliğin 7 üyesinden sadece biridir. Bu bağışlar sebebiyle okul müdürünü cezalandırmak, cezaların şahsiliği ilkesine aykırıdır. Ortada bir suç varsa bile bunun cezasının sadece okul müdürlerine kesilmesi hukuka uygun değildir. Diğer yandan hiçbir mevzuat hükmünde, okul müdürlerine toplanan bağışlar nedeniyle ceza verilebileceğine dair disiplin suçu ve disiplin cezası öngörülmemiştir. Kanun ve Yönetmeliklerde yer almayan bir disiplin suçu şeklinin Genelge ile getirilmesi normlar hiyerarşisi ilkesine aykırıdır. Böyle bir uygulamanın Milli Eğitim mevzuatı içerisinde hiçbir yasal dayanağı yoktur.

Ayrıca bağışların sadece kayıt döneminde yasaklanarak, diğer dönemlerde serbest olması kendi içinde çelişki taşıyan bir uygulamadır. Velilerden bağış almak suç ise bunun zamana bağlı olmaksızın yasaklanması, suç değil ise kayıt dönemi ile sınırlandırılarak böyle bir yasağın getirilmemesi gerekmektedir.

Geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın eğitim-öğretime elverişli fiziki koşullar içinde, temiz ve hijyenik ortamlarda eğitim görebilmeleri için okulun temizlik ve bakımına yönelik ihtiyaçlarının zamanında karşılanması çok önemlidir. Okulun temizliği, bakımı, güvenliği vb ihtiyaçları için okulda yardımcı personel istihdamı zorunlu hale gelmektedir. Buna karşılık okullarda bir hizmetli normu bulunmadığı için her okul bu ihtiyacı kendi imkânlarıyla karşılamakta ve hizmetli personel istihdam etmektedir. Bu personelin maaşı, SSK primi vb. ödemeler okul aile birliklerinin hesabında toplanan gelirlerden karşılanmaktadır. Yine zaman içinde kullanım ve yıpranmaya bağlı olarak, okullardaki elektrik, asansör, su, kanalizasyon vb tesisat sistemlerinde ve elektronik aletlerde arızalar oluşabilmektedir. Bu tip öngörülemeyen aksaklıkların giderilmesi için de birlik hesabından harcama yapılması zorunlu hale gelmektedir.

Ayrıca okulun tesisat sistemlerinin senelik rutin bakımları için okul yönetimi ile şirketler arasında bakım sözleşmesi imzalanmaktadır. Bu sözleşmelere bağlı olarak okulun yangın tüpü, bilgisayar, fotokopi makinesi vb elektronik donanımının, elektrik, doğalgaz, asansör, güvenlik gibi tesisat sistemlerinin belli bir bedel karşılığında senelik bakımları yapılmaktadır. Okulun rutin bakım masraflarının kimin tarafından ve nasıl karşılanacağı da belli değildir.

Bakanlığınız tarafından her eğitim-öğretim yılı başında okul müdürlerine gönderilen talimatlarla, okulun bakım ve onarımının okulların açıldığı tarihten önce tamamlanması istenmektedir.

Çevre imkânlarını kullan, okulu eğitime hazırla...

Eğitimdeki Bütün Sorunları Çözen Sihirli Cümle

Ancak bu bakım ve onarım masraflarının hangi kaynaktan karşılanacağı belirtilmemektedir. Senelerdir okulları için canla başla mücadele ederek, okullarını öğrencilerinin eğitim-öğretimine uygun hale getirmeye çalışan okul müdürleri, okul aile birliği hesabında toplanan paralarla bu masrafları karşılamaya çalışmaktadır.

Maliye Bakanlığınca öğrencilere verilen diploma başına 4,90 TL. diploma harcı alınmaktadır. İlgi (c) sayılı Genelge'de, öğrencilere diploma verilirken velilerden kesinlikle bağış talep edilmeyeceği belirtilmiştir. Ancak; bu harcın kimin tarafından karşılanacağı konusunda hiçbir açıklama yapılmamıştır. Açık liselerde bizzat Bakanlığınızca 20 TL. kayıt yenileme ücreti, 10 TL. diploma bedeli, 5 TL. ise okul aile birliğine yatırılması zorunlu tutulmuş iken, diğer kurumlar için bağış alınması yasağının getirilmesi birbiriyle çelişmektedir.

Okul müdürünün görevleri arasında bina ve tesislerinin kullanımı, bakımı, temizliği, yangına karşı korunmaları ve güvenliği için gereken tedbirleri almak, çağın ve çevrenin gelişen ve değişen eğitim ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde kaliteli eğitim ortamlarının oluşturulmasını sağlamak da bulunmaktadır. Okulda meydana gelecek herhangi bir kaza vb durumda öncelikle müdürün gerekli önlemleri tam ve zamanında alıp almadığına bakılmakta ve oluşan olumsuz durumdan ilk olarak okul müdürü sorumlu tutulmaktadır. Ancak bu tedbirlerin alınması için de okul binası içinde ve okul çevresindeki ihata duvarı bayrak direği, basketbol potası, lavabolar, güvenlik sistemi gibi tesisatın kontrol altında tutularak gerektiğinde tamir edilmesi gerekmektedir. Bu ve benzeri güvenlik önlemleri için gerekli masrafların nasıl karşılanacağı ise belirsizdir.

Okul-aile birlikleri, okulları yeni eğitim-öğretim yılına hazırlamak için gerekli badana, boya, tamirat, onarım, kırtasiye, temizlik malzemesi ve dershane istihdamı için gönüllük esasına bağlı olarak velilerden bağış almaktadır. Elde edilen gelir ile de okulların bahsi geçen ihtiyaçları karşılanmaya çalışılmaktadır.

Türk Eğitim Sen Genel Merkezi tarafından bu durumun 17/10/2011 tarihli, 2364 sayılı ?Okul Aile Birliğine Alınan Bağışlar? konulu yazı ile Milli Eğitim Bakanlığına iletilmesi üzerine; Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü 24/10/2011 tarihli, 11985 sayılı ve ?Okul Aile Birliğine Alınan Bağışlar? konulu yazılarında; ?1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu 16'ncı maddesinde; "...Okul-aile birlikleri, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddî imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları kabul edebilir..." hükmü doğrultusunda velilerimiz gönüllü olarak okullarımıza ayni ve nakdi yardımda bulunmaktadırlar. Ancak, okullarda yeni öğretim yılı başlangıcı ve diploma verilmesi dönemlerinde bazı okul yöneticisi ve okul aile birliği temsilcileri tarafından kayıt ve diploma hizmetlerine karşılık velilerden bağış talep edilmektedir. Maddi durumu yetersiz vatandaşlarımız bu zorunlu bağış karşısında sıkıntılar yaşamaktadır. Bu tür zorunlu bağışların yapılmaması amacıyla söz konusu Genelgenin (2011/40) yayımlanması gereği duyulmuştur.

Diğer taraftan 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu hükümleri kapsamında ilköğretim okullarımızın giderleri Merkezi Bütçeden il özel idarelerine gönderilen ödeneklerle karşılanmaktadır. Dolayısıyla söz konusu Kanun hükmünde değişiklik veya bir ekleme yapılmadan mevcut durumuyla okullarımıza doğrudan ödenek gönderilmesi mümkün olmamaktadır.? açıklamasında bulundu.

Buna göre;

Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü 24/10/2011 tarihli, 11985 sayılı ve ?Okul Aile Birliğine Alınan Bağışlar? konulu yazılarında ilköğretim okullarına doğrudan ödenek gönderilmesinin mümkün olmadığını açıklamıştır.

Ahmet Kandemir

Memurlar.net Öğretmenler Bölüm Sorumlusu