Yatağan'da 500 yıllık tarih yok olmaktan kurtuluyor

Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Güney Ege Linyit İşletmesi (GELİ) Müessese Müdürlüğü tarafından belde de yürütülen yıkım ve madencilik faaliyetleri durduruldu.

Yeşilbağcılar beldesinde yerleşim birimi altında kömür rezervi bulunması nedeniyle 1980'li yıllarda başlayan kamulaştırma çalışmaları 2007 yılında tamamlandı. Bin 750 nüfuslu beldede yaşayan vatandaşlar için Dağdibi mevkiinde TOKİ tarafından 64'ü iki katlı, 112 metrekarelik, 63'ü ise tek katlı, 95 metrekarelik olmak üzere toplam 127 konut yapıldı. TOKİ'den konut almayan vatandaşlar ise yeni yerleşim birimine taşındı.

GELİ Müessese Müdürlüğü tarafından Yatağan Termik Santrali'nin kömür ihtiyacının karşılanması amacıyla kamulaştırılan beldede kömür çıkarma ve binaların yıkım çalışmaları da devam ediyordu. Binaların yıkılması esnasında beldede bulunan türbe, mezar taşları ve tarihî caminin zarar göreceği yönünde Muğla Kültür Varlıkları Koruma Bölge Müdürlüğü'ne, bilgi verildi. Bunun üzerine yapılan ihbarları değerlendiren yetkililer, Yatağan Kaymakamlığı'na gönderdikleri resmi yazıyla yıkım ve madencilik faaliyetlerinin durdurulması istendi.

Bölge Kurulu Müdürü Firket Gürbüzer tarafından gönderilen yazıda şu ifadelere yer verildi: "Yeşilbağçılar beldesinde bulunan sivil mimari örneklerinin tespit ve tescili ile ilgili Müdürlüğümüz uzmanları tarafından yapılan çalışmalar devam etmektedir. Söz konusu alan, kurulumuz üyeleri tarafından yerinde inceleninceye kadar bu alanda devam eden yıkım ve madencilik faaliyetlerinin durdurulması gerekmektedir."

Yatağan Kaymakamlığı'da kurulun almış olduğu kararın uygulanması yönünde GELİ yetkililerine talimat vererek, yürütülen yıkım ve madencilik faaliyetleri durduruldu. Yatağan Kaymakamlığı, arkeologlar tarafından alanda devam edilen incelemelerin tamamlanmasının ardından tarihi eserlerin başka bir yere nakledilmesi konusunda çalışma başlattı.

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Namık Açıkgöz, Yeşilbağcılar beldesindeki tarihi eserlerin yıkıma terk edilmeyip kurtarılması için tedbirlerin alınmasının yerinde bir karar olduğunu söyledi. Tarihî eserleri kurtarılmadan yıkıldığında bir köyün 400-500 yıllık hafızasının yok edilerek, o bölgenin sadece toprak olarak kalacağını altını çizdi.

Namık Açıkgöz, "Yeşilbağcılar'da 1908 yılında yapıldığını gösteren bir tarih vardır. Caminin yanındaki türbe de, klasik beylikler dönemini yansıtan sekizgen mimari ile yapılmış. Caminin kıble tarafında bulunan bir mezar taşında ise Hicri 1009 Miladi 1600-1601 yılı kayıtlı. Yani bu bölgede 1600 yıllarında böyle bir mezar taşı yapılacak bir kültür var. Cami ve türbenin etrafındaki mücevvezeli (bir tür kavuk) mezar taşları, orada eski alimlerin mezarlarının olduğunu da göstermektedir. Beldedeki klasik mimari özellikler gösteren ama vaktiyle özgün mimarisi nispeten bozulmuş olan bir de hamam var. Hamamın biraz ilerisinde de bir hikayesi olan Kanlı Kuyu var. Bu kuyu korunmalıdır. Bu kuyunun yok olması bir hikayenin ve o hikayeyi oluşturan halkın hafızasının kaybolması demektir. Cami ve Türbenin nakli sırasında çıkacak olan naaşların olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır." dedi.

Yatağan Kaymakamlığı'nca Yeşilbağcılar'daki yıkımı durdurulmasından dolayı memnun olduğunu dile getiren Açıkgöz, "Oradaki eserler, uygun görülecek yerlere taşındıktan sonra yıkımın gerçekleşmesi ve kömür havzası olarak kullanılması, bir kültür adamı olarak beni elbette sevindirir. Pagan kültürüne gösterilen hassasiyet yanında, kendi eserlerimize karşı da hassasiyet gösterip yıkımı durduran ve tarihi eserlerin nakledilmesini onaylayan yetkilileri tebrik ediyorum." diye konuştu.