'Telekulak' yönetmeliği tamam gibi

Telefon dinlemeyle ilgili yönetmelik taslağı, ilgili kuruluşların görüşlerine sunuldu. Taslağa göre dinleme sınırlı, tespit serbest

GÖKÇER TAHİNCİOĞLU Ankara

Soruşturmalarda telefon dinleme, izleme ve ajan görevlendirme yöntemlerini nasıl uygulayacağını belirten yönetmelik taslağını tamamlayan Adalet Bakanlığı, 13 Temmuz'da ilgili kurumların görüşüne gönderdi.

Taslağa göre, bu yöntemler suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphelerin varlığı ve başka şekilde delil elde edilememesi halinde uygulanacak. Ceza Muhakemeleri Kanunu'nda (CMK) gösterilen suçlar dışında hiçbir idari veya adli soruşturma kapsamında telefonlar dinlenemeyecek ve izlenemeyecek. Ancak taslakta savcılıklara "telefon tespiti" özgürlüğü getirildi. Buna göre savcılıklar, zanlının kiminle konuştuğunu her suçta denetleyebilecek. Basit bir suçta bile zanlının telefon görüşmelerinin dökümü alınabilecek. Dinleme kararları şu şekilde alınacak ve uygulanacak:

Eşzamanlı dinlenecek

Kolluk kuvvetleri savcılıktan telefon dinleme talebinde bulunacak. Savcılık, gecikmesinde sakınca bulunan bir hal varsa, dinlemenin başlatılması kararını verecek. Karar, dinlemelerin tek elden yürütülmesi için kurulan İletişim Başkanlığı'na gönderilecek.

Başkanlık, kolluk kuvvetine hat sağlayacak. Kolluk kuvveti ve başkanlık bu hattan dinlemeyi eşzamanlı olarak kayıt altına alacak. Savcı, işlem başladıktan sonra, dinleme kararını, 24 saat içinde hâkim onayına sunacak. Hâkim onay vermezse, dinleme hemen kesilerek, kayıtlar imha edilecek.

Hâkim kararı

Savcılık, gecikmesinde sakınca yoksa, dinleme talebini nöbetçi hâkimin önüne götürecek. Hâkim, talebi yerinde bulursa karar alacak. Söz konusu karar, savcılık aracılığıyla İletişim Başkanlığı'na gönderilecek. Başkanlık, dinleme işlemini yine aynı şekilde başlatacak.

Görevli belli olacak

Taslakta, İletişim Başkanlığı'nın dinlemeyi başlatması için önemli bir kriter daha konuldu. Başkanlığa, kararla birlikte, ilgili kolluk biriminde dinlemeyi yapacak görevlinin "aidiyet numarası" da gönderilecek. Başkanlık, söz konusu aidiyet numarasını almadan dinleme işlemini başlatmayacak. Aidiyet numarası iletilen görevli, soruşturma boyunca dinlemeyi gerçekleştirecek. Bu kişi dışında bir görevli dinleme yaparsa, başkanlık dinleme işlemini sonlandıracak.

Savcılıklar ve kolluk görevlileri, telefonların dinlenmesi konusunda GSM şirketleri ve Türk Telekom'la hiçbir bağlantıya geçemeyecek. Tüm bağlantılar İletişim Başkanlığı aracılığıyla kurulacak.

Kayıtlar gizli kalacak

Başkanlık, dinleme işlemini, verilen kararların usule ve yasaya uygun olup olmadığını inceledikten sonra başlatacak. Herhangi bir aykırılık görürse, dinlemeyi başlatmayacak ve gerekçesiyle birlikte ilgili savcılığa bildirecek. Başkanlık, onay verdiği dinlemelerin kayıtlarını dava kesin hükme bağlanıncaya kadar saklayacak. Ancak bu kayıtların deşifresi çıkarılmayacak. Deşifreler, sadece savcı emriyle, görevlendirilen kolluk görevlisi veya bilirkişi tarafından, suçla ilgili olmak kaydıyla yapılacak.

Genel dinleme yok

Telefonu dinlenen kişinin işyerindeki ve evindeki tüm telefonlar eşzamanlı biçimde dinlemeye alınamayacak. CMK'da da belirtildiği gibi, dinlenen kişinin, tanıklıktan çekinme hakkı bulunan yakınlarıyla yaptığı konuşmalar da kayda alınmayacak. Savcı veya hâkim kararıyla, telefon numaraları suçlunun yerinin tespiti amacıyla da kullanılabilecek. Dinleme, takip ve izleme kararları, yurtdışı bağlantılı iletişimi de kapsayabilecek.

Taslağa göre, çetelerin içine sokulacak gizli soruşturmacılara (ajan) bilgilendirme tutanağı okutulacak. Görev risklerini okuyan ve görevlendirmeyi istemeyen kolluk görevlisi soruşturmada görevlendirilemeyecek.