Yargıtay yediye bölündü

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın, makam, müsteşarlık, basın halkla ilişkiler, personel daire başkanlıklarının yer aldığı ana hizmet binası Yargıtay'a tahsis edildi.

Kızılay'da, Başbakanlık Merkez Bina karşısındaki tarihi binada hizmet veren Yargıtay, kurulduğundan bu yana artırılan üye ve daire sayıları nedeniyle altı ayrı binada faaliyetlerini yürütüyordu.

Mevcut ana bina, ana binaya tüp geçitle bağlı ek bina, Vekaletler Caddesi'ndeki Yargıtay ek binası ve Kavaklıdere'deki eski TRT binası ile hizmet veren Yargıtay'a, 2010'da üye ve daire sayılarının artırılmasının ardından Kızılay'daki Emekli Sandığı binası da tahsis edildi.

Birinci ve Üçüncü Ceza Daireleri dışındaki ceza daireleri bu ek binaya taşındı. Ancak bunun da yetersiz kalması nedeniyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının taşınması gündeme geldi. Kavaklıdere'deki eski TRT binasında 6 Mart 2000'den bu yana hizmet veren Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Balgat'a taşındı.

Başsavcılıktan boşalan binaya ise bazı dairelerin tetkik hakimleri geçti. Böylece 2011 yılında Yargıtay, dördü Kızılay'da, biri Kavaklıdere'de, biri Balgat'ta olmak üzere altı ayrı binada hizmet vermeye başladı.

Yargıtay yönetimi, geçen yıl yeni dairelerin kurulması ve 144 yeni üyenin seçilmesi nedeniyle tekrar bina arayışına girdi.

- Taşınma işlemleri tamamlandı

Kızılay'daki Yargıtay ana binasının karşısındaki Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ana hizmet binasının alınması için yapılan görüşmeler sonuçlandı ve Yargıtay Başkanlığının genel sekreterlik, genel sekreter yardımcılığı gibi yönetim birimleri bu binaya taşındı.

Binadaki, "Çevre ve Şehircilik Bakanlığı" yazısı da sökülerek "Yargıtay" yazısı asıldı. Böylece mevcut altı binada hizmet veren Yargıtay Başkanlığı, yedi binada faaliyetlerini yürütmek durumunda kaldı.

Bu arada, daireleri tek bir çatı altında birleştirecek yeni bina için çalışmalarını yıllardır sürdüren Yargıtay yönetimi, Anayasa Mahkemesi yanındaki PTT'ye ait arazinin tahsisi yapılmasının ardından bu arsaya, Yargıtay Hizmet Binası yapılmasını planlıyor. Yeni binanın hizmete girmesiyle sorunun çözülmesi amaçlanıyor.

- Başkan Cirit: "Dosya yığınları, birinci başkanlık makam kapısına kadar ulaştı"

Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, bu yıl yeni adli yıl açılış töreninde yaptığı konuşmada, 6 ayrı binada havalandırması dahi sağlıklı olmayan odalarda yürütülen yargı görevinin fedakar meslektaşlarının özverisiyle gerçekleştirildiğine dikkati çekerek, arşivden çok bodrum veya depo denilebilecek odaların dahi almadığı dosya yığınlarının birinci başkanlık makam kapısına kadar ulaştığını söylemişti.

Başkan Cirit, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı binasının Yargıtay'a devredilmesinin fiziksel koşulları geçici olarak rahatlatacak önemli bir gelişme olduğunu belirterek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu'na gösterdikleri "yüksek ilgi ve duyarlılık"tan dolayı teşekkür etmiş, aynı ilgi ve duyarlılığın İncek'te inşası planlanan ve proje aşamasına gelen Yargıtay'ın yeni hizmet binası için de devam edeceğine inandığını kaydetmişti.

- Bina sorunu hiç bitmedi

6 Mart 1868'de "Divan-ı Ahkam-ı Adliye" adıyla kurulan Yargıtay, 18 Haziran 1879 tarihli Nizamı Mahkemeler Kuruluş Kanunu ile "Mahkeme-i Temyiz" adını aldı.

İstanbul'un işgali üzerine birçok kurum gibi Temyiz Mahkemesi de görevini yapamayacak hale gelince, yeni bir temyiz mahkemesinin kurulması gündeme geldi. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde, Temyiz Mahkemesinin Sivas'ta kurulması çoğunluk kararı ile kabul edilerek, 7 Haziran 1920'de yürürlüğe girdi ve Sivas'ta geçici temyiz heyeti kuruldu. Böylece İstanbul ve Sivas'ta iki ayrı yerde görev yapan Temyiz Mahkemesi örneği yaşandı.

Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasının ardından Sivas'ın merkeziyetini kaybetmeye başlamasıyla İstanbul, İzmir ve Edirne bölgesindeki davaların çok fazla olması, Temyiz Mahkemesinin Sivas'tan taşınmasını da gündeme getirdi. İstanbul ve Sivas'ta iki ayrı yerdeki temyiz mahkemesi, İstanbul'un düşman işgalinden kurtarılmasıyla sonlandı.

Sivas'taki temyiz heyeti de "Sivas'taki ulaşım olanaklarının kısıtlılığının adaletin gecikmesine sebep olması, Eskişehir'in coğrafi durumu, özellikle demiryollarının kavşak noktasında bulunması" gibi nedenlerle 14 Kasım 1923'te Eskişehir'e taşındı ve Eskişehir'deki görevini 1935'e kadar sürdürdü.

- 80 yıldır kullanılan ana bina

Başkentin Ankara olması ve tüm devlet kuruluşlarının burada bulunması nedeniyle, Yargıtay, 10 Haziran 1935'te Ankara'ya taşındı. Yargıtay'ın şu an hala kullandığı ana binasını, TBMM, Cumhurbaşkanlığı Köşkü, Genelkurmay Başkanlığı, Güven Anıtı ve bir çok bakanlığın mimarı olan Avusturyalı Mimar Prof. Clemens Holzmeister yaptı.

Bina, ilk yıllarda Yargıtayın yanı sıra Adalet Bakanlığı ve Askeri Yargıtay tarafından da kullanıldı. Geçen yıllar içinde bina yetersiz kalınca Bakanlık ve Askeri Yargıtay kendi binalarına taşındı ancak yine de çözüm olamayınca, 1956-1958 yılları arasında orijinali iki kat olan binaya üçüncü kat ilave edildi.

Yargıtay'da artan iş yükü nedeniyle kadro ve daire sayısı artırılınca Avusturyalı mimar Holzmeister'in 1955 yılında adli yıl açılışı ve yüce divan yargılamaları için yaptığı "Kubbe altı" olarak adlandırılan bölüm, 1960'lı yıllarda, şu anda orta bina konferans ve genel kurul binalarının yapımı için yıkıldı ve genel kurul ve konferans salonlarının bulunduğu bölüm yapıldı.

Dönemin Yüksek Hakimler Kurulu, Yargıtay'a 30 üye kadrosu ilave edince, 1967'de bitirilen ve hizmete açılan orta bina da yetersiz kaldı.

Dönemin Yargıtay Başkanı Cevdet Menteş, 1973-1974 adli yıl açılış töreninde, kadro yetersizliği nedeniyle 50 tetkik hakimi kadrosu verildiğini, ancak bu kez de bina sorunu ile karşılaşıldığını belirterek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına ait binanın üstten iki katının boşaltılarak Yargıtay'a verildiğini açıkladı.

Bina yetersizliğinin devam etmesi üzerine, Atatürk Bulvarı üzerinde yer alan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına ait bu bina alınarak, sonradan eklenen koridorlar ve üst geçitle ana binaya bağlandı.

Yargıtay'ın bina sorunu bu yıllardan sonra da devam etti. Yargıtay'da 1990'lı yıllarda yeni dairelerin kurulması nedeniyle kadro artışı gündeme geldiğinde bu kez, önceleri Ticaret Bakanlığı tarafından, sonrasında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kullanılan tarihi bina, 10 Ekim 1990'da Yargıtay'a tahsis edildi. Her kadro artırımında yapı eklenmesi nedeniyle, binalar koridor ve köprülerle birbirine bağlandı ve Yargıtay binası mevcut görüntüyü aldı.

Yargıtay'a yeni tahsis edilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Vekaletler Caddesi 1 numaradaki binası da "modern Türkiye'nin mimarı" olarak anılan Avusturyalı Mimar Prof. Clemens Holzmeister'in eseri. Yargıtay'ın başkanlık makamı, Mimar Holzmeister yaptığı ana binadan 80 yıl sonra taşınarak, yeniden Holzmeister'in yaptığı başka bir binaya geçmiş oldu.