Kamu ihale sistemine AB takibi
AB İlerleme Raporu'nda, 'İlerlemeden söz edilemez' denilerek eleştiri odağı olan Kamu İhale Sistemi ve Kamu İhale Kurumu (KİK) yakın takibe alındı. AB, kamu ihale sisteminin getirilen istisnalarla zayıflatıldığını ve sistemin yeni baştan düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Bunun üzerine AB, KİK'ten yeni hazırlanan ve kamuoyunda tartışma yaratan kamu ihale yasa taslağını incelemek üzere istedi.
AKP hükümetinin, iktidara geldiği günden bu yana içine sinmediği için sürekli değiştirdiği ve çıkarılan diğer düzenlemelerle istisnaları genişlettiği kamu ihale sistemi, AB ilerleme Raporu'nda en çok eleştiri alan kurumlar arasında yer aldı. AB İlerleme Raporu'nun 'kamu ihale' faslıyla ilgili bölümde, "Genel prensiplerle ilgili herhangi bir ilerlemeden söz edilemez. Çeşitli sektörel kanunlar ile Kamu İhale Kanunu'na AB müktesebatıyla fark yaratan düzenlemeler getirilmiştir" denildi. Bunlar arasında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda Değişiklik Yapan Kanun ile TPAO'nun bazı ihale usullerinin ve kalkınma ajanslarının kuruluşu, koordinasyonu ve görevleri hakkında kanunla ajansın mal ve hizmet alımlarına, 'Türkiye yatırım destek ve tanıtım ajansı' kurulması hakkında kanun ile de söz konusu kuruluşun istisna kapsamına alındığı örnekleri verildi ve kamu ihale sisteminin 'zayıflatıldığı" vurgulandı.
Kurul etkinliği zayıfladı
Raporda, "Daha da ötesi Kamu İhale Kanunu hâlâ yabancı istekliler aleyhine ayrımcı hükümler içeriyor" görüşüne yer verilirken, AB seviyesinin üstündeki eşik değer ve parasal limitlerin artırıldığına dikkat çekildi. Bunun yabancı isteklilerin ihalelere katılımını engellediği vurgulanırken, 'karmaşık ve pahalı yeterlilik prosedürlerinin, kamu ihalelerinde rekabete bürokratik engeller getirmeye devam ettiği' ifade edildi.
Raporda, ihale sisteminde imtiyazlarla ilgili yasal eksikliğe değinilirken, KİK'in yapısına da şu eleştiri getirildi: "İdari kapasiteyle ilgili olarak, politika belirlenmesi düzeyinde koordinasyon eksikliği nedeniyle Kamu İhale Kurumu'nun etkinliği zayıflamıştır. 2005 yılında Kamu İhale Kurulu'na yapılan şikâyetlerin toplam sayısı 2 bin 135'tir. Oysa 115 bin 639 ihale ilan edildi. Geçen yıla göre, şikâyet sayısı yüzde 47 artmıştır." Raporun, kamu ihale faslında tek olumlu gelişme de KİK'in TOBB Eğitim Teknoloji Üniversitesi ile ortaklaşa düzenlediği, 'kamu alımları uygulamalarına ilişkin olarak potansiyel istekliler için sertifika programı" olarak vurgulandı.
KİK'in idari kapasitesinin geri kaldığı ve tutarlı bir politika kapasitesine sahip olmadığı, kamu alımları mevzuatının uygulanmasına etkin olarak yön veremediği eleştirisi getirilen raporda, yapının güçlendirdilmesi kamu ihale sisteminin yeniden düzenlenmesinin şart olduğu belirtildi.
İki hafta önce istedi
İlerleme Raporu'nda ağır eleştiri alan KİK ve ihale sistemi, AB Türkiye temsilciliğince de masaya yatırıldı. AB, ihale sisteminde değişiklik öngören ve Başbakanlığa sunulan kamu ihale yasa taslağını incelemeye aldı. AB taslağı iki hafta kadar önce kurumdan istedi. Kamu İhale Kurumu Başkan Hasan Gül de taslağa son şeklinin AB ile yapılan değerlendirmeler sonrasında ortaya çıkacağını açıklamıştı. İhale yasa taslağı, boşalan üyeliklerde 'görev süresini tamamlama" hükmünü kaldırarak, yeni atanan başkan Hasan Gül ve bir üyenin görev süresini otomatik olarak uzatması, ihalelerle ilgili resen incelemeye son verilmesi, çerçeve anlaşmalarla ihale sisteminin delinmesine yol açılacağı eleştirilerine konu olmuştu.