Yükseköğretim kanununda yapılacak düzenlemelerde, yetkilerin şahıslardan daha çok kurullara verilmesi prensibi esas alınmalıdır.

"Yükseköğretim e- kongresi / BİRSES, 2004" devam ediyor!

Yükseköğretim Anayasada yer almalı mı?

Selami SERHATLIOĞLU, Yard.Doç.Dr, ([email protected] )

Bilim ve kültür, tüm medeniyetlerin ve toplumların temel dayanağıdır. Tarihteki ve günümüzdeki bütün büyük devletler bu temelden güç almaktadırlar. Milli kültüre sahip olan ve çağdaş bilimin gereklerini yerine getiren bilim adamları ise medeniyetlerin temel taşlarını oluştururlar. Tarihte bilim adamlarının, tüm devletlerin kuruluşlarında ve yükselmelerinde olduğu kadar yıkılmalarında da ayni derecede payları ve sorumlulukları olduğu kabul gören bir gerçektir.

Türk Yüksek Öğretimi 1981 de çıkarılan 2547 sayılı yasa ile yüksek eğitimin yaygınlaşmasına fayda sağlarken uygulamada ise bir takım eleştirilere yol açmıştır.

Türk Yüksek Öğretiminde bir dönem iyisi, kötüsü, tüm günahı ve sevabı ile damgasını vuran YÖK ve uygulamalarına bağlı olarak yaşanan sorunlar ile çözüm önerileri kamuoyunda genişçe tartışılmalıdır.

Yükselen her toplumda bilimin önderliği aşikardır. Türk üniversite hayati da cumhuriyet döneminden günümüze kadar yaşanan gelişmelere paralel olarak değişime uğramıştır, bundan sonrada günün gereklerine göre değişmeye ve gelişmeye devam etmelidir.

Bütün Cumhuriyet Hükümetlerinin gündeminde olan önemli konulardan biri de üniversiteler ve Yükseköğretimin sorunları olmuştur.

Şu an görevdeki 59. Cumhuriyet hükümeti ile de ÜAK ve YÖK arasında yeni yükseköğretim yasa taslağı ile ilgili bir çok görüşmeler yapıldı.

Görüşmelerde Yükseköğretim sorununun tanımı üzerinde durulup durulmadığını bilmiyoruz. Bu tanım yapılmadan ve bu tanıma uygun amaç üzerinde anlaşma sağlanmadan, görüşmelerin temel bir yararı olamaz. Oysa yeni tanım ve amaçlar üzerinde çalışmaya da yürürlükteki Anayasa'mızın ilgili maddeleri izin vermemektedir.

Anayasa değiştirilip, mevcut hükümler yürürlükten kaldırılmadan sorunu çözmeye çalışmanın anlamı yoktur. Anayasa bu hali ile yürürlükte kaldıkça üniversitelerde yapılabilecekler kurumsal olamaz. Ancak günü kurtarır, kamuoyunu oyalar, kişisel heves veya endişeleri tatmin edebilir.

Çünkü, Anayasa'nın 130 ve 131 inci maddeleri yükseköğretim ve onun yönetim ilkelerini belirtmekle kalmamış; yönetim tekniklerini, politikalarını, organlarını tanımlamış ve biçimlendirmiştir. Anayasa'mızda;"Üniversiteler devlet tarafından kanunla kurulur. Rektörler Cumhurbaşkanı'nca, dekanlar ise Yükseköğretim Kurulu'nca seçilir ve atanır" denmektedir.

Yine bu bağlamda; "Yükseköğretim kurumlarının kuruluşu, organları ve her şeyi kanunla düzenlenmektedir. Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim, öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek, bu kurumların kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulur. Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler, Bakanlar Kurulu ve Genelkurmay Başkanlığınca seçilen ve sayıları, nitelikleri ve seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından, Cumhurbaşkanı'nca doğrudan doğruya seçilen üyelerden oluşur".

Eğer bütün bu hükümler yürürlükte kalacaksa, yükseköğretimde hangi değişiklikler yapılırsa yapılsın sorunların köklü çözümü mümkün değildir. Eğer bizim bilmediğimiz bir yöntem varsa, önce bu açıklanmalı; değiştirilmek istenen hükümlerin yerine, Anayasa'ya uygun olarak konacak hususların neler olduğunu, bunlarla hangi sorunların nasıl çözüleceği açıkça anlatılmalıdır.

Maalesef, böyle bir yol ve yöntem de yoktur!

ÜAK, YÖK, hükümetler, Üniversiteler ve akademisyenler, esasta hiçbir önemi olmayan ayrıntılarla uğraşmaktan önce; yükseköğretimdeki temel sorunları tanımlayıp, yeni amaçlar belirlemeli; o amaçlara uygun yeni üniversite anlayışlarını açıklamalıdırlar.

Bunun sonucunda da Anayasa da yapılması gereken değişiklikler ve yenilikler için, geniş katılımlı yeni bir çalışma başlatılmalıdır.

Öncelikli olarak; Anayasamızda Yükseköğretimle ilgili maddeler sadeleştirilmelidir.

Anayasa'da, yükseköğretimin ayrıntılarına girmek değişim ve gelişim sürecindeki ülkemizde yeni kurullar oluşturulması ve bunların ilişkilerine kadar varan kuralların Anayasa'ya konulması, toplumun dinamizmini ve gelişmesini zorlaştırmaktadır.

Bizim ihtiyacımız kısa ve özlü anayasadır.

Anayasamızda Yükseköğretim ile ilgili 130 ve 131 inci maddeleri sadeleştirilerek amaç ve temel ilkelerin yazılması yeterli olacaktır. "Türk Yükseköğretimi Anayasa'nın temel niteliklerine uygun olmak koşulu ile kanunla yürütülür" denmesi dahi sorunları önemli ölçüde çözecektir.

Yeni Yükseköğretim kanununda yapılacak düzenlemelerde ise, yetkilerin şahıslardan daha çok kurullara verilmesi prensibi esas alınmalıdır.

Kaynaklar:
1. http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/anayasa.uc?p1=130
2. http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/anayasa.uc?p1=131
3.http://birses.com/guncels.asp?sayfa=503
4.http://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem21/yil2/bas/b038m.htm
5.http://www.yenidenozgurgundem.com/news.asp?id=134076
6.http://www.tebesir.com/haberduyuru/haber.asp?article=290
7.http://www.yenidenozgurgundem.com/news.asp?id=133922
8.http://www.radikal.com.tr/veriler/2004/02/03/haber_104853.php
9.http://www.ogretmenlersitesi.com/yazi/arsiv/internethaber02.htm
10.http://www.ntvmsnbc.com/news/251928.asp?cp1=1 11.http://www.radikal.com.tr/veriler/2003/10/27/haber_93397.php
12.http://www.radikal.com.tr/veriler/2004/03/23/haber_110609.php
13.http://www.kou.edu.tr/rektorluk/yuksekogretime%20giris%2022-10-03.htm

Selami SERHATLIOĞLU, Yard.Doç.Dr, ([email protected] )

Yükseköğretim e-kongre sekreteri : Selami SERHATLIOĞLU, Yard.Doç.Dr.
e-posta: [email protected], [email protected]
Web: www.birses.com, www.birses.net, www.birses.org
Tlf: 0-424-2333555/1388, - 0-424-2413043, Faks: 0-424-2376773, GSM : 0-542- 6857574
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, ELAZIĞ