Hakkında soruşturma açılan memur bilgi edinme kapsamında bilgi/belge isteyebilir mi?

Devlet memurları hakkında görev yaptıkları kamu kurumları tarafından açılan soruşturmalarda, "SORUŞTURMA SÜRERKEN VEYA BİTTİKTEN SONRA" Bilgi Edinme Hakkı kapsamında bilgi/belge talep edilebilir mi?

Bu yazımızda, kamu çalışanları hakkında görevli oldukları kurumlarca yürütülen soruşturmalarla ile ilgili olarak memurun bilgi ve/veya belge talebinde bulunup bulunamayacağı hususunda bazı değerlendirmelerde bulunacağız. İlk önce kısa olarak Bilgi Edinme Hakkının ne zaman getirildiğinden bahsedelim.

Bilindiği üzere, 24 Ekim 2003 tarihli ve 25269 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 4982 sayılı "BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNU" ile demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak herkese bilgi edinme hakkı tanınmıştır.

Buna göre tüm vatandaşlar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetleri ile ilgili olarak, başvurulan kurum ve kuruluşlarının ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken bilgi ve belgelere ilişkin Bilgi Edinme talebinde bulunabilmektedir.

BİLGİ EDİNMENİN HAKKININ SINIRI VAR !

Bilgi Edinme Hakkı şeffaf yönetim anlayışı düşüncesiyle getirilmiş olsa bile bu hakkın bazı sınırları bulunmaktadır. Bilgi Edinme Hakkının Sınırları 4982 sayılı Kanunun 15 ila 28 inci maddelerinde detaylı olarak düzenlenmiştir.

Bilgi edinme hakkı düzenlenirken, kamu yararı ve diğer kişilerin yararları dikkate alınarak, bazı sınırlamalar getirilmiştir. . Bu sınırların belirlenmesinde, gizlenmesinde kamu yararı olduğu mutlak olan bilgi ve belgelerin açıklanmaması kuralı, mutlak istisna ve idarenin bilgiye sahip olduğunu ya da bilgiyi açıklamasındaki kamu yararından daha büyük bir kamu yararı bulunması durumunda bilginin açıklanmayacağı kuralı, kamu yararı test

Buna göre yazımıza konu olan hususla ilgili olarak mezkür kanunun "İdari Soruşturmaya İlişkin Bilgi ve Belgeler" başlıklı 19 uncu maddesinde şu hüküm yer almaktadır :

"Kurum ve kuruluşların yetkili birimlerince yürütülen idari soruşturmalarla ilgili olup, açıklanması veya zamanından önce açıklanması halinde;

a) Kişilerin özel hayatına açıkça haksız müdahale sonucunu doğuracak,

b) Kişilerin veya soruşturmayı yürüten görevlilerin hayatını ya da güvenliğini tehlikeye sokacak,

c) Soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürecek,

d) Gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa çıkmasına neden olacak veya soruşturma ile ilgili benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini güçleştirecek,

Bilgi veya belgeler, bu kanun kapsamı dışındadır."

Kanun hükmünden görüleceği üzere, kamu personeli hakkında yürütülen soruşturmaların selameti ve soruşturmalarda taraf olan müşteki (şikayetçi) ve tanıkların can güvenliği açısından bilgi edinme hakkına bazı sınırlamalar getirilmiştir.

Buna göre;

1- Soruşturması esnasında veya soruşturma tamamlandıktan sonra hakkında idari soruşturma yürütülen memurlar soruşturmaya konu olabilecek şikayetçi dilekçesi veya diğer delil belgeleri kurumlarından talep etmeleri halinde; 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında idarelerce değerlendirilerek "soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürmesi" ilkesi çerçevesince gerekçeli olarak bu talepler reddedilebilir.

2- Bu kapsamda, bilgi edinme talebi reddedilen memurlar öncelikle itirazlarını yargı yoluna başvurmadan önce Başbakanlık tarafından sekreteryası yürütülen Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna yapmakla yükümlüdürler.

3- Kurul, kişilerin itiraz başvurularını incelemek amacıyla bilgi edinme talebini reddeden kurumdan konu ile ilgili bilgi ve belgeleri isteyebilir. İlgili kurum istenilen bilgi ve belgeleri en geç 15 gün içerisinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna göndermekle yükümlüdürler. Söz konusu kurul itiraz başvurusunu en geç otuz iş günü içerisinde sonuçlandırmak zorundadır.

4- Kurul tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda kişinin itirazı haklı görülürse ilgili kuruma bildirilerek, talep edilen soruşturma konu belgelerin bir örneği ilgili memura verilecektir.

5- İtirazın reddedilmesi halinde ise kişiye yargı yolu açıktır.