Türkiye'de 18 milyon kişi şehrindeki hava kalitesinden haberdar değil

Türkiye'de 30 ilde yasayan yaklasık 18 milyon kisinin, geçen yıl boyunca soludugu havanın kalitesine dair yeterli veriye sahip olmadığı bildirildi.

Temiz Hava Hakkı Platformu, video konferans yoluyla gerçekleştirdiği basın toplantısında "Kara Rapor 2020: Hava Kirliliği ve Sağlık Etkisi" başlıklı araştırmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.

Türkiye'nin 4 yıllık hava kirliliği karnesinin açıklandığı raporda, 2016-2020 yıllarında Türkiye'deki hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkileri değerlendirildi.

Rapora göre, 2019'da hava kirliliği seviyesi, Türkiye'de hava kalitesi hesaplanan 51 ilden yüzde 98'inde Dunya Saglık Orgutu'nün (DSO) sınır degerlerinin, yüzde 70'inde de ulusal sınır degerlerin uzerinde gerceklesti.

Hava kirliliği seviyesi yalnızca Adana ve Hatay'da DSÖ'nun onerdigi sınır degerlerin altında kaldı.

DSÖ'nün belirlediği değerlere göre, geçen yıl hava kirliliğinin en yüksek hesaplandığı ilk 10 il sırasıyla Iğdır, Çorum, Düzce, Manisa, Kahramanmaras, Sinop, Amasya, Bursa, Erzurum ve Kütahya oldu.

Geçen yıl, 30 ilde yaşayan yaklaşık 18 milyon kişinin yıl boyunca soluduğu havanın kalitesine dair yeterli veri olmadığı için hava kalitesi hesaplanamadı.

Yaklaşık 2 milyon 196 bin kişinin yaşadığı Eskişehir, Muş, Uşak ve Şırnak'ta ise hava kirliliği seviyesi üç yıldır asgari düzeyde dahi bilinmiyor.

- Hava kirliliğine bağlı ölüm oranı en yüksek il Iğdır

Rapora göre, 2019'da her 5 ilden 1'inde hava kirliliğinin sağlık etkileri yetersiz veri nedeniyle hesaplanamadı.

Geçen yıl hava kirliligine atfedilen olum sayısının en fazla oldugu uc il sırasıyla Istanbul, Izmir ve Manisa oldu.

İl nüfusuna oranla en çok hava kirliliğine bağlı ölümün yaşandığı il ise geçen yıllarda olduğu gibi 2019'da da yüzde 33,5 ile Iğdır oldu.

Rapora göre, Turkiye'de hava kirliligi DSÖ kılavuz degerine indirilseydi 2019'da tum olumlerin yüzde 7,9'u onlenebilirdi.

- Hava kirliliği bazı illerde kronik bir sorun haline geliyor

Rapora göre, son 4 yıl boyunca ölçüm ortalamalarına bakıldığında düzenli olarak yüksek derecede kirli hava soluyan Iğdır, Düzce, Manisa, Bursa, Kahramanmaraş ve Afyonkarahisar'da hava kirliliği sorununun çözülmeyen kronik bir sorun haline geldiği anlaşılıyor.

Ardahan, Tunceli, Rize, Artvin ve Bitlis hava kirliliği 3 yıl üst üste en düşük seviyede ölçülen iller olsalar da bu illerdeki hava kirliliği seviyesi DSÖ'nün önerdiği kılavuz değerlerin üzerinde gerçekleşebiliyor.

- 2020'nin ilk yarısında iyileşme

Rapora göre, Kahramanmaras, Kutahya ve Zonguldak'ta Ocak ayında kapatılan komurlu termik santrallerin ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamında alınan tedbirler nedeniyle azalan trafik sonucu bu yılın ilk yarısında Adana, Ankara, Bursa, Istanbul ve Izmir hava kalitesinde iyilesme görüldü.

Ancak santrallerin tekrar acılması ve kaldırılan seyahat kısıtlamaları sonucunda artan hareketlilik nedeniyle Haziran'da hava kirliligi seviyesi tekrar yükselmeye basladı.