Memurken yükseköğretim görenler Erasmus kapsamında yurtdışına gidebilir mi?

Soru: 657'ye tabi Memur olan birinin örgün üniversite eğitimi gördüğü esnada Erasmus vb. aracılığıyla yurtdışında bir veya birkaç dönem eğitim alma imkanı bulunuyor mu? Eğer öyle bir imkan tanınırsa süreç nasıl işler? Memur olan kişinin özlük hakları devam eder mi? Yurtdışı eğitimi konusunda kolaylık sağlanıyor mu? Yurtdışından döndüğünde işine devam edebilir mi? Bu konularda derin merak içindeyim.

Cevap: Erasmus programı, Avrupa birliği tarafından yürütülen bir öğrenci değişim programıdır. Programda değişim süresi en fazla 12 ay olarak uygulanmakta olup; önlisans, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyindeki bütün öğrenciler Erasmus öğrenci değişim programından yararlanabilmektedir. Programdan yararlanan öğrencilere ise ülkeden ülkeye değişen tutarlarda hibe (300-600 Euro arası) ödenmektedir.

Devlet memurlarının yurt dışında eğitimi ve yetiştirilmesine dair düzenlemeler 657 sayılı Kanunun 78 ve 79. maddelerinde yer almakta olup, Kanunun 80. maddesinde ise konuya ilişkin ikincil düzenlemer konusunda Yönetmelik çıkarılmasına yetki verilmiştir. Bu kapsamda Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik yürürlüğe konulmuş olup halen uygulanmaktadır.

657 sayılı Kanunun 78. maddesinde, "Mesleklerine ait öğrenimini bitirerek Devlet memurluğuna alınmış ve asli memur olarak atanmış olanlardan mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak veya staj yapmak üzere dış memleketlere:
a) Kurumlarınca açılacak seçme veya yarışma sınavlarında başarı gösterenlere,
b) Dış burslara dayanılarak gönderilenlere,
İki yıla kadar ayrılma müsaadesi verilebilir.
Gerekirse bu süre en çok bir kat uzatılabilir." denilmektedir.

Kanunun 79. maddesinde ise, yetiştirilmek amacıyla yurt dışına gönderilecek memurların mali haklarına ilişkin hususlar düzenlenmiştir.

Kanun hükümleri ve ilgili Yönetmelik dikkate alındığında memurlar yurt dışına yükseköğretim kurumlarında lisansüstü eğitim yapma, uluslararası kuruluşlarda staj ve meslekleriyle ilgili alanlarda ihtisas amacıyla gönderilmektedir. Gönderilme şekli ise ya bütçe imkanlarıyla veya şahsen sağlanan özel burs kapsamında gerçekleşmektedir. Bütçe imkanlarıyla gönderilenler kadrolarında bırakılmakta, şahsen özel burs ile gideceklere ise aylıksız izin verilmektedir.

Erasmus kapsamında yurt dışına gidenler temelde ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumunun önlisans, lisans veya lisansüstü düzeyde kayıtlı öğrencisidir. Erasmus ile bir yıla kadar bir süre değişim programı uygulanmakta, bu kapsamda öğrenci eğitim sürecinin bir kısmını yurt dışında geçirmektedir. Bahsi geçen Yönetmeliğin 6. maddesinde yabancı ülkelere gönderileceklerde aranılacak şartlar belirlenmiş olup, bu şartlardan biri de memurun yükseköğretimini bitirmiş olmasıdır.

Bu kapsamda ülkemizde bir yükseköğretim kurumunun kayıtlı öğrencisi olan bir memurun Erasmus programıyla yurt dışına gitmesi 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri ve bahsi geçen Yönetmelik kapsamına girmediğinden kurumlarca memuriyetin devamı süresince bu kapsamda izin verilmesi de söz konusu olamayacaktır.

Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 108/E maddesinde, "Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği halinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Ancak, olağanüstü hal veya genel hayata müessir afet hali ilan edilen bölgelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz." hükmü yer almaktadır. Bu maddede yer alan aylıksız izin hakkından yararlanabilmek izin 5 hizmet yılının tamamlanmış olması yeterli olup, ayrıca özel bir mazeretin bulunması gerekli değildir.

Sonuç olarak, aynı zamanda yükseköğrenim gören memurlara Erasmus kapsamında yurt dışına gitmek için izin verilemeyeceğini, ancak 108/E maddesi kapsamında aylıksız izin verilen memurun aylıksız izin döneminde programa katılabileceğini, aylıksız iznin bitiminde de görevine başlatılacağını değerlendirmekteyiz.