Müfettişlerin emeklilik hakları nasıl geriledi?

666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 375 sayılı Kanunun Hükmünde Kararnameye ek 10 uncu madde ile (II) ve (III) sayılı cetveller eklenerek il müdürleri, merkez teşkilatı kariyer uzman ve müfettişleri ile daire başkanı, genel müdür, büyükelçi, vali gibi yöneticilerin maaş sistemi değişmiş, bu unvanlarda görev yapanların gelir kalemleri "ücret" ve "tazminat" olarak ikiye düşürülmüştür.

Söz konusu düzenleme ile kamuda aynı unvanda olanların maaşları eşitlenmiş, maaşları kurumdan kuruma değişen merkez teşkilatına dahil müfettiş, denetçi, kontrolör, kariyer uzman gibi kadrolarda bulunanların maaşlarında da eşitlemeye gidilmiştir. Bu eşitleme yapılırken 666 sayılı KHK ile 5510 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle birlikte prime esas kazançta dikkate alınan kalemler de eşitlenmiştir.

Bilindiği üzere Ekim 2008 tarihinden sonra memuriyete girenler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/1-c maddesi kapsamına alınmıştır. Bu tarihten önce memur olanlara ise anılan Kanunun geçici 4 üncü maddesi çerçevesinde 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanmaktadır.

5510 sayılı Kanuna tabi olanlara bakımından; prime esas kazanç matrahını gösterge aylığı, ek gösterge aylığı, taban aylığı, kıdem aylığı, özel hizmet tazminatları ile varsa makam/görev/temsil tazminatları oluşturmaktadır.

- Müfettişler prime esas kazanç bakımından (ğ) bendine tabi kılındı

666 sayılı KHK'nin 5 inci maddesiyle, prime esas kazançların düzenlendiği 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin üçüncü fıkrasının a/3 bendinde yer alan "657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca ödenen tazminatlar (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç)" ibaresi "657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç) ödenen tazminatlar (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki (III) sayılı Cetvelin 1 inci ve 2 nci sıralarında sayılanlar ile düzenleyici ve denetleyici kurumların emsali personeli için, 152 nci maddenin "II- Tazminatlar" kısmının "A- Özel Hizmet Tazminatı" bölümünün (ğ) bendi ile "F- Denetim Tazminatı" bölümünün (b) bendinde yer alan tazminatlar esas alınır)" şeklinde değiştirilmiştir.

Böylece unvanları "A- Özel Hizmet Tazminatı" bölümünün (e), (f) ve (g) bentlerinde sayılan müfettiş, denetçi ve kontrolörler prime esas kazanç bakımından (ğ) bendine tabi tutulmuştur.

17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın (II) sayılı Özel Hizmet Tazminatı Cetvelinin "(B) Denetim Hizmetleri" başlıklı bölümünün;

- 3 üncü sırasında sayılan müfettiş, denetçi ve kontrolörlerden; 1-2 derecelerden aylık alanlar %195, diğer derecelerden aylık alanlar %185, bunların yardımcıları ve stajyer kontrolörler %125,

- 4 üncü sırasında sayılan kariyer uzman ve denetmelerden; 1-2 derecelerden aylık alanlar %130, diğer derecelerden aylık alanlar %125, bunların yardımcıları %92,

oranında özel hizmet tazminatından faydalanması öngörülmüştür.

5510 sayılı Kanunla prime esas kazanç bakımından alt bende tabi tutulması sebebiyle müfettiş, denetçi ve kontrolörlerin tazminat puanları 1-2 derecelerden aylık alanlar için 65, diğer derecelerden aylık alanlar için 60, yardımcılar bakımından ise 33 puan düşmüştür. Bu da prime esas kazanç bakımından sırasıyla; 4.698,28 TL, 4.336,96 TL ve 2.385,33 TL kayıp anlamına gelmektedir.

5510 sayılı Kanuna tabi olanların emekli aylıkları "ortalama aylık kazanç" üzerinden belirlenmektedir. Ortalama aylık kazanç, anılan Kanunun 29 uncu maddesinde; "sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibari hizmet süresi ile fiili hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın otuz katıdır." şeklinde tanımlanmaktadır. Yani ortalama aylık kazancın belirlenmesinde özetle sigortalının geçmiş yıllardaki prime esas kazançlarının ortalaması esas alınmaktadır.

666 sayılı KHK ile müfettişlerin prime esas kazançta dikkate alınan özel hizmet tazminat oranlarının alt gruba düşürülmüş olması ileriki süreçte bağlanacak emekli aylıkları bakımından bir kayba neden olacaktır. Maaşları eşitlenen kariyer uzmanlar ile müfettişler bakımından prime esas kazançların da eşitlenmesi makul olmakla birlikte özel hizmet tazminatının müfettişler için öngörülen grupta eşitlenmesinin daha makul bir düzenleme olduğu değerlendirilmektedir.