Hâkime tazminat yükümlülüğü

Hâkimlerin kararlarından dolayı devlet aleyhine tazminat davası açılmasını öngören ve yargının hızlandırılmasının en önemli adımlarından olan Hukuk Muhakemeleri Kanunu adliyelerde yeni bir dönem başlattı

Hâkimlerin verdikleri kararlardan dolayı açılacak tazminat davalarının devlet aleyhine açılmasını düzenleyen ve yargının hızlandırılması için baştan sona yenilenen Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) yürürlüğe girmesiyle yargıda yeni bir dönem başladı. Resmi Gazete'de 4 Şubat'ta yayınlanan ancak gerekli altyapı çalışmaları nedeniyle 1 Ekim'de yürürlüğe giren yeni HMK'nın getirdiği düzenlemelerden en önemlileri:

HÂKİMİN "KEFİLİ" DEVLET: Hâkimlerin verdikleri karar ve işlemlerinden dolayı açılacak tazminat davalarında taraf devlet olacak. Hâkim - savcılar; bir tarafı kayırırsa, kin veya düşmanlık besleyerek, menfaat sağlayarak bir karar verirlerse, duruşma tutanaklarında olmayan sözler nedeniyle hüküm kurarlarsa devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Yargıtay'da görülecek dava sonunda devlet ilgili hakim - savcı aleyhine rücu davası açıp uğradığı zararı hakim - savcıdan alabilecek.

ÖNCE UZLAŞMA: Sulh Hukuk ve Asliye Hukuk Mahkemelerindeki davalarda 'ön inceleme' evresi olacak. Hâkim özellikle, tazminat, alacak ve kira davalarında davaya başlanmadan önce bu 'ön inceleme' evresinde taraflara uzlaşma önerecek. Taraflar uzlaşmazsa dava açılmış sayılacak. Kira ile ilgili bütün davalar davanın miktarı ne olursa olsun Sulh Hukuk mahkemelerinde görülecek.

ADLİYEYE GİTMEDEN DAVA: Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) sistemi kullanılarak, bazı davalar, mahkemelere gidilmeden de açılabilecek. Mahkemeler, dava dilekçelerini elektronik ortamda da kabul edebilecek. Bu sistem, 24 saat avukatlar ve vatandaşlar tarafından kullanılabilecek. Dava açılırken, dava harcının yanısıra gider avansı yatırılacak.

GELMEYEN TANIĞA CEZA: Tanıklar gelmediği için davaların uzamasının önüne geçilecek. Çağrıldığı halde, gerekli mazereti olmaksınız mahkemeye gelmeyen tanığa bu nedenle 500 TL para cezası verilecek. UYAP olanakları kullanılarak duruşmaya gelemeyenlerin, telekonferans gibi yöntemlerle bulundukları yerden, ses ve görüntü nakli yoluyla duruşmaya katılabilmelerine de olanak sağlanacak.

Sabıka belgesi tarih oluyor

Kamu kurum ve kuruluşları adli sicil kaydını internet üzerinden inceleyebilecek. Vatandaşlar da kendileri ile ilgili adli sicil kayıtlarını güvenli elektronik imza veya sistemin öngördüğü güvenli kimlik doğrulama araçlarını kullanarak bakabilecek. Böylelikle vatandaştan adli sicil kaydı için alınacak 5 TL de alınmayacak.

ASKERİ TAZMİNAT DAVASI SİVİLE: İdari eylem ve işlemlerden dolayı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen kaybedilmesi halinde açılacak tazminat davaları Asliye Hukuk Mahkemeleri görülecek. Askerlik sırasında hayatını kaybeden veya sakat kalanlar da davalarını Askeri Yüksek İdare Mahkemesi yerine sivil mahkemelerde açacak.

YEMİNDEN ALLAH KELİMESİ ÇIKTI: Mahkemelerde tanıkların ettiği yemin değişti, yemin metnindeki "Allah'ım ve namusum üzerine yemin ediyorum" sözü kalktı. Bunun yerine yemin metni şöyle olacak: "Bana sorulan sorular hakkında gerçeğe uygun cevap vereceğime ve hiçbir şey saklamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum."