Oda Meclisi ve Oda Yönetim Kuruluna seçilen personele izin verilir mi?

Soru: Kurumumuzda Sözleşmeli İdari Destek Görevlisi olarak görev yapan personelin Ziraat Odası Oda Meclisi ve Yönetim Kurulu üye seçimlerinde üye seçilmesi nedeniyle her hafta Salı günleri dernek faaliyetlerini yürütmek üzere izin talep etmektedir. Konu hakkında mevzuatta herhangi bir açıklama bulunmamakta olup sizlerin görüşüne ihtiyaç duymaktayız.

Cevap: Ziraat odaları, üyelerini çiftçilerin oluşturduğu, 6494 sayılı Kanun çerçevesinde faaliyet gösteren tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıdır. Diğer meslek kuruluşlarında olduğu gibi üyelik zorunlu olup, Kanunun 35. maddesine göre odaya üye olmadığı tespit edilen çiftçiler resen üye kaydedilmektedir. Kanunda çiftçi; faaliyetlerini mal sahibi, kiracı, yarıcı veya ortakçı olarak devamlı veya en az bir ekim ve yetiştirme devresi yapanlar olarak tanımlanmıştır.

6494 sayılı Kanunda odaların organları oda genel kurulu, oda meclisi ve oda yönetim kurulu olarak belirlenmiş olup bu organlar seçimle teşekkül etmektedir. Kanunun 41. maddesine göre oda meclisi ve oda yönetim kuruluna seçilenlerden mazeretsiz olarak üstüste üç toplantıya gelmeyenler istifa etmiş sayılmaktadır.

Sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esasların 8. maddesine göre sözleşmeli personelin dışarıda kazanç getirici başka bir iş yapması bazı istisnalar dışında yasaklanmış ancak kazanç getirici faaliyetin kapsamı belirlenmemiştir. Bu noktada kazanç getirici faaliyetlere ilişkin kapsamın belirlenmesinde 657 sayılı Kanunun 28. maddesinin esas alınması gerektiğini düşünüyoruz. Madde hükmüne göre memurlar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulunda görev alabilmektedir. Bu çerçevede hem memurlar hem de sözleşmeli personelin çiftçilik faaliyetini tacir veya esnaf sayılmayı gerektirmeyecek boyutta yürütmesi mümkün olup, bu kapsamda çiftçi sayılan bir kamu görevlisinin de ziraat odalarına üye olması gerekmektedir. Odaya üyeliğin bir sonucu olarak da oda organlarında görev alınabilecektir.

Diğer tarafatan, gerek 6494 sayılı Kanunda gerekse Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesinde oda organlarında görevli kamu personeline bu faaliyetleri için kurumlarınca izin verileceğine dair bir düzenleme yer almamaktadır. Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların personelin izin haklarını düzenleyen 9. maddesinde ise personelin izin hakları; yıllık izin, hastalık izni, doğuma ve evlat edinmeye bağlı izinler, süt izni, doğum, evlenme ve ölüme bağlı mazeret izni, sağlık izni, engelli çocuğu olanlara verilecek mazeret izni, refakat izni ile yıllık izin hakkı bulunmayan personele yılda on güne kadar diğer mazeretleri için verilecek izin olarak sayılmıştır.

Sonuç olarak, ziraat odasında oda meclisi ve oda yönetim kurulu üyeliğine seçilen sözleşmeli personelin bu görevlerini ancak yıllık izin veya yılda on güne kadar verilen mazeret izni kapsamında yerine getirebileceğini, ayrıca uygulamada sıkça yapıldığı üzere amirlerinin bilgisi ve izni dahilinde gün içinde saatlik izin kullanabileceğini değerlendirmekteyiz.