BELGENET'e izinsiz erişim sağlayan 3 müfettişin görevden alınması hukuka aykırı bulundu

Olay

Olayda, davacının kurumda yeni versiyonu kullanılmaya başlanılan BELGENET sisteminde kendisine havale edilmeyen ya da kendisi ile ilgili olmayan iş ve işlemlere ilişkin bilgi ve belgelere kurumca belirlenen usul ve esaslara aykırı şekilde baktığı, bu davranışın Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak ve disiplin cezasını gerektirir nitelikte olduğu, nitekim bu durumun hazırlanan soruşturma raporu ile ortaya konularak davacı hakkında aylıktan kesme cezasının verilmiştir.

İlk derece mahkemesi davacıların eylemlerinin Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği ile Denetim Görevlilerin Uyacakları Mesleki Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu gerekçesi ile işlemin hukuka uygun olduğuna karar vermiş, istinaf da bu kararı onamıştır.

Danıştay: İzinsiz erişimle elde edilen bilgiler kendileri veya 3. Kişilerin lehine/aleyhine kullandığına ilişkin bir tespit yoktur.

Davacının kendi adına tanımlı olan kullanıcı ismi ve şifresiyle eriştiği belge ve yazışmalardaki bilgileri kendisi veya 3. kişiler lehine ya da aleyhine kullandığı yolunda somut bir tespit bulunmadığından dolayı davacının fiilinin mesleğe ve ahlaka aykırı davranış olarak kabul edilemeyeceği, müfettişlik mesleğinin kariyer meslek grubu içerisinde yer aldığı ve davacının aylıktan kesme cezası almış olmasının, Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği'nin 44. maddesi kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmadığı, öte yandan müfettişlik görevinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 132/4. maddesinde sayılan görevlerden olmadığı da dikkate alındığında, dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

NOT: Aşağıdaki kararlar da aynı minvaldedir

T.C. Danıştay İkinci Daire

Esas No: 2024/3571

Karar No: 2024/6072

T.C.

Danıştay İkinci Daire

Esas No: 2024/3069

Karar No: 2024/6073

T.C.

D A N I Ş T A Y

İKİNCİ DAİRE

Esas No: 2023/6214

Karar No: 2024/6074

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ...günlü, E: ..., K: ... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem:

Dava; Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde müfettiş olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 2. maddesi gereğince müfettişlik görevinden alınmasına ilişkin 02/09/2021 günlü 31586 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 01/09/2021 günlü, 2021/441 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının iptali ve yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:

...İdare Mahkemesinin ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararıyla; davacının, hakkında yürütülen soruşturma sonucunda kendisi ve göreviyle ilgili olmadığı halde başkalarına ait kişisel ve özel bilgilere usulsüz bir şekilde erişim sağladığının tespit edildiği, soruşturma raporuyla somut olarak ortaya konulan bu davranışının Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği ile Denetim Görevlilerin Uyacakları Mesleki Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırılık oluşturduğu, dolayısıyla müfettişlik görevinden alınmasına ilişkin dava konusu işlemin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu, kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamakla yükümlü olan davalı idarelerin, soruşturma raporunda somutlaştırılan tespitlerini, davacıya bu nedenle disiplin cezası verilmesini, davacının geçmiş sicil ve ceza durumlarını ve yürüttüğü kamu görevinin niteliğini dikkate almak suretiyle tesis etmiş olduğu dikkate alındığında, davacının müfettişlik görevinden alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, diğer taraftan hakkında ön inceleme sonucu 4483 sayılı Yasa uyarınca verilen soruşturma izninin, davacının itirazı üzerine Danıştay 1. Dairesince kaldırılmasına karar verilmişse de; 4483 sayılı Yasa uyarınca verilen soruşturma izninin, olayın ceza soruşturmasına konu edilmesine yani ceza soruşturması aşamasına yönelik bir karar olması, dava konusu görevden alma işleminin ise 657 sayılı Kanun'un 71. ve 76. maddeleri gereğince idareye tanınan takdir yetkisi çerçevesinde tesis edilen bir idari işlem olması, idari işlemlerin amacı, yöntemi ve yargısal denetimi ile ceza soruşturması açılmasına yönelik soruşturma izni verilmesi işleminin amacı, yöntemi ve yargısal denetiminin farklı ilkelerinin bulunması karşısında, Danıştay 1. Dairesince verilen söz konusu kararın dava konusu atama işlemine doğrudan etki etmesi ve dava konusu işlemi geçersiz (dayanaksız) kılmasının söz konusu olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti:

... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen temyize konu kararla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu belirtilerek, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:

Davacı tarafından; Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki müfettişlik görevini 21 yıldır başarılı bir şekilde yürüttüğü ve mesleğinde yetersiz olduğuna ilişkin herhangi bir olumsuz tespitin bulunmadığı, mesleki hayatı boyunca verimli ve özverili olmaya gayret ettiği, daha önce disiplin cezası almadığı, Bakanlıkta yeni versiyonu kullanılmaya başlanılan BELGENET sistemine kendisine tanımlanmış olan kullanıcı adı ve şifresiyle girdiği, sistemdeki bilgi ve belgelere usulsüz bir şekilde erişim sağladığı iddiasının asılsız olduğu, davacının evrak görüntüleme fiilinin mesleki olarak kendisini geliştirmek maksadı taşıdığı, yetkisi dışında bakılan bilgi ve belgelerde gizlenmiş, özel ve çok özel gibi ibarelerin yer almadığı, davacının söz konusu evrak okuma veya görüntülüme eylemlerine yönelik olarak davalı idarece bu bilgileri kendi menfaatine ya da üçüncü kişiler bakımından zarara yol açacak şekilde kullandığına ilişkin somut bir tespitin ortaya konulamadığı, davacı hakkında yürütülen soruşturmanın tarafsızlık ve eşitlik ilkesi kapsamında yürütülmediği, LOG kayıtları incelemesinde kendisine havale edilen işle ilgili/ilişkili olmayan iş ve işlemlere bakan 5 müfettiş tespit edilmesine rağmen 2 müfettişin idarenin şifahi yetkilendirmesiyle bilgisi dahilinde söz konusu bilgi ve belgeleri görüntülediği gerekçesiyle soruşturma kapsamı dışına çıkarıldığı, müfettiş kadrosunun münhasır kadrolardan olduğu ve Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Kurulu Yönetmeliği 44. maddesinde belirtilen sebeplerin varlığı durumunda görevin sona ereceği, ancak bu sebeplerin varlığına ilişkin somut bir tespit bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN CEVAPLARI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :

Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde müfettiş olarak görev yapmakta olan davacı hakkında, ... günlü, ...sayılı Soruşturma Raporu ile 09/07/2021 günlü, Ön İnceleme Raporu düzenlendiği, davacı ile birlikte iki müfettişin, Başkanlığın kullandığı BELGENET sisteminden kendilerine havale edilmeyen, kişisel ve özel bilgi içermesi yanında kendileri ve görevleri ile ilgisi olmayan resmi belgelere, sistem açığından yararlanarak özel gayretle, usulsüz erişim sağladıkları, bu sistem açığı hakkında Başkanlığı bilgilendirmedikleri, defalarca bu eylemlerine devam ettikleri, bu eylemlerinin, Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği ve Denetim Görevlilerinin Uyacakları Mesleki Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu, belirtilen kapsamda davacının kendisiyle ilgili olmayan evrakı sistem açığından faydalanmak suretiyle birden çok kez aradığı ve okuduğu hususlarının tespit edildiği, bu tespitler kapsamında yürütülen disiplin soruşturması sonucunda davacının disiplin amiri tarafından aylıktan kesme cezası ile tecziye edildiği, diğer yandan davacı ve diğer iki müfettiş hakkında ...günlü, ... sayılı karar ile soruşturma izni verildiği, Danıştay 1. Dairesinin 20/10/2021 günlü, E:2021/1556, K:2021/1486 sayılı kararıyla eylemlerinin muhtemel zarara neden olabileceğinden bahisle ilgililere cezai sorumluluk yüklenemeyeceği gerekçesiyle anılan kararın kaldırıldığı, davacının 02/09/2021 günlü, 31586 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 01/09/2021 günlü, 2021/441 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile müfettişlikten alınması üzerine incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :

10/07/2018 günlü, 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Atama usulü" başlıklı 2. maddesinde; "(1) Anayasanın 104 üncü maddesine göre yürütme yetkisinin sahibi olan Cumhurbaşkanı, atamaya yetkili amirlere ait yetkileri haizdir. (2) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan kadro, pozisyon ve görevlere Cumhurbaşkanı kararıyla atama yapılır. Bu cetvellerde sayılmayan kadro, pozisyon ve görevlere, ilgili Cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan veya atamaya yetkili amirler tarafından atama yapılır. Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan bu yetkisini alt kademedeki yöneticilere devredebilir. (3) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kadro, pozisyon ve görevlerin boşalması halinde rektörler bakımından Yükseköğretim Kurulu Başkanı, diğerleri bakımından ilgili Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan tarafından görevlendirme yapılabilir. Bu görevlendirmeler aynı gün Cumhurbaşkanlığına bildirilir." hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 71. maddesi, 2. fıkrasında, kurumların, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabilecekleri hükme bağlanmış; aynı Kanun'un 76. maddesi, 1. fıkrasında; "Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler." hükmüne yer verilmiştir.

Anılan Kanun'un 132. maddesinin 4. fıkrasında; "Aylıktan kesme cezası ile tecziye edilenler 5 yıl, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar." hükmü yer almaktadır.

Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği'nin "Müfettişlik güvencesi" başlıklı 44. maddesinde; "Müfettişler, yargı kararı, sağlık raporu, müfettiş raporu ile saptanmış teftiş hizmetlerinin gerekleriyle bağdaşmayan sıhhi, ahlaki veya mesleki yetersizlik halleri veya kendi talepleri dışında görevlerinden alınamazlar." hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca, Bakanlık bünyesinde BELGENET sisteminin yeni versiyonunun kullanılmaya başlanması akabinde gelen ve giden evraklara yetkisiz erişim sağlanıp sağlanmadığının tespiti amacıyla LOG kayıtları üzerinde inceleme yapıldığı ve davacı ile aynı birimde görev yapan 2 müfettişin de yetkisiz giriş yaptıklarından bahisle haklarında soruşturma başlatıldığı, yürütülen soruşturma sonucunda davacının 2021 yılında, 2020 ve 2017 yıllarına ait evrakları okuduğu (Müfettiş görevlendirme yazıları ile harcırah beyannameleri, FETÖ/PYD terör örgütü ile ilgili ihbar ve şikayet dilekçeleri, ihbar ve şikayet içeren CİMER başvuruları, kurumlar/birimler arası resmi yazışma içeren belgeler, davacının Mardin İl Sağlık Müdürlüğüne görevli olarak gittiği dönemde görevi ile ilgili olmayan birçok farklı konudaki evrak) ve bazı evraklara zaman içinde tekrar baktığı, bu tespitler üzerine düzenlenen soruşturma raporuyla getirilen teklif doğrultusunda, davacı hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/C-(a-ı) maddeleri uyarınca aylıktan kesme cezasının verildiği, akabinde düzenlenen ... sayılı Ön İnceleme Raporunda idari yönden değerlendirildiğinde; davacının dava konusu işlem ile müfettişlikten alındığı anlaşılmaktadır.

Olayda, davacının kurumda yeni versiyonu kullanılmaya başlanılan BELGENET sisteminde kendisine havale edilmeyen ya da kendisi ile ilgili olmayan iş ve işlemlere ilişkin bilgi ve belgelere kurumca belirlenen usul ve esaslara aykırı şekilde baktığı, bu davranışın Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak ve disiplin cezasını gerektirir nitelikte olduğu, nitekim bu durumun hazırlanan soruşturma raporu ile ortaya konularak davacı hakkında aylıktan kesme cezasının verildiği, bu cezaya karşı açılan davada; davanın reddi yönünde ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararın, ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ...günlü, E: ..., K: ...sayılı kararıyla kesinleştiği görülmekte ise de; davacının kendi adına tanımlı olan kullanıcı ismi ve şifresiyle eriştiği belge ve yazışmalardaki bilgileri kendisi veya 3. kişiler lehine ya da aleyhine kullandığı yolunda somut bir tespit bulunmadığından dolayı davacının fiilinin mesleğe ve ahlaka aykırı davranış olarak kabul edilemeyeceği, müfettişlik mesleğinin kariyer meslek grubu içerisinde yer aldığı ve davacının aylıktan kesme cezası almış olmasının, Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliği'nin 44. maddesi kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmadığı, öte yandan müfettişlik görevinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 132/4. maddesinde sayılan görevlerden olmadığı da dikkate alındığında, dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen kararda ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,

2. ... Bölge İdare Mahkemesi, ...İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,

3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,

4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 09/12/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.