Gümrük müsteşarlığının teşkilat ve görevleri Hakkında kanun tasarısı - TAM METİN

GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ

HAKKINDA KANUN TASARISI

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı, gümrük, gümrük muhafaza, kontrol ve tasfiye hizmetlerini düzenlemek, yürütmek ve kaçakçılıkla mücadele etmek üzere, Başbakanlığa bağlı Gümrük Müsteşarlığının kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.

(2) Başbakan, Müsteşarlıkla ilgili yetkilerini bir bakan aracılığı ile kullanabilir.

Tanımlar

MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Bakan: Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanı,

b) Gümrüklü yer ve saha: Gümrük idaresinin denetim, kontrol, yetki ve sorumluluğunda bulunan, fizikî olarak etrafından ayrılmış veya böyle addedilen, yolcu, eşya ve araçların gümrük işlemleri yapılmak üzere bulundukları yerleri,

c) Müsteşar: Gümrük Müsteşarını,

ç) Müsteşarlık: Gümrük Müsteşarlığını,

ifade eder.

Görevler

MADDE 3- (1) Müsteşarlığın görevleri şunlardır:

a) Gümrük politikasının hazırlanmasına yardımcı olmak, gümrük hizmetlerine ilişkin genel ilke, amaç ve standartları belirlemek, bu hizmetlerin yürütülmesinde merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı arasında koordinasyonu sağlamak; gümrük hizmetlerinin süratli, kaliteli, etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak.

b) 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve gümrüklerle ilgili diğer mevzuat ile uluslararası sözleşme hükümlerinin ve görev alanına giren dış ticaret politikası önlemlerinin uygulanmasını sağlamak ve ilgili tedbirleri almak.

c) Gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.

ç) Gümrük tarifesini hazırlamak.

d) Gümrük vergileri ile gümrüklerce tahsil edilen diğer vergi ve malî yüklerin tahakkuk ve tahsilini sağlamak, bunları kontrol etmek ve gerekli önlemleri almak.

e) Gümrük kontrolüne tâbi kişi, eşya ve araçların kontrolünü yapmak, bu eşya ve araçların muhafazasını sağlamak, bu işlemlerin etkin ve süratli yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak.

f) Gümrükte giriş ve çıkış işlemlerine tâbi eşyanın belirlenmiş norm ve standartlara uygunluğunu denetlemek.

g) Gümrük idarelerine ait bina ve altyapı tesislerinin gerektiğinde yap-işlet-devret modeli ile yeniden yapılandırılmasını sağlamak, kara sınır kapılarının bu model ile ortak yapım ve işletilmeleri ile ortak gümrük kontrolleri uygulamasına imkân verecek şekilde karşı ülkelerle protokol yapmak,

ğ) Münhasıran gümrüklü yer ve sahalarda, gerektiğinde Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle kaçakçılığı önlemek, izlemek ve soruşturmak, gümrük muhafaza ve adlî kolluk görevlerini yerine getirmek.

h) Müsteşarlık personelinin silah taşıma, bulundurma ve kullanımına ilişkin işlemler ile çalışma ve resmi kıyafet giymelerine ilişkin usûl ve esasları belirlemek.

ı) Gümrüklerde iş takip eden gümrük müşaviri ve yardımcılarıyla ile ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak.

i) Gümrüklü yer ve sahalarda ilgili kamu kurum ve kuruluşları arasında koordinasyonu sağlamak, işbirliği yapmak ve kamu düzeninin bozulmasını önleyecek tedbirleri almak.

j) Gümrük işlemleri ve kaçakçılıkla ilgili veri bankaları oluşturmak, kaçakçılık fiilleri ile ilgili verileri toplamak, saklamak ve bu verileri risk analizlerine dayalı olarak gümrük kontrolü, kaçakçılıkla mücadele ve sonradan kontrol kapsamında kullanmak veya işleme tâbi tutmak.

k) Gümrük işlemleri ile ilgili belgeleri düzenleyen kişiler veya meslek kuruluşları nezdinde eşyanın tesliminden önce veya sonra gümrük işlemlerinin usûlüne uygun yerine getirilip getirilmediği konusunda yerinde kontrol ve denetim yapmak, sonradan kontrole ilişkin usûl ve esasları belirlemek ve uygulamayı yürütmek.

l) Gümrük politikasının uygulanmasına ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği yapmak ve bu amaçla veri değişiminde bulunmak.

m) Gümrük mevzuatına göre tasfiyelik hale gelen eşyanın tasfiye işlemlerini yürütmek.

n) Gümrük denetimine tâbi her türlü eşya ile kaçak veya kaçak zannı ile yakalanan eşya ve yolcu beraberi eşya için gümrüklü yer ve sahalarda veya diğer yerlerde geçici depolama yerleri, depolama yerleri, antrepolar, ambarlar, açık sahalar, tasfiyelik eşya depoları, mağazalar ve satış reyonları açılmasına ve işletilmesine ilişkin ilke ve standartları belirlemek, bu yerleri açmak, açılmasına izin vermek, işletmek, işlettirmek ve denetlemek.

o) Gümrük işleriyle ilgili istatistikî bilgileri üretmek, toplamak, değerlendirmek ve açıklamak.

ö) Uluslararası kuruluşların Müsteşarlık hizmetlerine ilişkin çalışmalarını takip etmek, bu konularda görüş oluşturmak, Müsteşarlığın yurt dışı faaliyetlerini yürütmek.

p) Yukarıda belirtilen görevlerin uygulanmasını takip etmek, değerlendirmek, incelemek, denetlemek ve gerekli idarî düzenlemeleri yapmak.

r) Diğer mevzuatla Müsteşarlığa verilen görevleri yapmak.

Teşkilat

MADDE 4- (1) Müsteşarlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatından oluşur.

Müsteşar

MADDE 5- (1) Müsteşar, Müsteşarlığın en üst amiri olup;

a) Müsteşarlığı, Anayasaya, kanunlara, hükümet programına ve Bakanlar Kurulunca belirlenen politika ve stratejilere uygun olarak yönetir,

b) Müsteşarlığın görev alanına giren hususlarda politika ve stratejiler geliştirir, yıllık amaç ve hedefler oluşturur, performans ölçütleri belirler ve uygulamayı koordine eder,

c) Müsteşarlığın faaliyetlerini ve işlemlerini denetler, denetletir, kurumun yapısı ve yönetim süreçlerinin etkililiğini gözetir, yönetimin geliştirilmesini sağlar,

ç) Müsteşarlığın faaliyet alanına giren konularda diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlar.

(2) Müsteşar, bu Kanunda belirtilen hizmetlerin yürütülmesinden Başbakana veya görevlendireceği bakana karşı sorumludur.

(3) Müsteşara yardımcı olmak üzere üç müsteşar yardımcısı görevlendirilebilir. Müsteşar yardımcıları Müsteşara karşı sorumludur.

Hizmet birimleri

MADDE 6- (1) Müsteşarlığın hizmet birimleri şunlardır:

a) Gümrükler Genel Müdürlüğü.

b) Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü.

c) Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü.

ç) Tasfiye İşleri Genel Müdürlüğü.

d) Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü.

e) Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı.

f) Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı.

g) Hukuk Müşavirliği.

ğ) Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı.

h) Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı.

ı) İdarî Hizmetler Dairesi Başkanlığı.

i) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği.

j) Özel Kalem Müdürlüğü.

Hizmet birimlerinin görevleri

MADDE 7- (1) Müsteşarlığın hizmet birimlerinin görevleri şunlardır:

a) Gümrükler Genel Müdürlüğü:

1) Türk Gümrük Tarife Cetvelini ve eşyanın kıymeti ile menşeini taraf olunan anlaşmalara uygun olarak düzenlemek ve uygulanmasını sağlamak.

2) Gümrük vergileri ile gümrüklerce tahsil edilen diğer vergi ve malî yükleri tahakkuk ve tahsil etmek, eksik veya fazla tahsilât ve tecil ile ilgili işlemleri yapmak.

3) Ekonomik etkili gümrük rejimleri ile ilgili taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalar, gümrük mevzuatı ve dış ticaretle ilgili mevzuat çerçevesinde düzenleme yapmak, izin vermek ve uygulamanın yürütülmesini sağlamak.

4) Serbest dolaşıma giriş, ihracat, yeniden ihracat, imha, gümrüğe terk işlemlerinin uygulanmasını sağlamak ve serbest bölgelerdeki gümrük işlemlerini yürütmek.

5) Basitleştirilmiş usûl uygulamalarına ilişkin düzenlemeleri yapmak ve işlemleri yürütmek.

6) Tercihli menşe ve tavizli vergi uygulamalarına yönelik işlemleri yürütmek.

7) Geçici depolama yeri ve antrepo açılmasına ve işletilmesine izin vermek, denetlemek, iznin geri alınmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemek.

8) Geri gelen eşya ile ilgili ihracat rejimi kararlarının uygulanmasını sağlamak; çift kullanımlı eşya ve ihracat kontrollerine ilişkin görevleri yapmak.

9) Dış ticaret ve sair mevzuatın gümrükle ilgili hükümlerinin uygulanmasını sağlamak.

10) Sınır ve kıyı ticareti ve münasebetleri ile sınır ticaret merkezlerinden yapılacak ticarete ilişkin gümrük işlemlerinin yapılmasını sağlamak.

11) Yolcu beraberi, posta ve hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen ve giden eşya ile bunlarla ilgili e-ticarete konu eşyanın gümrük işlemlerinin yürütülmesini sağlamak.

12) Gümrük muafiyetine ilişkin işlemleri yapmak.

13) İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi kapsamında getirilen özel ve ticarî kullanıma mahsus kara taşıtları ile yatlar ve konteynerlere ilişkin işlemlerin, 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine göre yürütülmesini ve takibini sağlamak.

14) Transit rejimi ile ilgili işlemleri uluslararası anlaşmalar, 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer mevzuata göre düzenlemek, yürütülmesini sağlamak ve uygulamayı kontrol etmek.

15) Teşvik mevzuatının gümrük işlemleriyle ilgili hükümlerinin yürütülmesini sağlamak.

16) Gümrük laboratuvarları kurmak, tahlil metotlarını hazırlamak ve çalışmalarını düzenlemek.

17) Gümrük müşaviri ve yardımcıları ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.

18) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

b) Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü:

1) Gümrüklü yer ve sahalarda kamu düzeninin bozulmasını önleyecek tedbirleri almak; buraların takip ve muhafazasını sağlamak; gerektiğinde müdahalede bulunarak durumu adlî mercilere intikal ettirmek.

2) Deniz ve hava limanlarıyla kara sınırlarındaki gümrük kapılarında ve diğer gümrüklü yer ve sahalarda giriş ve çıkış yapan kişi, eşya ve taşıtların muhafazası ile gümrüğe sevk edilmesini sağlamak ve gümrük işlemleri bitirilmeden buralardan çıkmalarını önlemek.

3) Gümrüklü yer ve sahalarda münhasıran, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle kaçakçılığı önlemek, izlemek ve soruşturmak.

4) Kaçakçılıkla mücadele amacıyla, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun; 135 inci maddesine göre iletişimi tespit etmek, dinlemek ve kayda almak, 140 ıncı maddesine göre teknik araçlarla izleme yapmak ve gerektiğinde yetkili kurumlarla işbirliği yapmak.

5) Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde kişi, eşya ve taşıtların kaçakçılıkla mücadele kapsamında takibini yapmak.

6) Kaçakçılıkla mücadele için bilimsel ve teknik yöntemler de kullanmak suretiyle bilgi toplayarak gerekli araştırma, soruşturma ve operasyonları yapmak, taşra teşkilatının yapacağı operasyonları koordine etmek, gerektiğinde taşra teşkilatı ile müşterek operasyon yapmak.

7) Kaçakçılıkla mücadele amacıyla ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak, bilgi değişiminde bulunmak, protokoller hazırlamak ve uygulamak, gerektiğinde müşterek operasyonlar yapmak.

8) Kaçakçılıkla etkin mücadele etmek amacıyla ulusal ve uluslararası bilgi akışına dayalı veri tabanları oluşturmak, verileri işlemek, değerlendirmek ve risk analizi çerçevesinde kullanılabilecek nitelikte olanları Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğüne iletmek.

9) Adlî kolluk görevini yerine getirmek ve Müsteşarlık adlî kolluk personelinin çalışma usûl ve esaslarını belirlemek.

10) Gümrük muhafaza personelinin çalışma, silah taşıma, bulundurma ve kullanmalarına ilişkin usûl ve esasları düzenlemek.

11) Kriminal laboratuvarlar kurmak ve çalışmalarını düzenlemek.

12) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

c) Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü:

1) Gümrük işlemleriyle ilgili verileri toplamak, risk analizine tâbi tutmak, analiz sonuçlarını değerlendirmek ve bunları ilgili birimlere aktarmak.

2) Risk analizi ölçütlerini belirlemek ve sürekli güncel tutmak.

3) Risk yönetimi ile ilgili koordinasyonu sağlamak.

4) Risk analizi konusunda ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla gerekli bilgi değişimi ve işbirliğini sağlamak.

5) Risk analizine ilişkin verileri de kullanarak sonradan kontrol işlemleriyle ilgili verileri toplamak, değerlendirmek, arşivlemek, ilgili birimlere aktarmak ve bu birimler arasında koordinasyonu sağlamak.

6) Gümrük vergileri ile gümrüklerce tahsil edilen diğer vergi ve malî yüklerin tahakkuk ve tahsilini sonradan kontrol etmek.

7) Gümrük işleriyle ilgili istatistikî bilgileri üretmek, toplamak, değerlendirmek ve açıklamak.

8) Gümrük gelirlerinin tahsil seyrini araştırmak ve bütçe tahminlerine esas olacak bilgileri toplamak.

9) Gümrük işlemlerine ait yazılı veya elektronik ortamdaki belgelerin, kanunî süreler içinde iyi muhafaza edilmesini ve bu sürelerden sonra usûlüne göre imha edilmesini sağlamak.

10) Gümrüklerce tahsil edilen vergi, fon ve diğer malî yükler yönünden gerçek ve tüzel kişilere ilişkin her türlü bilgi ve belgenin kontrol ve denetimini yapmak.

11) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

ç) Tasfiye İşleri Genel Müdürlüğü:

1) 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ile diğer mevzuat hükümlerine göre tasfiye edilecek hale gelen eşyanın ilgili mevzuat uyarınca tasfiyesini yapmak; yurt dışında satış imkânı olanları ihraç etmek veya ettirmek.

2) Tasfiyelik eşyanın satışa sunulmasından önce özelliklerine göre bakımı, tamiri ve ambalajlamasını yapmak veya yaptırmak.

3) Gümrük denetimine tâbi her türlü eşya ile kaçak veya kaçak zannı ile yakalanan eşya ve araç için gümrüklü yer ve sahalarda veya diğer yerlerde geçici depolama yerleri, antrepolar açmak ve işletmek.

4) Tasfiyelik eşyalar için depolar, mağazalar ve satış reyonları açılmasına ve işletilmesine ilişkin ilke ve standartları belirlemek, bu yerleri açmak, işletmek, işlettirmek, denetlemek.

5) Müsteşarlık laboratuvarlarında yapılan tahlil ücretlerini tahsil etmek ve bu laboratuvarların faaliyetleri için ihtiyaç duyulan yazılım, donanım, bakım, onarım, eğitim ve sarf malzemesi giderlerini karşılamak.

6) Gümrük idarelerinin denetimi altındaki alanlarda yükleme, boşaltma, elleçleme, ambarlama, tartım ve benzeri hizmetleri yapmak ve/veya yaptırmak.

7) Müsteşarlığın görev alanına giren konularda üretilen, paylaşılan, çoğaltılan, basımı ve yayımı yapılan her türlü bilgi ve belgenin matbu veya elektronik ortamda alımını, satışını veya bedelsiz dağıtımını yapmak veya yaptırmak, bunlar için gerekli giderleri karşılamak ve bunların satışından elde edilen gelirleri tahsil etmek.

8) Döner sermayenin işletmeler arasında dağılımını, artırılıp azaltılmasını veya geri alınmasını sağlamak.

9) Kaçak zannı ile yakalanan eşya ve aracın muhafazası için konulduğu kamu veya özel depolama yeri ve antrepolar için ücret tarifesi belirlemek.

10) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

d) Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü:

1) Müsteşarlığın yurt dışı ve uluslararası veya ikili münasebetlerini yürütmek.

2) Türkiye'nin gümrüklerle ilgili uluslararası anlaşma ve sözleşmelere katılmasına dair Müsteşarlık görüşünü hazırlamak.

3) Uluslararası kuruluşların kabul ettiği gümrük ile ilgili anlaşmaları ve bunların değişikliklerini takip ederek, uygulamaya intikal ettirilmesini sağlamak.

4) Müsteşarlığın görev ve faaliyet alanına giren, Avrupa Birliği ile ilgili hususlarda koordinasyonu sağlamak, Avrupa Birliği ile ilgili alanda Hükümetin genel politikasını uygulamaya yönelik tedbirleri almak, uyum ve uygulama çalışmaları ile ilgili işleri yürütmek.

5) Müsteşarlığın görev alanına giren konulardaki ikili ve çok taraflı anlaşma,

sözleşme ve protokolleri gerektiğinde ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği halinde hazırlamak, müzakerelerini yürütmek ve ulusal mevzuata aktarılmasını sağlamak.

6) Müsteşarlığın görev alanına giren konularda Avrupa Birliği kurum ve kuruluşları ve diğer uluslararası kuruluşlarla gerekli temas ve müzakereleri yürütmek.

7) Müsteşarlığın dış kaynaklı ve uluslararası nitelikteki program ve projelerini hazırlamak, yürütmek ve gerekli koordinasyonu sağlamak.

8) Müsteşarlığın dış protokol faaliyetlerini yürütmek.

9) Müsteşarlığın yurt dışında görevli birimlerinin faaliyetlerini düzenlemek ve yönetmek.

10) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

e) Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı:

1) Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı, müfettiş sıfat ve yetkisini haiz Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanının yönetiminde müfettişlerden oluşur. Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı, Müsteşarın emri veya onayı üzerine, Müsteşar adına aşağıdaki görevleri yapar:

aa) Müsteşarlık teşkilatı ile Müsteşarlığın denetimi altındaki kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak Müsteşarlığın görev ve yetkileri çerçevesinde önleyici, eğitici ve rehberlik anlayışını ön plana çıkaran bir yaklaşımla teftiş, denetleme, inceleme ve soruşturma yapmak.

bb) Belirlenen temel politika ve stratejiler doğrultusunda Müsteşarlığın yıllık teftiş ve inceleme planını hazırlamak ve uygulamak.

cc) Çeşitli kanun, tüzük, yönetmelik ve kararların Gümrük Müsteşarına ve müfettişlere tanıdığı teftiş, denetleme, inceleme ve soruşturma yetkilerini kullanmak.

çç) Gümrüklerce tahsil edilen vergi, fon ve diğer malî yükler yönünden gerçek ve tüzel kişilere ilişkin her türlü bilgi ve belgenin kontrol ve denetimini yapmak.

dd) Müsteşarlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını sağlamak üzere gerekli teklifleri hazırlamak ve Müsteşara sunmak.

ee) Düzenlenen raporların sonuçlarını izlemek, değerlendirmek, yapılacak teftiş ve incelemelerle ilgili yöntem ve teknikleri geliştirmek, standart ve ilkelerin oluşturulmasını sağlamak.

ff) Gümrük bölgesi içinde bulunan bütün nakil vasıtalarını, bunların yük ve eşyasını, personel ve yolcularını ve Müsteşarlığın denetimine tâbi geçici depolama yeri, antrepo, serbest bölge ve yerlerdeki mevcut mallar ile bunların kayıtlarını incelemek, teftiş etmek ve gerektiğinde idarenin haklarını koruyacak önlemler almak.

gg) Müsteşar tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

2) Teftişe tâbi daire ve kuruluşların para ve para hükmündeki evrakı ile ambar ve depolarında bulunan ayniyatı ve bunlarla ilgili gizli de olsa bütün defter ve belgeleri idare ve muhafazaya memur olanlar, ilk talep vukuunda bunları müfettişlere göstermeye, müfettişlerin saymasına ve incelemesine yardım etmeye mecburdurlar.

3) Müfettişler, teftiş, inceleme ve soruşturmanın her aşamasında; kaçakçılık, rüşvet, irtikap, zimmet eylemleri veya işlemlerinde önemli yolsuzluğu görülen veya istenen belgeleri vermeyen memurları, Müsteşarlık teşkilatına mensup iseler, görevden doğrudan uzaklaştırmaya yetkilidirler. Bu memurlar diğer kuruluşlara mensup iseler müfettişin teklifi üzerine kurumlarınca görevlerinden uzaklaştırılabilirler.

4) Görevleri başında kalmaları teftiş, inceleme veya soruşturmayı güçleştiren Müsteşarlık teşkilatına mensup memurlar, müfettişin teklifi üzerine Müsteşar tarafından; Müsteşarlığın denetimi altında bulunan kuruluşlara mensup görevliler ise, müfettişin teklifi üzerine, bu kuruluşların yetkililerince görevlerinden uzaklaştırılabilirler.

5) Müfettişler, görevleri sırasında tüm resmî daire, kurum, kuruluş ve kamuya yararlı derneklerle, gerçek ve tüzel kişilerden gerekli yardım, bilgi, evrak, kayıt ve belgeleri istemeye yetkilidir; yasal engel olmadıkça bu isteğin yerine getirilmesi zorunludur.

6) Müfettiş yardımcılığında en az üç yıl çalışıp yeterlik sınavında başarılı olamayanlar müfettişliğe atanamazlar. Müsteşarlıkta durumlarına uygun başka kadrolara atanırlar. Başmüfettiş kadrosuna atanmak için tez hazırlamak zorunludur. Müfettiş yardımcılığına alınma, müfettiş yardımcılığından müfettişliğe yükselme, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı ile müfettişlerin çalışma usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

f) Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı:

1) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 15 inci maddesi ve diğer mevzuatla strateji geliştirme ve malî hizmetler birimlerine verilen görevleri yerine getirmek.

g) Hukuk Müşavirliği:

1) Müsteşarlığın taraf olduğu adlî ve idarî davalarda Müsteşarlığı hukuk müşavirleri veya avukatlar vasıtasıyla temsil etmek, davaları takip etmek, ettirmek, hukukî hizmetleri yürütmek ve Müsteşarlıkça hizmet satın alma yoluyla temsil ettirilen davaları takip ve koordine etmek.

2) Müsteşarlık birimlerinden sorulan hukukî konular ile hukukî, malî, cezaî sonuçlar doğuracak işlemler hakkında görüş bildirmek.

3) Müsteşarlığın menfaatlerini koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukukî tedbirleri zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak.

4) Müsteşarlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını temin etmek amacıyla kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer hukukî tekliflerin hazırlanmasında koordinasyonu sağlamak ve Müsteşara sunmak.

5) Müsteşarlık birimleri tarafından hazırlanan ve bakanlıklardan ya da Başbakanlıktan gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik taslaklarını hukukî açıdan inceleyerek Müsteşarlık görüşünü oluşturmak.

6) Müsteşarlık teşkilatında görevli memurların, kişisel kusurları haricindeki görev kusurundan kaynaklanan tazmin sorumluluklarının yetkili idarî ve adlî merciler nezdinde takibini sağlamak.

7) Adlî ve idarî yargı mercilerinden, noterlerden ve icra dairelerinden gelen tebligatı, Müsteşarlık adına tebellüğ ederek gereğini yerine getirmek veya gereğinin yerine getirilmesi için ilgili birimlere bildirmek.

8) Dava ve icra takipleri ile ilgili iş ve işlemleri yapmak veya bu iş ve işlemlerin yapılmasını sağlamak üzere ilgili birimlere aktarmak.

9) Müsteşarlığın taraf olduğu davaların ilgili mercilerde takip ve savunmasını yapmak üzere, bölge müdürlükleri emrinde avukat istihdam edilir. Bölge müdürlükleri emrinde çalışan avukatların çalışma usûl ve esasları Müsteşarlıkça belirlenir.

10) Müsteşarlık avukatlarına dava sonucunda, kararda belirtilen ve avukatlık asgarî ücret tarifesine göre belirlenen ve karşı taraftan tahsil olunacak vekâlet ücreti ödenir. Bu şekilde ödenecek ücret hakkında, Maliye Bakanlığında hazine avukatlarına ödenen vekâlet ücretine ilişkin hükümler uygulanır.

11) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

ğ) Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı:

1) Müsteşarlığın, insan gücü planlaması ve personel politikası ile ilgili çalışmalar yapmak, personel sisteminin geliştirilmesi ile ilgili tekliflerde bulunmak.

2) Müsteşarlık personelinin sicil, atama, nakil, emeklilik, eğitim ve bütün özlük haklarıyla ilgili işlemleri yapmak.

3) Müsteşarlık kadrolarının, ilgili birimlerin ihtiyaçlarına göre tahsis, tenkis, iptal ve ihdas işlemlerini yapmak.

4) Müsteşarlığın kısa ve uzun vadeli eğitim planlarını hazırlamak, yayınlamak ve uygulamasını takip etmek.

5) Müsteşarlık personelinin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerini düzenlemek, uygulamak ve gerektiğinde hizmet satın almak.

6) Müsteşarlık personeli için merkez ve taşrada günün şartlarına uygun olarak eğitim merkezleri veya mesleki eğitim kursları açarak yönetmek ve buralarda eğitim verecek uzman personel istihdam etmek.

7) Eğitim faaliyetlerinin sürekliliğini sağlayarak azami yarar elde etmek için gereken bilgi ve belgelerin temini, yayını ve muhafazası için arşiv ve kütüphane oluşturmak.

8) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

h) Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı:

1) Müsteşarlığın bilgi işlem ve iletişim hizmetlerini yürütmek.

2) Müsteşarlığın merkez ve taşra teşkilatının bilgi işlem, haberleşme, irtibat ve her türlü elektronik sistemlerini kurmak.

3) Bilgi işlem ve haberleşme araç ve gereçlerinin ikmal, bakım ve işletilmesini sağlamak.

4) Gümrük hizmetiyle ilgili her türlü bilgiyi toplamak, elektronik ortamda muhafaza etmek ve veri güvenliğini sağlamak.

5) Bilişim teknolojisindeki gelişmelere uygun olarak daha etkin ve verimli bilgi, belge ve iş akışı düzenini kurmak, buna yönelik yazılımları üretmek veya hizmet satın alma yoluyla sağlamak.

6) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

ı) İdarî Hizmetler Dairesi Başkanlığı:

1) Müsteşarlığın tamamını ilgilendiren araç, gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri yürütmek.

2) İhtiyaç duyulan bina ve arazinin kiralanma, satın alma, yapma ve yaptırma işlemlerini yürütmek.

3) Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, onarım ve taşıma hizmetlerini yapmak.

4) Müsteşarlık personelinin ve ailelerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak.

5) Genel evrak ve arşiv ile ilgili hizmet ve faaliyetleri düzenlemek ve yürütmek.

6) Kıymetli ve kıymetsiz matbu evrakı hazırlamak, mahallerine sevk ettirmek ve bu konularla ilgili her türlü muameleleri yapmak ve gerekli tedbirleri almak.

7) Müsteşarlığın sivil savunma ve seferberlik hizmetlerini yürütmek.

8) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

i) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği:

1) Müsteşarlıkta basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetleri planlamak ve yürütmek.

2) Müsteşarlığın görevleri ile ilgili olarak vatandaşlara danışmanlık hizmeti yapmak.

3) Müsteşarlık çalışmalarının kamuoyunda ve basındaki etkilerini izlemek ve değerlendirmek.

4) 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununa göre yapılacak bilgi edinme başvurularına ilişkin işlemleri yürütmek.

5) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

j) Özel Kalem Müdürlüğü:

1) Müsteşarın resmi ve özel yazışmalarını yürütmek.

2) Müsteşarın her türlü protokol ve tören işlerini düzenlemek ve yürütmek.

3) Müsteşarın ziyaret, davet, karşılama ve uğurlama, ağırlama, millî ve dini bayramlarla ilgili hizmetlerini düzenlemek, yürütmek ve diğer kuruluşlarla koordine etmek.

4) Müsteşar tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.

Gümrük Konseyi, geçici ve sürekli komisyonlar

MADDE 8- (1) Müsteşarlığa gümrük politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak üzere danışma organı niteliğinde Gümrük Konseyi kurulur. Gümrük Konseyinin oluşumu, üyelerin seçimi, görevlendirilmesi ve görev süreleri ile çalışma usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

(2) Müsteşarlık, görev alanına giren konularla ilgili olarak çalışmalarda bulunmak üzere merkez teşkilatında çalışma grupları, bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve konu ile ilgili uzmanların katılımı ile geçici ve sürekli komisyonlar oluşturabilir. Bu komisyonların çalışma usûl ve esasları yönetmelikle belirlenir.

Müsteşarlık müşavirleri

MADDE 9- (1) Müsteşarlıkta özel önem ve öncelik taşıyan konularda Müsteşara yardımcı olmak üzere yirmibeş Müsteşarlık müşaviri görevlendirilebilir.

(2) Müsteşarlık müşavirleri Müsteşarlık makamına bağlıdır.

Döner sermaye işletmesi

MADDE 10- (1) Müsteşarlık, gümrük denetimindeki antrepo, geçici depolama yeri ve diğer yerlerde bulunan ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre tasfiyelik hale gelen eşyanın tasfiyesi amacıyla, gümrük bölge müdürlüklerine bağlı olarak gerekli olan yerlerde ve sayıda döner sermaye işletmesi kurabilir. İşletmelerin görevleri ve idarî işlemleriyle döner sermayenin kullanımına ilişkin usûl ve esaslar Müsteşarlık tarafından düzenlenir.

(2) Döner sermaye işletmeleri kurmak üzere Müsteşarlığa otuz milyon Türk Lirası sermaye tahsis edilmiştir. İhtiyaç duyulması halinde tahsis olunan sermaye, Bakanlar Kurulu tarafından iki katına kadar artırılabilir. Döner sermaye faaliyetlerinden elde edilen kârlar, ödenmiş sermaye tahsis edilen tutarına ulaşıncaya kadar sermayeye eklenir. Ödenmiş sermaye tutarı tahsis edilen sermaye tutarına ulaştıktan sonra, yıl sonu kârı sermayeye ilave olunur.

(3) Tahsis edilen sermaye, aynî yardımlar, döner sermaye faaliyetlerinin faaliyetlerinde kullanılmak üzere işletmeye verilen mallar ile döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek kârlardan oluşur. Bağış ve yardımlar sermaye limitine bakılmaksızın sermayeye ilave edilir.

(4) Döner sermaye işletmesinin gelirleri; 4458 sayılı Gümrük Kanununun 179 uncu maddesine göre ambarlama, tartım, elleçleme ve diğer faaliyetler karşılığı alınan ücretler, laboratuvar tahlil ücretleri ve benzeri gelirler ile 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde sayılan faaliyetlerden elde edilen gelirlerden oluşur.

(5) İşletmenin giderleri Müsteşarlık hizmetlerinin gerektirdiği arazi, arsa, bina, altyapı, modernizasyon, otomasyon, teknik ve eğitim hizmetlerinin, kaçakçılıkla mücadelede kullanılan araç ve gereçler ile risk yönetimine yönelik gerekli özel teçhizatın satın alınması, kiralanması veya kurulumu, laboratuvar ihtiyaçları, personel alımına ilişkin sınav masrafları, ulusal ve uluslararası kaynaklardan bilgi teminine yönelik abonelik işlemleri, temsil ve ağırlama hizmetleri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen iş ve faaliyetlerin gerektirdiği harcamalar ile döner sermaye kadrolarında istihdam edilen personele genel hükümlere göre yapılacak ödemelerinden oluşur.

(6) Döner sermayeye ait bütün mallar Devlet malı hükmündedir. Bunlar aleyhine suç işleyenler, Devlet malları aleyhine suç işleyenler gibi cezalandırılır.

(7) Müsteşarlık hizmetleri için döner sermaye kaynakları ile alınan taşınmazlar, tapuda Hazine adına tescil edilerek Müsteşarlık adına tahsis edilir.

Taşra teşkilatı ve yurt dışı teşkilatı

MADDE 11- (1) Gümrük Müsteşarlığı, 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanun ile 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine uygun olarak Müsteşarlığa bağlı, bölge esasına göre çalışan her türlü kapsam ve nitelikte taşra teşkilatı kurmaya yetkilidir.

(2) Müsteşarlık, 13/12/1983 tarihli ve 189 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yurtdışı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurt dışı teşkilatı kurmaya yetkilidir.

Koordinasyon ve işbirliği

MADDE 12- (1) Müsteşarlık, görevleriyle ilgili konularda diğer kurum ve kuruluşların uyacakları esasları yürürlükteki mevzuata uygun olarak belirlemek suretiyle kaynak israfını önleyecek ve koordinasyonu sağlayacak tedbirleri almakla görevli ve yetkilidir.

(2) Müsteşarlık, diğer kurum ve kuruluşların hizmet alanına giren konulara ilişkin faaliyetlerinde, belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili kurum ve kuruluşlara danışmak ve gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla sorumludur.

Yöneticilerin sorumlulukları, yetki devri ve idarî düzenleme yetkisi

MADDE 13- (1) Müsteşarlığın merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile döner sermayenin her kademedeki yöneticileri, görevlerini mevzuata, stratejik plan ve programlara, performans ölçütlerine ve hizmet kalite standartlarına uygun olarak düzenlemek ve yürütmekten amirlerine karşı sorumludur.

(2) Müsteşar ve Müsteşarlığın üst düzey yöneticileri, sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak şartıyla yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur.

(3) Gümrük ve muhafaza bölge müdürlükleri, gümrük ve muhafaza müdürlükleri ile işletme müdürlükleri, yetki alanı ve Müsteşarlıkça devredilen yetki çerçevesinde Müsteşarlık adına dava açabilir ve Müsteşarlığa karşı açılan davalarda Müsteşarlığı temsil edebilir, adlî ve idarî mahkemelerle, icra daireleri ve noterler tarafından gönderilen tebligatı Müsteşarlık adına alabilir ve Müsteşarlık adına işlem yapabilir.

(4) Müsteşarlık, görev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idarî düzenlemeler yapabilir.

Kadrolar ve atama

MADDE 14- (1) Kadroların tespiti, ihdası, kullanımı ve iptali ile kadrolara ilişkin diğer hususlar, 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre düzenlenir.

(2) 23/4/1981 tarihli ve 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun hükümleri dışında kalan personelin atamaları Müsteşar tarafından yapılır. Müsteşar gerekli gördüğü takdirde bu yetkisini alt kademelere devredebilir.

(3) Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanı ile başmüfettiş ve müfettiş unvanlarını taşıyan görevlere müşterek kararla atama yapılır.

Bazı görevlere atamada aranacak özel şartlar

MADDE 15- (1) Müsteşar, müsteşar yardımcısı, müsteşarlık müşaviri, genel müdür, genel müdür yardımcısı, müstakil daire başkanı, daire başkanı, bölge müdürü, bölge müdür yardımcısı ve müdürlük görevlerine atanacakların en az dört yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadî ve idarî bilimler, iktisat, işletme, maliye, kamu yönetimi ve uluslararası ilişkiler fakülteleri, yüksekokul veya bölümleri ile Müsteşarlık tarafından belirlenecek mühendislik bölümlerinden ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmaları veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olduktan sonra yukarıda belirtilen bölümlerden lisans üstü seviyede diploma almış olmaları şarttır. Bilgi İşlem Dairesi Başkanı kadrosuna çözümleyici, programcı ve istatistikçi unvanına sahip olanlardan da atama yapılabilir.

(2) I. Hukuk Müşaviri ve hukuk müşaviri kadrosuna atanacakların hukuk fakültesi mezunu olmaları şarttır.

(3) Daire Başkanı ve üstü görevler hariç, yurt dışı teşkilatındaki kadrolara atanacakların, müfettiş, kontrolör veya gümrük uzmanı olması ve en az altı yıl süreyle Müsteşarlıkta fiilen çalışmış olması şarttır.

(4) Yurt dışı teşkilatında görev süresi üç yıldır. Yurt dışında sürekli görevden yurt içindeki görevine dönenlerin yeniden yurt dışına atanabilmeleri için, merkez veya taşra teşkilatında en az üç yıl görev yapmış olmaları şarttır. Üçüncü fıkrada belirtilen şartları taşıyanlar, yurt dışı teşkilatına sürekli görevle en fazla iki defa atanabilir.

Sözleşmeli personel

MADDE 16- (1) Gümrük Müsteşarlığında; Müsteşar, müsteşar yardımcısı, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanı, I. Hukuk Müşaviri, genel müdür, genel müdür yardımcısı, müstakil daire başkanı, Müsteşarlık müşaviri, hukuk müşaviri, daire başkanı, gümrük ve muhafaza bölge müdürü, gümrük uzmanı, gümrük uzman yardımcısı ile merkez teşkilatı kadrolarında görev yapan tabip, diş tabibi, çözümleyici ve programcı kadroları karşılık gösterilmek kaydıyla, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer kanunların sözleşmeli personel hakkındaki hükümlerine bağlı olmaksızın sözleşmeli personel çalıştırılabilir. Bunlara atandığı kadronun unvan ve derecesine göre ekli (1) sayılı cetvelde belirtilen aylık ücretler ödenir. Söz konusu personele, çalıştıkları günlerle orantılı olarak (hastalık ve yıllık izinler dâhil) Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında birer aylık sözleşme ücreti tutarında ikramiye ödenir. Bunlardan üstün gayret ve çalışmaları sonucunda emsallerine göre başarılı çalışma yaptıkları tespit edilenlere Müsteşarın teklifi, varsa ilgili Bakanın uygun görüşü üzerine Başbakan onayı ile Haziran ve Aralık aylarında birer aylık sözleşme ücreti tutarına kadar teşvik ikramiyesi ödenebilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar ile söz konusu personele yapılacak diğer ödemeler Bakanlar Kurulunca tespit edilir.

(2) Müsteşarlık merkez teşkilatında fiilen çalışan birinci fıkrada belirtilen personel, Başbakanlık merkez teşkilatında emsal personelin yararlandığı fazla çalışma ücretinden aynı usûl ve esaslara göre yararlanır.

(3) Müsteşarlıkta kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan personele, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 221 inci ve 222 nci maddeleri uyarınca ödeme yapılmaz.

Gümrük Uzmanı ve Gümrük Uzman Yardımcısı

MADDE 17- (1) Müsteşarlık merkez teşkilatında Gümrük Uzmanı ve Gümrük Uzman Yardımcısı İstihdam Edilir.

(2) Gümrük Uzman Yardımcılığına atanabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak aşağıdaki şartlar aranır:

a) En az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idarî bilimler fakülteleri ile Gümrük Müsteşarlığının görev alanına giren ve yönetmelikle belirlenen fakültelerden veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak.

b) Yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak.

c) Sınavın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibarıyla otuz yaşını bitirmemiş olmak.

(3) Gümrük uzman yardımcılığına atananlar, en az üç yıl çalışmak, olumlu sicil almak ve istihdam edildikleri birimlerce belirlenecek konularda hazırlayacakları uzmanlık tezinin oluşturulacak tez jürisi tarafından kabul edilmesi kaydıyla, yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Süresi içinde tezlerini sunmayan veya hazırladıkları tez kabul edilmeyenlere tezlerini sunmaları veya yeni bir tez hazırlamaları için altı ayı aşmamak üzere ilâve süre verilir. Yeterlik sınavında başarılı olanlar, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında asgari (C) düzeyinde ya da dil yeterliği bakımından buna denkliği kabul edilen, uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeyi Müsteşarlığa teslim etmeleri halinde Gümrük Uzmanı kadrolarına atanır. Sınavda başarılı olamayanlar veya sınava girmeye hak kazandığı halde geçerli mazereti olmaksızın sınav hakkını kullanmayanlara, bir yıl içinde ikinci kez sınav hakkı verilir. Verilen ilave süre içinde tezlerini sunmayan veya ikinci defa hazırladıkları tezleri de kabul edilmeyenler, ikinci sınavda da başarı gösteremeyen veya sınav hakkını kullanmayanlar ile uzman yardımcılığı döneminde olumsuz sicil alanlar Gümrük Uzman Yardımcısı unvanını kaybeder ve Müsteşarlıkta durumlarına uygun başka kadrolara atanırlar.

(4) Gümrük Uzman Yardımcılarının mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yarışma sınavı, tez hazırlama ve yeterlik sınavları; Gümrük Uzmanları ve Gümrük Uzman Yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

Gümrük Muayene Eksperi, Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperi

MADDE 18- (1) Müsteşarlık merkez ve taşra teşkilatında en az dört yıllık eğitim veren ve Müsteşarlıkça belirlenecek fakülte veya yüksekokullar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca onaylanan yabancı fakülte veya yüksekokullardan mezun olmak kaydıyla Gümrük Muayene Eksperi çalıştırılır.

(2) Gümrük Müsteşarlığı merkez ve taşra teşkilatında en az dört yıllık eğitim veren ve Müsteşarlıkça belirlenecek fakülte veya yüksekokullar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca onaylanan yabancı fakülte veya yüksekokullardan mezun olmak kaydıyla Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperi çalıştırılır.

(3) Gümrük Muayene Eksperleri ile Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperlerinin yetiştirilmeleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

Silah taşıma

MADDE 19- (1) Müsteşar, Gümrük Muhafaza Genel Müdürü, Gümrük Muhafaza Genel Müdür Yardımcısı, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü Daire Başkanı, Gümrük ve Muhafaza Bölge Müdürü, Gümrük ve Muhafaza Müdürü, Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürü, Gümrük ve Muhafaza Müdür Yardımcısı, Gümrük Muhafaza Bölge Amiri, Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperi, Gümrük Muhafaza Kısım Amiri ve Gümrük Muhafaza Memuru genel kolluk kuvveti personeline tanınan silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisine sahiptir. Bu personelin kullanacağı silah ve cephane Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü tarafından temin edilir.

Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 20- (1) 12/6/1933 tarihli ve 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun;

a) 20 nci maddesinin birinci fıkrasında geçen ?ve tekel? ile ?ve sosyal yardım? ibareleri madde metninden çıkarılmış, ?Tekel? ibaresi ?Gümrük? olarak değiştirilmiş; altıncı fıkrasına ?Türk Silahlı Kuvvetlerine? ibaresinden sonra gelmek üzere ?Gümrük Müsteşarının veya bağlı olduğu Bakanın talebi üzerine Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne;? ibaresi eklenmiş,

b) 21 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ?İçişleri Bakanlığına ve Türk Silahlı Kuvvetlerine? ibaresi, ?İçişleri Bakanlığına, Türk Silahlı Kuvvetlerine ve Gümrük Müsteşarlığına? ve ?bakanlıklarının? ibaresi ?bakanlıkları ile Gümrük Müsteşarlığının? olarak değiştirilmiştir.

(2) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun;

a) 2 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ?Müsteşarlığının? ibaresi ?ve Gümrük müsteşarlıklarının?,

b) 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ?Gümrük ve Muhafaza? ibaresi ?Gümrük Müsteşarlığı Gümrük Muhafaza?

olarak değiştirilmiştir.

(3) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Kanunun;

a) 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasına ?Sahil Güvenlik Komutanı? ibaresinden sonra gelmek üzere ?ve Gümrük Müsteşarı ile Gümrük Muhafaza Genel Müdürü?,

b) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinin (B) alt bendine ?f) Gümrük Müsteşarlığı görevinden ve gümrük muhafaza personelinden,?,

c) Ek 8 inci maddesinin birinci fıkrasına ?çarşı ve mahalle bekçilerine,? ibaresinden sonra gelmek üzere ?Gümrük Müsteşarlığınca temin edilen tabanca ve mermiler, Müsteşarlığın merkez ve taşra teşkilatında istihdam edilen gümrük muhafaza personeline,?,

ç) Ek 9 uncu maddesine ?teftiş kurulu başkanı? ibaresinden sonra gelmek üzere ?Gümrük Müsteşarlığında Müsteşar, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğünde Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı, Gümrük ve Muhafaza Bölge Müdürü, Gümrük ve Muhafaza Bölge Müdür Yardımcısı ve Gümrük ve Muhafaza Müdürü?,

ibareleri eklenmiştir.

(4) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun;

a) 59 uncu maddesinin birinci fıkrasına ?Başbakanlık Basın Müşavirliğine,? ibaresinden sonra gelmek üzere ?Gümrük Müsteşarlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğine,? ibaresi eklenmiş,

b) Eki (I) sayılı cetvelin ?I- Genel İdare Hizmetleri Sınıfı? bölümünün (d) bendinde yer alan ?Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulu Başkanı? ibaresi ?Gümrük Müsteşarlığı Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanı? olarak değiştirilmiş; (f) bendine ?Vergi Dairesi Başkanı (Ankara, İstanbul, İzmir)? ibaresinden sonra gelmek üzere ?, Gümrük ve Muhafaza Bölge Müdürü (Ankara, İstanbul, İzmir),? ibaresi eklenmiş,

c) Eki (II) sayılı cetvelin; ?2- Yargı Kuruluşları, Bağlı ve İlgili Kuruluşlar ile Yükseköğretim Kuruluşlarında? bölümüne ?Hazine Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Daire Başkanı (Ana ve Yardımcı Hizmet Birimi),? ibaresinden sonra gelmek üzere ?Gümrük Müsteşarlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanı, Gümrük Müsteşarlığı Personel ve Eğitim Dairesi Başkanı, Gümrük Müsteşarlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanı, Gümrük Müsteşarlığı İdari Hizmetler Dairesi Başkanı,? ibaresi eklenmiş, aynı bölümde yer alan ?Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü (Ankara, İstanbul, İzmir)? ibaresi ?Gümrük ve Muhafaza Bölge Müdürü? olarak değiştirilmiş, ?5- Yargı Kuruluşları Bağlı ve İlgili Kuruluşlar ile Yükseköğretim Kuruluşlarında? bölümünde yer alan ?Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü, Gümrük ve Muhafaza Baş Müdür Yardımcısı? ibaresi ?Gümrük ve Muhafaza Müdürü? olarak değiştirilmiş,

ç) Eki (IV) sayılı Makam Tazminatı Cetvelinin beşinci sırasının (c) bendine ?Vergi Dairesi Başkanı,? ibaresinden sonra gelmek üzere ?Gümrük ve Muhafaza Bölge Müdürü,? ibaresi eklenmiş; yedinci sırasında yer alan ?Gümrük Müsteşarlığı Başmüdürleri,? ibaresi metinden çıkarılmıştır.

(5) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ?genel kolluk amirinin? ibaresi ?genel kolluk amiri ile Gümrük Müsteşarlığı gümrük muhafaza amirinin? ibaresi eklenmiştir.

(6) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ncı maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ?III- Gümrük koruma mensupları? başlıklı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

? III- Gümrük Muhafaza mensupları:

1- Gümrük Muhafaza Memurları 55

2- Gümrük Muhafaza Kısım Amirleri 60?

(7) 18/12/1940 tarihli ve 3944 sayılı Gümrük Muhafaza ve Muamele Sınıfı Memurları Teşkilatı Hakkında Kanun, 16/5/1984 tarihli ve 3007 sayılı Gümrük Laboratuvarlarında Yapılacak Tahlillerden Alınacak Ücretler ile Gümrük Mevzuatına Göre Tasfiye Edilecek Eşya Hakkında Döner Sermaye Kanunu, 2/7/1993 tarihli ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.

(8) Ekli (1), (2) ve (3) sayılı listelerde yer alan kadrolar iptal edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Gümrük Müsteşarlığına ilişkin bölümünden çıkarılmış ve ekli (4), (5), (6) ve (7) sayılı listelerde yer alan kadrolar ihdas edilerek anılan Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Gümrük Müsteşarlığına ilişkin bölümüne eklenmiştir.

Atıflar

MADDE 21- (1) Mevzuatta 9/10/1935 tarihli ve 2825 sayılı Gümrük ve İnhisarlar Vekilliği Teşkilât ve Vazifeleri Hakkında Kanuna, 3944 sayılı Gümrük Muhafaza ve Muamele Sınıfı Memurları Teşkilatı Hakkında Kanuna, 3007 sayılı Gümrük Laboratuvarlarında Yapılacak Tahlillerden Alınacak Ücretler ile Gümrük Mevzuatına Göre Tasfiye Edilecek Eşya Hakkında Döner Sermaye Kanununa, 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye yapılan atıflar bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılır.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, bu Kanuna göre kadro ve görev unvanları değişen yahut kaldırılan veya anılan kadrolar için aranan şartları taşımayan personelin görevleri herhangi bir işlem ve tebligata gerek kalmaksızın sona erer. Merkez teşkilatında müsteşarlık müşaviri dâhil daire başkanı ve üstü görevde bulunanlar ile taşra teşkilatında ve döner sermayede gümrük ve muhafaza başmüdürü ve bölge müdürü görevinde bulunanlar şahsa bağlı Müsteşarlık müşaviri kadrolarına atanırlar.

(2) Taşra teşkilatında Gümrük ve muhafaza başmüdür yardımcısı, gümrük müdürü, gümrük muhafaza müdürü, personel müdürü ve bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen anahizmet birimleri ile taşra teşkilatına ve döner sermayeye tahsis edilen şube müdürü kadrolarında bulunanlar, bu Kanunla ihdas edilen şahsa bağlı gümrük ve muhafaza başmüdür yardımcısı, gümrük müdürü, gümrük muhafaza müdürü, personel müdürü ve şube müdürü kadrolarına, başka bir işleme gerek kalmaksızın bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte atanmış sayılır. 5456 sayılı Kanunla şahsa bağlı Müsteşarlık müşaviri kadrolarına atanan personelin anılan Kanun hükümlerine göre bu kadrolarda istihdam edilmelerine devam olunur. Bu fıkraya göre şahsa bağlı kadrolara atananlar ile 5456 sayılı Kanun gereği şahsa bağlı Müsteşarlık müşaviri kadrolarına atanmış olanların herhangi bir şekilde kadroların boşalması halinde, şahsa bağlı olarak ihdas edilen kadroları herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.

(3) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kontrolörler, Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Müsteşarlıkça uygun görülecek diğer birim ve işlerde istihdam edilir. Başkontrolör, kontrolör ve stajyer kontrolörlerin görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte stajyer kontrolör kadrolarında çalışmakta olup işe giriş tarihinden itibaren üç yılını dolduranlardan üç yıl içinde yapılacak yeterlik sınavında başarı gösterenler kontrolör kadrolarına, sınavda başarılı olamayanlar Müsteşarlıkta durumlarına uygun başka kadrolara atanırlar. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Müsteşarlıkta yeni stajyer kontrolör istihdam edilmez. Bu fıkra hükümlerine göre stajyer kontrolörlükten kontrolörlüğe, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başmüdür, daire başkanı ve daha üst düzey kadrolara atanmış olanlardan başkontrolörlüğe ve yönetmelikte yer alan hükümlere göre kontrolörlükten başkontrolörlüğe yapılacak atamalar nedeniyle atanacaklar hariç olmak üzere, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kontrolör ve başkontrolör kadrolarına atama yapılmaz. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren stajyer kontrolör, kontrolör ve başkontrolör kadrolarının herhangi bir şekilde boşalması halinde, anılan kadrolar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır.

(4) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte; Müsteşarlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile döner sermaye kadrolarında görev yapmakta olan personelden kadro ve unvanı değişmeyenler başka bir işleme gerek kalmaksızın aynı unvanlı kadrolarında görev yapmaya devam ederler. Bu Kanuna göre yeniden düzenleme yapılıncaya kadar Müsteşarlık merkez ve taşra teşkilatı ile döner sermayede değişen veya yeni kurulan birimlere verilen görevler, daha önce bu görevleri yapmakta olan birimler tarafından yürütülmeye devam edilir.

(5) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla;

a) Müsteşarlık merkez teşkilatında Gümrükler Genel Müdürlüğü, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü, Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Avrupa Topluluğu ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Personel Dairesi Başkanlığı, Muhabere ve Elektronik Dairesi Başkanlığı ve İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına tahsis edilen kadrolarda görev yapan personelden birinci ve ikinci fıkrada sayılanlar hariç olmak üzere kadro ve unvanı değişmeyenler, sırasıyla merkez teşkilatında Gümrükler Genel Müdürlüğü, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tasfiye İşleri Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı ve İdari Hizmetler Dairesi Başkanlığına,

b) Eğitim Dairesi Başkanlığına tahsis edilen kadrolarda görev yapan personelden kadro ve unvanı değişmeyenler Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığına,

c) Gümrük müdür yardımcısı, gümrük muhafaza müdür yardımcısı ve personel müdür yardımcısı kadrolarında görev yapan personel, mükteseplerine uygun gümrük ve muhafaza müdür yardımcısı kadrolarına,

başka bir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılırlar.

(6) Müsteşarlığa ait;

a) Haberleşme teknisyeni kadrolarının unvanı, teknisyen,

b) Dağıtıcı kadrolarının unvanı, hizmetli,

c) Muamele memuru kadrolarının unvanı, memur,

olarak değiştirilmiş ve anılan kadrolarda bulunanlar yeni unvanlı kadrolara başka bir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılır.

(7) Taşra teşkilatı ve döner sermayede birimi kaldırılan veya değişen idarelerde görev yapan personelden kadro ve görev unvanı değişmeyenlerin yeni görev yerleri bir ay içinde Müsteşarlıkça belirlenir.

(8) Birinci ve ikinci fıkrada sayılanlar hariç olmak üzere, bu Kanunla yapılan düzenlemeler nedeniyle kadro ve görev unvanı değişen veya kaldırılan ya da bu Kanunla öngörülen şartları taşımayan personel en geç altı ay içinde derece ve kademelerine uygun Müsteşarlıkta ihtiyaç duyulan diğer kadrolara atanırlar; bunlar atama işlemi yapılıncaya kadar Müsteşarlıkta ihtiyaç duyulan işlerde görevlendirilirler.

(9) Birinci ve ikinci fıkra gereği şahsa bağlı kadrolara atananlar ile sekizinci fıkrada belirtilenler, yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî haklarını almaya devam ederler. Söz konusu personelin, atandıkları yeni kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile fazla çalışma ücreti hariç diğer malî hakları toplam net tutarının, atandıkları tarih itibarıyla eski kadrolarına ilişkin olarak en son ayda aldıkları aylık, ek gösterge, sözleşme ücreti, bir aya isabet eden ikramiye, her türlü zam ve tazminatlar ile fazla çalışma ücreti hariç diğer malî hakları toplam net tutarından az olması halinde, aradaki fark, atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece, herhangi bir kesintiye tâbi tutulmaksızın ve farklılık giderilinceye kadar kendilerine tazminat olarak ödenir.

(10) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Avrupa Birliği Uzmanı ve Avrupa Birliği Uzman Yardımcısı kadrolarında çalışanlar, Gümrük Uzmanı ve Gümrük Uzman Yardımcısı kadrolarına başka bir işleme gerek kalmaksızın halen bulundukları kadro dereceleriyle atanmış sayılır. Avrupa Birliği Uzmanı kadrolarında geçirilen süreler Gümrük Uzmanı, Avrupa Birliği Uzman Yardımcısı kadrosunda geçirilen süreler Gümrük Uzman Yardımcısı kadrosunda geçmiş sayılır.

(11) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Müsteşarlıkta görevli muayene memurlarından, en az dört yıllık eğitim veren yükseköğretim kurumlarından veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar, mükteseplerine uygun Gümrük Muayene Eksperi kadrolarına başka bir işleme gerek kalmaksızın atanmış ve bu şekilde atanmış sayılanlardan boşalan muayene memuru kadroları iptal edilmiş sayılır. Eğitim şartını taşımayan muayene memurları ise şahsa bağlı muayene memuru kadrosuna başka bir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılır. Mevzuatta Gümrük Muayene Memuru kadrolarına yapılan atıflar, Gümrük Muayene Eksperi kadrolarına yapılmış sayılır

(12) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Müsteşarlıkta görevli gümrük muhafaza memurlarından, en az dört yıllık eğitim veren yükseköğretim kurumlarından veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanmış yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olup bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl içerisinde, yapılacak sınavda başarılı olan ve yapılacak eğitimi başarı ile bitirenler Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperi kadrolarına atanırlar.

(13) Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve bağlı döner sermaye işletmelerinde çalışan personelin 5/4/2007 tarihli ve 5622 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bu Genel Müdürlük ve bağlı döner sermaye işletmelerinde geçen hizmet süreleri Gümrük Müsteşarlığında geçmiş sayılır.

(14) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde, Devlet Memurları Kanununda belirtilen genel ve özel şartları taşımaları kaydıyla, Müsteşarlık tarafından belirlenecek alan veya bölümlerde eğitim veren ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim veren yükseköğretim kurumları ile bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olup, Müsteşarlık tarafından belirlenecek alan ve puan türlerine göre Kamu Personeli Seçme Sınavı başarı sırasına göre tespit edilecek her yıl için 2.500 kişi, merkezî yönetim bütçe kanunlarında yer alan açıktan veya naklen atamaya ilişkin kadro sayısı kısıtlamalarına tâbi olmaksızın, bu Kanunda öngörülen usûl ve esaslara göre Müsteşarlık tarafından belirlenecek kadrolara atanırlar.

(15) Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ve 3007 sayılı Kanuna göre oluşan döner sermaye, bu Kanunla kurulan döner sermayeye tüm aktif ve pasifiyle birlikte devredilmiş sayılır.

(16) Bu Kanunda belirtilen yönetmelikler, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Müsteşarlık tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulur. Anılan yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Ancak, bu Kanunla kaldırılan veya idarî yapısı değiştirilen birimlerde görev yapan personelin, Müsteşarlıkta ihtiyaç duyulan diğer birimlerdeki mükteseplerine uygun kadrolara atanmalarına dair işlemlerde mevcut yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

Yürürlük

MADDE 22- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 23- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL GEREKÇE

1980'li yıllarda Dünyada esmeye başlayan kamu yönetiminde değişim rüzgârları sonucu, birçok ülke kamu yönetim yapısında ve anlayışında önemli değişiklikler gerçekleştirmiştir. Halen bu kapsamda birçok ülkede de değişim yönünde çalışmalar devam etmektedir. Türkiye'nin de üyesi olduğu İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve diğer bazı uluslararası (Dünya Bankası, Avrupa Birliği vb.) örgütler bu konuda öncülük etmektedir.

Ülkemizde de kamu yönetiminde değişim çabaları eksik olmamıştır. Bu amaçla yapılan çalışmaların en önemlileri MEHTAP ve KAYA Projeleri ile çerçevesi belirlenen çalışmalar olmakla birlikte, bu ve benzeri diğer çalışmalarda önerilen değişimler gerçekleştirilememiştir. Bunun yanı sıra, 1980'li yılların başlarında ekonomi yönetiminde önemli değişiklikler gerçekleştirilmiş olmakla birlikte, ne yazık ki, bunlar kamu yönetim birimlerine yansıtılamamıştır.

2000'li yıllara gelindiğinde, Türk kamu yönetimi organizasyonu ve anlayışının değiştirilmesinin kaçınılamaz hale geldiği fark edilerek bu yöndeki çalışmalara ağırlık verilmeye başlanmıştır. Bu çerçevede, aşırı merkezileşen, hantallaşan, yönetim ve denetim anlayışları çağdaş standartların gerisinde kalan kamu yönetimi örgütlenme ve anlayışını değiştirmeye dair birçok çalışma, 58 inci ve 59 uncu Hükümetler döneminde gerçekleştirilmiştir.

Çağdaş kamu yönetiminin temel ilkelerinden olan yerinden yönetim, mahallî idareler tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerin mahalli idarelere devredilmesi, kamu hizmetlerinin hizmetten yararlananlara en yakın çevreden sağlanması, yetkilerin alt kademelere devredilerek alt düzeyde bitirilecek işlerin gereksiz yere üst kademelere taşınmasının önlenmesi, kamu yönetiminde de kurumsal vizyona dayalı stratejik yönetim anlayışına geçilmesi, artık kamu hizmeti niteliği taşımayan alanlardaki kamu yönetim birimlerinin kapatılarak bu hizmetlerin özel sektör firmaları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından yerine getirilmesinin sağlanması, denetim fonksiyonunun yanlış uygulamalardan caydırıcılık özelliği yanında rehberlik yönünün ön plana çıkartılarak kamu yönetimini güçlendirecek şekle dönüştürülmesi gibi birçok ilkeyi hayata geçirecek düzenlemeler yapılmıştır. Gereksiz hale gelen kurum ve kuruluşlar kapatılmış, asli olarak bulunması gereken yerlerde bulunmayan kurum ve kuruluşların bağlılıkları olması gereken yerlere aktarılmış ve bazı kurumlar yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde yeniden yapılandırılmıştır. Benzer çalışmalar 60 ıncı Hükümet döneminde de devam ettirilmektedir.

Tüm bu hususlar çerçevesinde, Gümrük Müsteşarlığı da Türk kamu idaresinin bir parçası olarak, kamu yönetiminin örgütlenme biçiminin ve hizmetleri yerine getirme anlayışının yeniden yapılandırılması çalışmaları kapsamında yeniden yapılandırmaya tâbi tutulacak bir idare birimidir. Özellikle, gümrük idaresi yapılanmasında yapılacak değişiklikler, birçok kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarını meşgul eden iş ve idarî yüklerin azalmasına yardımcı olacağından, ülkemiz için önemi giderek artan uluslararası rekabet avantajını korumaya da katkı sağlayacaktır.

Bilindiği üzere, Cumhuriyetin ilanından sonra 1931 yılında ?Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti? olarak teşkilatlanan Gümrük İdaresi, bilahare ?Gümrük ve Tekel Bakanlığı? na dönüştürülmüş, 1983 yılında ise Tekel İdaresinden ayrılarak Maliye Bakanlığı ile birleştirilmesi suretiyle ?Maliye ve Gümrük Bakanlığı? şeklinde yapılandırılmıştır. Ülkemizde 1980'li yıllardan sonra ihracata bağlı büyüme stratejisinin izlenmiş olması ve bunun sonucunda dış ticaret hacminde hissedilebilir büyümenin gerçekleşmesi, 1990'lı yıllardan sonra ise dünyadaki küreselleşme hareketleri ile birlikte gümrük konusundaki kamusal hizmetlerin giderek artması gibi gelişmeler, Gümrük İdaresinin yeniden yapılandırılması zorunluluğunu doğurmuştur. Bu çerçevede, gümrük hizmetlerinin daha hızlı ve etkin bir şekilde yürütülmesi amacıyla 24/6/1993 günlü 3911 sayılı Yetki Kanununa dayanılarak 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çıkarılmış, bu düzenlemeyle gümrük hizmetlerini düzenlemek, yürütmek ve kaçakçılıkla mücadele etmek üzere Başbakanlığa bağlı ?Gümrük Müsteşarlığı? kurulmuştur.

Daha sonraki yıllarda ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanması bakımından, 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede muhtelif değişiklikler yapılmıştır. Ancak, 1996 yılında Gümrük Birliğine girilmesi, 1999 yılında ise Avrupa Birliği Gümrük Kodunun çevirisiyle oluşturulan 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile buna bağlı yeni düzenlemelerin yürürlüğe girmesi, bununla birlikte 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Gümrük Müsteşarlığına verilen yetkilerin mülga 1615 sayılı Gümrük Kanunundan alınmış olmakla birlikte 4458 sayılı Gümrük Kanununun rejim ve işlemler açısından farklı kavramlar ve hükümler içermesi sebebiyle, gümrük teşkilat yapısının ye Gümrük Kanununa göre yeniden yapılanması bir zorunluluk hâline gelmiştir.

Diğer taraftan, ülkemizin coğrafi konumu itibarıyla transit mal ve hizmet geçişi yanında, yoğun bir yolcu trafiğinin de yaşandığı güzergâh üzerinde bulunması nedeniyle, transit taşımacılık ile yolcu geçişlerinin kontrol altına alınabilmesi amacıyla gerek gümrük kapılarındaki fizikî kapasitenin yenilenmesine, gerekse nitelikli eleman istihdamına yönelik çalışmalara öncelik verilmesi ihtiyacı doğmuş, özellikle de gümrüklü yer ve sahalarda münhasıran, gerektiğinde Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde kaçakçılıkla mücadelede yetkili ve sorumlu kamu kurum ve kuruluşları arasında yetki ve görev paylaşımının ayrıntılı bir şekilde yapılarak işbirliğine gidilmesi gereği ortaya çıkmıştır.

4458 sayılı Gümrük Kanununun kabulünden sonra gümrüklerde otomasyona geçilmiş, gümrük işlemleri yüzde yüz oranında bilgisayar ortamında yürütülmeye başlanmıştır. Gümrük işlemlerinde bilgisayarlaşma ile veri bankaları da oluşturulmuştur. Öte yandan, 4458 sayılı Gümrük Kanununda değişiklik yapılmasına dair 18/6/2009 tarihli 5911 sayılı Kanunla, AB Gümrük Kodundaki son değişikliklere uyum sağlanmış; risk analizi bazlı gümrük uygulamalarına geçilmiş; elektronik gümrük uygulamaları ve beyan sistemi için hukukî alt yapı oluşturulmuş; yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği uygulamasına geçilmiştir. Bu çerçevede; gerek gümrük işlemleri gerekse kaçakçılıkla mücadeleye ilişkin tüm verilerin risk analizine tâbi tutularak elde edilen sonuçların gümrük kontrolü, kaçakçılıkla mücadele ve sonradan kontrolde etkin olarak kullanımı ve bu sonuçlardan azami ölçüde yararlanılabilmesi mümkün hale gelmiştir. Bu şekilde riskli işlemlerin belirlenerek seçici olunması ve bu riskli konulara yoğunlaşılması sağlanmış olacaktır. Bu amacı sağlamak üzere Tasarı ile ?Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü? oluşturulmaktadır.

Tasarıda, hizmet birimlerinin görevleri belirlenirken, olabildiğince netleştirmeye gidilerek aynı görev ve yetkinin birden fazla birime verilmemesine özen gösterilmiş, bu suretle 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede aynı anda iki birimin görev alanına giren hususlarda bir birim görevli ve yetkili hale getirilmiştir.

Müsteşarlığın görev alanına giren konularda, katılımcı yönetim anlayışına uygun olarak diğer kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütleriyle ortak çalışmalar yürütülmesi amacıyla ?Gümrük Konseyi? ile sürekli ve geçici kurulların oluşturulması öngörülmüştür.

Günümüzdeki teknolojik gelişmeler, uluslararası düzeyde gümrük mevzuatının teknik niteliğe bürünmesi, ülkemizin Avrupa Birliğine katılım çerçevesinde üyelik müzakereleri sürecinde bulunması ve uluslararası ticarette mal çeşitliliğinin ve niteliğinin artması sonucunda istihdam edilen personelde uzmanlaşmaya gidilmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır.

Bu durum karşısında, Gümrük teşkilatının daha etkin ve mesleğinde uzmanlaşmış bir kadroya sahip olabilmesi için Tasarıda, ?Gümrük Muayene Eksperliği? ve ?Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperliği? kadrolarına ilişkin düzenlemeler yapılmış, kadro ihdasında da bu durum dikkate alınarak yeteri kadar kadro oluşturulmuştur. Nitelikli personel istihdamını sağlamak ve hizmet kalitesini artırmak amacıyla, yatay geçişlere belirli kıstaslar konulmuş, personel ihtiyacının kurumda etkinliği artıracak şekilde karşılanmış ve gümrük idaresinin kendi içinde yenilenmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmak suretiyle mevcut personelin bu haktan yararlanmasına imkân verilmeye çalışılmıştır.

Ayrıca, Tasarı ile, mevcut personel sayısının Avrupa Birliği üyesi ülkelerin gümrük idarelerinde çalışan personel düzeyine getirilmesi amaçlanmıştır. Ülkemizin dış ticaretinde son yıllarda meydana gelen önemli artışa paralel olarak gümrük işlemleri de yoğun bir şekilde artmakta, buna karşın 1994 yılında dış ticaret hacmi yaklaşık 30 milyar ABD Doları, personel sayısı ise 9.172 iken, 2008 yılı sonu itibarıyla; dış ticaret hacmi yaklaşık 333 milyar ABD Doları, personel sayısı ise 2007 yılında Müsteşarlık bünyesine katılan TASİŞ personeli dâhil 8.650'dir. Ondört yıllık süreçte dış ticaret hacminde on katından fazla artış gerçekleşmiş olmasına rağmen, personel sayısı azalmıştır. Dolayısıyla, gümrük hizmetlerinin yükünü ve çeşitliliğindeki artışı karşılamak, bunları istenilen hız ve seviyede yürütebilmek için Gümrük teşkilatında çalışan personel sayısının da artırılması zorunlu görülmektedir.

Kaçakçılıkla mücadelenin daha etkin yerine getirilmesi amacıyla, uyuşturucu madde arama köpeklerinde kullanılmak üzere ihtiyaç duyulacak cins ve miktarlarda uyuşturucu madde verilecek kuruluşlar arasında ?Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü?nün de yer almasına yönelik düzenlemeler yapılmış; gümrük muhafaza personelinin 3944 sayılı Kanunla verilen silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisi yanında benzer nitelikte görev yapan diğer silahlı güvenlik personeline tanınan haklardan yararlandırılması için amacıyla 6136 sayılı Kanunda çeşitli değişikliklere da yer verilmiştir.

Müsteşarlığın taşra teşkilatında, Gümrük Başmüdürlüğü ile Gümrük Muhafaza Başmüdürlüğü şeklindeki iki başlılık ?Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü? şeklinde değiştirilmesi sonucu, iş ve işlem akışında ve personelin verimli kullanılmasında hem etkililik sağlanmış hem de personel eksikliği bir miktar giderilebilmiştir. Ancak, Gümrük Müdürlüğü ile Gümrük Muhafaza Müdürlüğü şeklindeki iki başlılık halen devam etmekte olup benzer bir birleştirme müdürlük düzeyinde gerçekleştirilemediğinden, iş ve işlemlerde mükerrerlikler, personel istihdamında verimsizlik, aynı konuda farklı idarî birimlerin yetkili olması ve bunlar tarafından farklı işlemler yapılması gibi birçok olumsuzluklar yaşanmaktadır. Tasarıyla Gümrük Müdürlükleri ile Gümrük Muhafaza Müdürlükleri ?Gümrük ve Muhafaza Müdürlüğü? ismi altında yapılandırılarak müdürlük bazında da iki başlılık ortadan kaldırılmaktadır.

Tasarı ile Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde ?Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği? kurularak kamuoyunun Müsteşarlık faaliyetleri ile ilgili olarak doğru ve hızlı bir şekilde bilgilendirilmesi hedeflenmiştir.

Tasarı bu şekliyle Gümrük İdaresinde kurumsallaşmayı, etkililiği, verimliliği ve işlemlerde sürati sağlayacaktır.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Madde ile Kanunun amacı belirlenmektedir. Müsteşarlık Başbakanlığa bağlı olarak kurulmuştur, ancak, Başbakan dilerse Müsteşarlıkla ilgili yetkilerini bir bakan aracılığı ile de kullanabilecektir.

MADDE 2- Madde ile Kanunda geçen bazı terimler tanımlanmaktadır.

MADDE 3- Madde ile Müsteşarlığın görevleri sayılmaktadır.

MADDE 4- Madde ile Müsteşarlık teşkilatının merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatından oluştuğu hükme bağlanmaktadır.

MADDE 5- Madde ile Müsteşarlığın en üst amiri olarak Müsteşarın görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenmektedir. Ayrıca, Müsteşara yardımcı olmak üzere üç müsteşar yardımcısı atanabileceği öngörülmektedir.

MADDE 6- Madde ile Müsteşarlığın hizmet birimleri belirlenmektedir. Bunlar, Gümrükler Genel Müdürlüğü, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tasfiye İşleri Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, İdarî Hizmetler Dairesi Başkanlığı, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ve Özel Kalem Müdürlüğüdür.

485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede, anahizmet birimlerinin isimleri Gümrükler Genel Müdürlüğü, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü, 5/4/2007 tarihli ve 5622 sayılı Kanunla eklenen Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Avrupa Topluluğu ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü olarak yer almaktadır. Tasarı ile bu birimlerin isimleri yaptıkları görevleri daha açık şekilde ifade etmek üzere Gümrükler Genel Müdürlüğü, Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tasfiye İşleri Genel Müdürlüğü ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü şeklinde değiştirilmekte; kamu yönetiminde yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde Teftiş Kurulu Başkanlığı, işlevlerinde rehberlik hizmetleri de öne çıkarılarak doğrudan Müsteşara bağlı Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı adıyla yeniden yapılandırılmaktadır.

Diğer taraftan, yasal ticaretin kolaylaştırılması için ithalat ve ihracat işlemlerinde fizikî kontrolün giderek azaltılması ve piyasa gözetim ve denetimi ile sonradan kontrolün yaygınlaşması gerek Dünya Gümrük Örgütünün (DGÖ) gerekse Avrupa Birliğinin (AB) temel amaçlarından birini oluşturmaktadır. Bunu sağlayabilmek için gümrük iş ve işlemlerinde risk analizi giderek daha da önemli hale gelmektedir. Ayrıca, kaçakçılıkla etkili bir şekilde mücadelede edebilmek için de risk analizi çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla etkin bir şekilde yapılacak risk değerlendirmelerine göre riskli olan sektör ve kişilere yönelik fizikî kontrollerin yapıldığı, diğerleri için ise sonradan kontrol ve piyasa gözetimi ve denetimi yoluyla kontrollerin yapıldığı bir sistem, hem ülkemizin dış ticaretini daha kolay hale getirecek, hem de DGÖ, AB ve gelişmiş ülkelerin uygulamalarına yaklaşan bir uygulama ortaya konulmasına imkân sağlanmış olacaktır. Bu nedenlerle, Müsteşarlıkta halen her bir birimin kendi ihtiyaçları doğrultusunda ve kopuk şekilde yapılan risk analizi ve değerlendirmesi fonksiyonunun etkili bir şekilde yapılabilmesini sağlamak ve Müsteşarlığın bütün birimlerine hizmet vermek üzere Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü oluşturulmaktadır.

MADDE 7- Madde ile Müsteşarlığın hizmet birimlerinin görevleri belirlenmektedir.

Gümrükler Genel Müdürlüğünün görevleri belirlenirken diğer birimlerin görev alanında bulunan gümrük hizmetlerine yönelik görevlerin de Gümrükler Genel Müdürlüğünde toplanması ve işlemlerde iki başlılığın önlenmesi amaçlanmıştır.

Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğünün görevleri belirlenirken 5607 sayılı Kanunun vermiş olduğu kaçakçılığı önleme ve mücadele görevi ve 5271 sayılı Kanunla verilen adlî kolluk görevleri kapsamında, teknik araçlarla izleme ve iletişimi tespit etmek, bilimsel ve teknik yöntemleri kullanarak bilgi toplama, ulusal ve uluslararası bilgi akışına dayalı veri tabanları oluşturarak bu bilgileri kullanmak, değerlendirmek, operasyonlar yapmak, gümrüklü yer ve sahalarda kamu düzenin bozulmasını önleyici tedbirler almak, buraların takip ve muhafazasını sağlamak ile gümrük işlemlerinin sonuçlanmasının teminine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğünün görevlerinin belirlenmesinde, Genel Müdürlüğün gerektiğinde diğer kurum ve kuruluşlarla ve uluslararası düzeyde diğer devletlerle ve örgütlerle işbirliği içinde risk analizi ve değerlendirmesi yaparak Müsteşarlığın bütün birimlerine ve diğer kurum ve kuruluşlara sonuçları ile hizmet vermesi sağlanmaya çalışılmıştır. Bu Genel Müdürlüğün kurulması ile Müsteşarlığın değişik birimlerindeki veri bankalarının tek çatı altında analize tâbi tutularak riskli işlemlerin belirlenmesi, gerek yönetim gerekse denetimde bu verilere göre hareket edilmesi, bu şekilde gümrük işlemlerinde ve kaçakçılıkla mücadelede seçici olunarak etkili ve verimli işlem tesis edilmesi amaçlanmıştır. Bu tür bir risk değerlendirmesi riskli ve risksiz işlemleri ayırma imkânı verecektir. Bu ise risksiz kişi ve işlemlerde kolaylığı, riskli kişi ve işlemlere ise yoğunlaşmayı sağlayacaktır. Ayrıca değişik birimler tarafından yürütülen sonradan kontrol işlemlerine ilişkin verilerin Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğünde toplanması ve arşivlenmesi sağlanmış, sonradan kontrol faaliyetlerinin düzenli ve etkin kılınması hedeflenmiştir.

485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Teftiş Kurulu Başkanlığı düzenlenmişken, Tasarıda yol gösterici, çözüm arayan ve öneren, eğitici anlayışı ön plana çıkaran kapsam ve içerikte ve kurumun en üst amirine bağlı inceleme ve soruşturma birimi olarak Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı oluşturulmaktadır. Müsteşarlığın, 4458 ve 5607 sayılı kanunlar başta olmak üzere diğer yasal düzenlemelerle verilmiş Müsteşarlık teşkilatı dışındaki bazı kuruluşlar üzerinde de Müsteşarlığın faaliyet sahası ile sınırlı görev ve yetkileri bulunduğundan, bu görev ve yetkilerin etkin şekilde kullanılabilmesi için Teftiş Kuruluna önemli görevler düşmektedir. Ayrıca, gümrük müfettişleri 5549 sayılı Kanun uyarınca Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı bünyesinde aklama suçu incelemesi de yapmaktadırlar. Maddede, Müsteşarlığın görev alanının pek çok kurum ve kuruluşun uygulama alanı olması nedeniyle çeşitli kanun, tüzük, yönetmelik ve kararların Gümrük Müsteşarına ve müfettişlere tanıdığı görev ve yetki çerçevesinde, Başkanlığın inceleme, rehberlik, denetleme ve soruşturma görevleri ile diğer gerekli çalışmalarda bulunmak görevi vurgulanmış, müfettiş yardımcılarının mesleki yeterliklerinin tespiti için mesleğe girişten en az üç yıl sonra yapılmakta olan yeterlik sınavını müteakip, müfettişlerin mesleki gelişmelerine katkı sağlamak amacıyla başmüfettişliğe atanmadan önce mesleki konularda tez hazırlama zorunluluğu getirilmiştir.

Müsteşarlığın kendi davalarını uzmanlaşmış avukatları vasıtasıyla takip edebilmesi amacıyla, bölge müdürlükleri emrinde avukat istihdamına olanak sağlanmıştır.

MADDE 8- Madde ile 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede düzenlenen Vergi Konseyine paralel biçimde, danışma organı niteliğinde Gümrük Konseyi oluşturulması öngörülmektedir. Ayrıca, geçici ve sürekli komisyonlar kurularak Müsteşarlığın, görev alanına giren konularla ilgili olarak katılımcı yönetim anlayışına uygun biçimde çalışmalarda bulunması amacıyla bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve konu ile ilgili uzmanların katılımı ile geçici ve sürekli kurullar oluşturabilmesine olanak sağlanmakta, böylece gümrük hizmetlerinin yürütülmesinde diğer kurum ve kuruluşlar ile eşgüdümün sağlanması hedeflenmektedir.

MADDE 9- Madde ile Müsteşara yardımcı olmak üzere Müsteşarlık Makamına bağlı yirmibeş Müsteşarlık müşaviri görevlendirilebileceği belirtilmektedir.

MADDE 10- Madde ile ilgili mevzuat hükümlerine göre tasfiyelik hale gelen eşyanın tasfiyesi amacıyla, Müsteşarlık bünyesinde döner sermaye işletmesi kurulabilmesi öngörülmektedir. Döner sermaye işletmeleri kurmak üzere Müsteşarlığa otuz milyon Türk Lirası sermaye tahsis edilmekte, ihtiyaç duyulması halinde bu sermayenin Bakanlar Kurulu tarafından altmış milyon Türk Lirasına kadar artırılabileceği belirtilmektedir.

Maddede, ayrıca döner sermayenin gelir kaynakları ile döner sermaye bütçesinden karşılanacak giderler ayrıntılı biçimde düzenlenmektedir.

Maddede, genel bütçeye bir yük getirilmemesi amacıyla, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen iş ve faaliyetler için yapılacak gider ve harcamalar ile döner sermaye işletmelerinde çalışanların ücret ve benzeri ödemelerinin döner sermaye gelirlerinden karşılanması hükmü de düzenlenmektedir.

MADDE 11- Madde ile Müsteşarlığın taşra teşkilatının günün ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmesi amacıyla Gümrük Müsteşarlığı, 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun ile 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine uygun olarak Müsteşarlığa bağlı, bölge esasına göre çalışan her türlü kapsam ve nitelikte taşra teşkilatı kurmaya yetkili kılınmakta ve bu çerçevede bölge düzeyinde görev yapan başmüdürlükler bölge müdürlüğüne dönüştürülmektedir.

Maddede ayrıca, Müsteşarlığın, ilgili mevzuat çerçevesinde yurt dışı teşkilatı kurmaya yetkili olduğu belirtilmektedir.

MADDE 12- Madde ile Müsteşarlığın görevleriyle ilgili konularda, diğer kurum ve kuruluşların uyacakları esasları belirlemeye ve kaynak israfını önleyecek ve koordinasyonu sağlayacak tedbirleri almaya görevli ve yetkili olduğu, diğer kurum ve kuruluşların hizmet alanına giren konularda ise ilgili kurum ve kuruluşlara danışmak, işbirliği ve koordinasyon sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmektedir.

MADDE 13- Madde ile Müsteşarlığın merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile döner sermayede görev yapan yöneticilerin sorumlulukları belirtilmektedir. Diğer taraftan Müsteşar ve Müsteşarlık üst düzey yöneticilerinin yetkilerinin bir kısmını astlarına devredebileceği hususu düzenlenmekte, böylece, çağdaş kamu yönetiminin temel ilkelerinden biri olan hizmetlerin sonuçlanması gereken en alt düzeyde sonuçlandırılması ilkesi hayata geçirilmiş olacaktır. Müsteşarlığın üstlendiği hizmetlerin en etkili ve hızlı şekilde yerine getirilmesi amacıyla yapılan yetki devri sırasında; birbiriyle çelişen yetkilerin aynı kişide toplanmamasına, sınırlarının yazılı olarak açıkça belirtilmesine, yetki ve sorumluluk dağılımının iç kontrolünün en iyi şekilde yapılmasına ve genel dengenin bozulmamasına dikkat edilecektir. Ayrıca, yetki devri uygun araçlarla ilgililere duyurulacaktır.

Maddede ayrıca, 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin verdiği yetkiyle dava takipleri hususunda taşra idarelerine Müsteşarlık Genelgesi ile devredilen yetkinin genel çerçevesi kanunda hükme bağlanmış ve yargı organlarında tereddüde yol açan bu hususun açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır.

Müsteşarlığın görev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda uygulamaya işlerlik kazandıracak idarî düzenlemeler yapabileceği de maddede hükme bağlanmıştır.

MADDE 14- Madde ile Müsteşarlık kadroları hakkında genel rejimin uygulanacağı; 2451 sayılı Kanun hükümleri dışında kalan memurların atanmalarının Müsteşar tarafından yapılacağı, Müsteşarın gerekli görmesi halinde bu yetkisini alt kademelere devredebileceği hususu düzenlenmektedir.

MADDE 15- Madde ile Müsteşarlık üst yönetici kadroları ve özellik arz eden kadrolar ile yurt dışı teşkilatı kadrolarına yapılacak atamalarda aranacak şartlar ile izlenecek yol hükme bağlanmaktadır.

MADDE 16- Madde ile kadro karşılığı personel çalıştırılmasına ilişkin hükümler düzenlenmektedir. AB'ye geçiş sürecinde Başbakanlığa bağlı Müsteşarlıklar içerisinde sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin uygulamanın yapılmadığı tek Müsteşarlık Gümrük Müsteşarlığıdır. DPT, Hazine ve Dış Ticaret müsteşarlıklarında yer verilen bu uygulamaya Gümrük Müsteşarlığında da geçilmesi amaçlanmış, böylece nitelikli personel kaybının önlenmesi ve Başbakanlık merkez ve bağlı kuruluşlarında aynı statüde görev yapan personel arasında özlük hakları yönünden var olan eşitsizliğin giderilmesi hedeflenmiştir.

MADDE 17- Madde ile Müsteşarlığın merkez teşkilatında Gümrük Uzmanı ve Gümrük Uzman Yardımcısı kadrolarında personel istihdam edilmesi hükme bağlanmakta, Gümrük Uzman Yardımcılarının mesleğe alınma ve uzmanlığa atanma şartları düzenlenmektedir.

MADDE 18- Madde ile nitelikli personel istihdamını teminen, Müsteşarlık merkez ve taşra teşkilatında en az dört yıllık eğitim veren ve Müsteşarlıkça belirlenecek fakülte veya yüksekokullar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca onaylanan yabancı fakülte veya yüksekokullardan mezun olmak kaydıyla Gümrük Muayene Eksperi ve Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Eksperi çalıştırılacağı düzenlenmiştir.

MADDE 19- Madde ile sınır kapılarında güvenliği sağlamak ve kaçakçılıkla mücadele etmekle görevli gümrük muhafaza personelinin silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisi açık bir şekilde belirtilerek silah ve cephane teminine ilişkin hükümler getirilmektedir.

MADDE 20- Madde ile genel anlamda, bu Kanunla yapılan düzenlemelere paralel olarak diğer mevzuattan kaldırılan veya değiştirilen hükümler ile yeniden yapılanmanın gerektirdiği kadro düzenlemeleri hükme bağlanmaktadır. Bu kapsamda;

- Uyuşturucu madde aramalarında çok etkin rol oynayan narkotik dedektörü köpekler, Müsteşarlıkta ilk olarak 1998 yılında İçişleri Bakanlığı Gölbaşı Köpek Eğitim Merkezinde eğitimden geçirilerek kullanılmaya başlanmıştır. Bu madde ile, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun, 20 nci ve 21 inci maddelerinde yer alan uyuşturucu madde arama köpeği eğitiminde kullanılmak üzere ihtiyaç duyulacak cins ve miktarlarda uyuşturucu madde verilecek kuruluşlar arasında, kaçakçılıkla mücadele ile görevli Müsteşarlık Gümrük Muhafaza Hizmetleri Genel Müdürlüğünün de yer alması ile yakalanan uyuşturucu maddelerin bir kısmının köpek eğitiminde kullanılmasına yasal imkân sağlanması amaçlanmakta,

- 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 7 nci maddesine göre ateşli silahları ancak özel kanunlarına göre silah taşıma yetkisine sahip bulunanlar taşıyabilir veya mesken ya da iş yerinde bulundurabilirler. Bu Kanunun silah taşıma, muafiyet ve istisna başlıklı 45 inci maddesi ile gümrük muhafaza personeli genel kolluk kuvveti personeline tanınan silah taşıma, bulundurma ve kullanmakla yetkilendirilmektedir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 164 üncü maddesinde adlî kolluk kuvvetleri arasında Gümrük Muhafaza Hizmetleri Genel Müdürlüğü de sayılmaktadır. Buna bağlı olarak benzer nitelikli görev yapan diğer personele tanınan haklardan gümrük muhafaza personelinin de yararlandırılması amacıyla 6136 sayılı Kanunda düzenlenme yapılmakta,

- Müsteşarlığın yeniden yapılanması nedeniyle oluşturulan yeni kadro ve unvanlara ilişkin olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümlerinde düzenlemeler yapılmakta,

- Deniz ve hava limanlarıyla kara sınırlarındaki gümrük kapılarında ve diğer gümrüklü yer ve sahalarda giriş ve çıkış yapan kişi, eşya ve taşıtların muhafazası ile gümrüğe sevk edilmesini sağlamak ve gümrük işlemleri bitirilmeden buralardan çıkmalarını önleme ve kaçakçılıkla mücadele etme görevi Müsteşarlığa ait olduğundan, deniz ve hava limanlarıyla kara sınır kapılarındaki gümrüklü yer ve sahalarda oluşabilecek yetki karmaşasını önlemek amacıyla 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 6 ncı maddesinde düzenlenme yapılmakta,

- Bu Kanunla yapılan düzenlemeler nedeniyle, 18/12/1940 tarihli ve 3944 sayılı Kanun ve 16/5/1984 tarihli ve 3007 sayılı Kanun ile 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmaktadır.

MADDE 21- Madde ile bu Kanunla yürürlükten kaldırılan mevzuat hükümlerine yapılan atıfların bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılacağı hükme bağlanmaktadır.

GEÇİCİ MADDE 1- Madde ile Kanunun yürürlüğe girmesi sonucunda geçiş döneminde uygulanacak hususlar düzenlenmektedir. Bu kapsamda;

- Personele dair geçiş hükümleri düzenlenmekte, yapılan değişiklikler nedeniyle herhangi bir şekilde ekonomik, malî, özlük, sosyal vb. müktesep haklarda bir kaybın oluşmaması için bazı kadrolar için şahsa bağlı kadro oluşturulmakta,

- Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Müsteşarlıkta yeni stajyer kontrolör istihdam edilmemesi, kontrolör ve başkontrolör kadrolarına atama yapılmaması, stajyer kontrolör, kontrolör ve başkontrolör kadrolarının herhangi bir şekilde boşalması halinde, anılan kadrolar kendiliğinden iptal edilmiş sayılması öngörülmekte,

- Müsteşarlık merkez ve taşra teşkilatında yeniden kurulan veya kaldırılan birimlerde görevli personelden kadro ve görev unvanı değişmeyenlerin yeni birimler emrine atanması ve şahsa bağlı kadroların tespiti ile kadro ve görev unvanı değişen personelin ise kazanılmış haklarının güvence altına alınması amaçlanmakta,

- Yeni düzenlemeler nedeniyle görev boşluğu doğmaması için değişen veya yeni kurulan birimlere ilişkin görevlerin, daha önce bu görevleri yerine getiren birimlerce yapılmasının sağlanması, bir kısım personelin ise Müsteşarlıkça ihtiyaç duyulan işlerde görevlendirilebilmesi amacıyla düzenleme yapılmakta,

- Özellikle taşra teşkilatındaki nitelikli ve dinamik personel ihtiyacı yanında Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğünün adlî kolluk görevlerini etkin şekilde yerine getirebilmesi için gerekli personel ihtiyacını karşılamak amacıyla, bu Kanunda belirtilen şartları taşıyan ve Kamu Personeli Seçme Sınavı başarı sırasına göre tespit edilecek 5.000 yeni personelin merkezi yönetim bütçe kanunlarında öngörülen açıktan veya naklen atamaya ilişkin kadro sayısı sınırlamalarına tâbi olmaksızın, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde atanmasını öngören düzenleme yapılmakta,

- 485 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre faaliyetlerini sürdüren döner sermayenin, tüm aktif ve pasifiyle birlikte bu Kanunla kurulan döner sermayeye devredilmesi hükme bağlanarak bir boşluk meydana gelmesi önlenmekte,

- Kanunda belirtilen yönetmeliklerin yürürlüğe girme zamanı ile bu yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut düzenlemelerin uygulanma yöntemi belirlenmektedir

MADDE 22- Yürürlük maddesidir.

MADDE 23- Yürütme maddesidir.

Tablolar için tıklayınız...