Yenilikçi ilaçlar ve eşdeğer ilaç sanayi birbirine muhtaç
Deloitte'un "Türkiye'de ve Dünyada İlaç Sanayi: Gelişme Potansiyelleri" başlıklı raporuna göre dünyanın en önemli 15 ilaç pazarından biri olan Türkiye ilaç sanayinin geleceği için ümit vaat ediyor.
Deloitte'un yayınladığı "Türkiye'de ve Dünyada İlaç Sanayi: Gelişme Potansiyelleri" raporu, dünyada ve Türkiye'de ilaç sanayinin durumunu değerlendirirken jenerik (eşdeğer) ilaç pazarının potansiyeli hakkında da önemli veriler sunuyor.
"Türkiye'de ve Dünyada İlaç Sanayi: Gelişme Potansiyelleri" başlıklı rapora göre, geçmişe göre daha az oranda patentli ilaç üretilmesi ve giderek birçok ilacın patent sürelerinin dolması nedeniyle jenerik ilaç pazarı önümüzdeki yıllarda büyüme eğiliminde olacak. En büyük ilaç pazarı ABD'de, reçeteli ilaçların kutu bazında yüzde 69'u, ciro bazında ise yüzde 16'sı jenerik ürünlerden oluşuyor. Türkiye'de ise jenerik ürünlerin kutu bazında yüzde 80, ciro bazında ise yüzde 50 civarında paya sahip olduğu biliniyor.
Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya, Meksika ve Güney Kore ile beraber ilaç sektörünün gelişmekte olan yedi ülkesinden biri olan Türkiye'de ilaca yönelik iç talepte sosyoekonomik ve demografik gelişmeler ve güvenlik alanındaki reformların sonucunda belirgin bir artış gözlemleniyor.
İlaç sanayinde Ar-Ge'nin önemine değinen uzmanlara göre bir ilacın araştırma ve geliştirme safhası 10-15 yılı ve 1,3 milyar dolarlara varan büyük harcamaları gerektirebiliyor. Harcanan rakamın büyüklüğü ve yatırım süreleri dikkate alındığında fikri mülkiyet hakları, sektör için yaşamsal bir önem taşıyor. Patent haklarını ve veri münhasıriyetini koruma altında bulunduran fikri mülkiyet hakları düzenlemeleri ile birçok sektörde olduğu gibi ilaç sektörü de mevcut yatırımlarını korumaya çalışıyor.
Fikri mülkiyet hakları sürelerinin yasal olarak sona ermesi ile ortaya çıkan jenerik ürünler ilacın daha makul fiyatlarıyla daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayarak bu sektörde ikinci bir pazar yaratıyor.
Jenerik ilaçların Ar-Ge maliyetleri çok yüksek olmadığı için daha ekonomik fiyatlardan üretilebiliyor. Fikri mülkiyet haklarının sıkı kurallara bağlanması, orijinal ve jenerik ürünlerin birbirlerini beslemesini ve yenilikçi ürünlerin ortaya çıkmasını hızlandırıyor. Cirosuna oranla en yüksek (yaklaşık yüzde 16) Ar-Ge harcamasını yapan sektör olan ilaç endüstrisi, yenilikçi ürünler geliştirmek için dünyadaki toplam Ar-Ge harcamalarının da yüzde 18,5'ini gerçekleştiriyor.
Yenilikçi ilaç sanayinin patent ve veri münhasırıyeti ile en uzun süre (8+2+1 yıl formülü ile) sıkı bir şekilde korunduğu Avrupa'da bir yandan da toplumun ilaca erişimini artırmak için jenerik ilaç çalışmalarına da büyük bir önem veriliyor.
Jenerik piyasayı orijinal ilaç üretiminin bir türevi olduğunu ifade eden uzmanlar, Türkiye'de 1 Ocak 2005'de yasalaşmış olan veri münhasıriyeti uygulamasının AB standartlarına çekilmesi gerektiğini savunuyor. Rapora göre, bu çerçevede, halihazırda 6 yıllık bir süreyi kapsayan veri münhasırıyetinin AB uyum süreci çerçevesinde 8+2+1 formülü ile uzatılması yararlı olacak.
İLAÇ SEKTÖRÜNDE BİRLEŞME VE SATIN ALMALAR ARTTI
Jenerik ilaç piyasası günümüz dünyasında gelişen ve büyüyen bir iş alanını oluşturuyor. Bu alanda dünyadaki birleşme ve satın almalara paralel biçimde Türkiye'deki jenerik ilaç firmalarında da benzer eğilimler görülüyor.
Eczacıbaşı'nın eşdeğer ilaç bölümü 2007 yılında Çek Zentiva tarafından satın alınırken, bir yıl sonra Yeni İlaç, İtalyan Recordati tarafından alındı. Eşdeğer ilaç firması birleşmeleri konusunda daha önce de benzer girişimler yaşanmıştı. Örneğin, 1999 yılında Alman Hexal, İlsan İltaş'ı; 2000 yılında İtalyan Menarini, İbrahim Ethem'i; 2003 yılında İzlandalı Actavis, Fako İlaç'ı ve 2006'da Citi Venture Capital, Biofarma İlaç'ı satın aldılar.
İç pazarda gücünü koruyan yerli firmaların jenerik ürünlerin Ar-Ge'sine yönelik yatırımlarına hız kazandırmaya başladığı gözlemlenirken, bu çalışmalardan olumlu sonuçlar alınmasıyla birlikte yerli ilaç sanayi açısından dış pazarların geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi de olanaklı hale gelebilir.