3 yasa ile yeni hayat
Meclis turunu ı tamamlayan Torba yasa ise onay için sırasını bekliyor. Bu üç yasada 7'den 70'e 73 milyon vatandaşın günlük hayatını doğrudan etkileyecek 2 bin 418 düzenleme yer alıyor. Yasalar uygulanmaya başladığında bir çok kötü alışkanlık son bulacak. Vatandaş daha fazla yasal hakka kavuşurken sorumluklarının sayısı artacak. Bankadan kredi alırken, toplu taşıma araçlarıyla seyahat ederken, çek yazarken ya da başkasından çek alırken, sigara yasağını ihlal ederken, ev kiralarken ya da evi kiraya verirken yeni yasalar geçerli olacak. İşte günlük hayatımızı yeniden şekillendirecek üç yasanın getireceği değişiklikler:
1 TİCARET KANUNU
Yumurtalı soğanlı seyahat tarih oldu
Bin 535 maddeden oluşan yeni yasayla birlikte artık 1 şehirlerarası toplu taşıma araçlarında yumurta, soğan, pide, lahmacun gibi kokulu yiyecekler yenilmeyecek; otobüslerde tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınamayacak. Bagaj için ücret alınamayacak. Otobüslerde, gece yarısından sonra yüksek sesle müzik çalınmayacak. Sefer * herhangi bir sebeple yapılamaz ya da aşırı gecikme olursa yolcu hem bilet ücretini hem de uğradığı zararı firmadan isteyebilecek. Aynı koltuğu birden fazla yolcuya satan otobüs firması bilet fiyatının 3 katı tazminatı yolcuya ödeyecek. Kamyon ve dolmuşlarda sık görülen yazılar kalkacak. "Aşıksan vur saza, şoförsen bas gaza", "Aşk çekenin, yol gidenin" gibi yazılar tarih olacak. Gemi kazalarında yolcuların ölmesi ya da yaralanmasından doğacak zararlarda sorumluluğu gemi sahibi üstlenecek.
Bileşik faize son
Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenecek; kanuni, anapara ve temerrüt faizi hakkında ilgili mevzuat hükümleri uygulanacak. Bileşik faiz uygulamasına son verilecek. Evin kapısına gelerek veya yoldan çevirerek yapılan satışlar, "saldırgan satış yöntemi" olarak değerlendirilecek. Başkalarını veya mallarını ve fiyatlarını, yanıltıcı, incitici ve kötüleyici beyanlar, karşılaştırmalı ve aşırı reklamlar, paye, diploma veya ödül almadığı halde bunlara sahipmiş gibi hareket etme, rekabeti bozucu satış yöntemleri, haksız rekabet sayılacak. Kooperatifler ticaret şirketi sayılacak. Ticaret şirketlerine, devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler gibi değerler ile fikri mülkiyet hakları da sermaye olarak konulabilecek. 1 kişi tek başına da anonim şirket kurabilecek. Anonim veya bir başka şirket kurmak, şirketin sermayesini artırmak amacıyla veya vaadiyle halktan para toplanabilmesi için SPK'dan izin alınacak. Karşılığı bulunmayan çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde 10'unu ödemekle yükümlü olacak; ayrıca hamilin bu yüzden uğradığı zararı tazmin edecek.
2. TORBA YASA
İstihdama her yıl 1,5 milyar lira harcanacak
Toplam 234 maddeden oluşan yeni yasayla 100 milyar lirayı aşan borçlar yeniden yapılandırılacak. Borçlara 18 taksitte ödeme imkanı getirilirken varlık barışının da süresi uzatıldı. Düzenleme istihdamın arttırılması ve işsizliğin azaltılmasına yönelik önemli yenilikler getiriyor. Yeni düzenlemeyle birlikte işsizlik fonunun prim gelirlerinin yüzde 30'u her yıl istihdamı artıracak projeler için kullanılacak. Bu da yaklaşık 1,5 milyar liralık bir kaynağın bu alana harcanması anlamına geliyor. Yasayla ayrıca işsizlik sigortasından yararlanma şartları yumuşadı, en son 120 gün çalışmış olma şartı kaldırıldı. Trafik sigortası sistemi yeni yasayla yeniden düzenlendi.
Kazazedeye devlet güvencesi
Bundan böyle trafik kazalarında yaralanan vatandaşların tüm masrafları, aracın sigortalı olup olmadığına bakılmaksızın SGK tarafından karşılanacak. Sigorta şirketlerinden para alamadıkları için trafik kazası geçiren yaralıları kabul etmeyen hastaneler yeni dönemde kapılarını bu kişilere açacak. Yeni yasayla birlikte bankalara kredi için başvuracak müşterilerin sadece geçmiş banka borçlarına değil, aynı zamanda elektrik, su, doğalgaz, vergi ve diğer kamuya olan borçlarına da bakılacak. Borcu olan müşteriler kredi almakta zorlanacak. Üniversiteden atılan öğrencileri yeniden okula döndürecek yasa aynı zamanda bundan sonra üniversitelerden atılmaya da son veriyor. Yeni yasayla il özel idarelerindeki ve belediyelerdeki fazla işçiler diğer kurumlara nakledilecek. Ankara'daki kamu bankaları ile SPK ve BDDK İstanbul'a taşınacak. İstanbul'un nüfusu artarken, Ankara önemli bir bürokrat kesiminden olacak.
3. BORÇLAR KANUNU
Balkonda mangal keyfi bitti
649 maddeden oluşan ve geçen ay yasalaşan Borçlar Kanunu'na göre banka ve şirketler tarafından önceden hazırlanan sözleşmelere karşı bireyler korunacak. Sözleşmeler tek taraflı olarak değiştirilemeyecek. Olağanüstü faiz oranları karşısında borçlu korunacak. Faiz ödeme borcunda uygulanacak yıllık faiz oranı, sözleşmede kararlaştırılmamışsa, faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre belirlenecek. Ekonomik kriz dönemleri gibi olağanüstü durumlarda, sözleşmeler değişen koşullara göre uyarlanabilecek. Borcunu ödemeyen satıcı, alıcının uğradığı zararı giderecek. Kira bedellerinde yapılacak artış bir önceki yılın ÜFE endeksini geçemeyecek. Kiralık yerle ilgili zorunlu sigorta, vergi ve benzeri yükümlülükleri mal sahibi karşılayacak. Uyarıya rağmen yüksek sesle müzik dinleyen, gürültü patırtı, balkonda mangal yapan kiracının sözleşmesi iptal edilebilecek. Mal sahibine verilen depozito miktarı, 3 aylık kira bedelini aşamayacak. Düzenlemeyle, kiraya verene, tazminat ödemekle yükümlü olmaksızın, sözleşmeyi tek taraflı sona erdirme hakkı tanınmış olacak. İşyerlerindeki psikolojik ve cinsel tacizi önleme konusunda işveren yükümlü olacak. Çalışanın özel aracını işyeri için kullanan işveren, masrafların dışında vergisini de ödeyecek.
HABER: Erdoğan SÜZER / ANKARA