Genel sağlık sigortası Temmuz'dan önce çıkacak

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısı, yarın, TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Komisyonu'nda görüşülecek.

Tasarının, gelecek hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşüldükten sonra Genel Kurul'da ele alınması bekleniyor.

TBMM Sağlık ve Sosyal İşler Alt Komisyonu, yaklaşık bir haftalık çalışma sonucunda, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Tasarısı ile ilgili raporunu tamamladı.

-18 YAŞINA KADAR DİŞ TEDAVİSİ-

Alt komisyonun yaptığı değişikliklere göre, 18 yaşına kadar diş bakım ve tedavisi, genel sağlık sigortası kapsamında ücretsiz yapılacak.

Kadınların, 41 yaşına kadar 3 kez tüp bebek tedavi masrafları sağlık sigortası tarafından karşılanacak.

Ortez, protez, platin çubuk ve stend gibi iyileştirme araçlarında,hastadan yüzde 20 ile 50'ye varan oranlarda katkı payı alınacak.

Riskli bölgelerde koruyucu önlem olarak, belli bir yaşın üstündeki kişilere buzda kaymayan ayakkabı gibi risk azaltıcı araç ve gereç, kıyafet verilebilecek. Kanserin yoğun olduğu bölgelerde, bu hüküm doğrultusunda ücretsiz tarama yapılabilecek.

İşverenin suç sayılan ya da kasti bir davranışı sebebiyle iş kazalarının meydana gelmesi halinde tedavi masrafları, işveren tarafından karşılanacak.

Sağlık harcama bedellerini belirlemeye yetkili olan Sağlık Bakanlığı'nın görüş almak için oluşturacağı komisyona, işçi ve işverensendikaları ile bazı sivil toplum örgütlerinden de temsilci alınacak.

Sağlık Bakanlığı'nda oluşturulacak komisyon, sağlık giderlerinin gerekirse daha azının karşılanmasına da karar verebilecek.

-TASARI NELER GETİRİYOR-

Tasarıya göre, çalışanlar, köy mahalle muhtarları, kendi hesabına bağımsız çalışanlar, kamu idarelerinde çalışanlar sigortalı sayılacak.

Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesislerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklar hakkında, kısa vadeli sigorta kolları uygulanacak. Çırak, işletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler ile üniversite sırasında zorunlu staj yapan öğrenciler de
kısa vadeli sigorta kollarına tabi tutulacak.

Harp malulleri ile Terörle Mücadele Kanunu veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlara göre vazife malullüğü aylığı bağlananlardan bu kanuna tabi çalışanlar hakkında, aylıkları kesilmeden kısa vadeli sigorta kolları uygulanacak. Yabancı uyruklu öğretim elemanları ve öğretmenler hakkında kısa vadeli sigorta kollarıuygulanırken, bu kişilerden isteyenler uzun vadeli sigorta kollarına da tabi tutulacak.

-SİGORTALI SAYILMAYANLAR-

Tasarı, sigortalı sayılmayacakları şöyle belirliyor:

''-İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi,

-Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar akrabalar arasında yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar,

-Ev hizmetlerinde süresiz çalışanlarla ev hizmetlerinde iş akdi ile sürekli çalışmasına rağmen aylık kazançları prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olanlar,

-Er ve erbaşlar, yedek subay okulu öğrencileri, yabancı bir ülkedekurulu herhangi bir kuruluştan gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler,

-Meslek ve sanat okulları ile yüksek okullarda yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler, sağlık hizmeti sunucuları tarafından işealıştırılmakta olan hasta veya maluller,

-18 yaşını doldurmamış olanlar,

-Kamu idareleri hariç olmak üzere, tarım işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, kanundatanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler,

-Niteliği itibariyle bir kişinin, bir gün içinde yapabileceği işlerde yevmiyeli olarak çalışanlar,

-Kendi nam ve hesabına çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkar siciliyle birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşlarına usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar,

-Aylık kazançlarından bu faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 katından az olduğunu belgeleyenler.''

-BABALARA EMZİRME YARDIMI-

Sigorta kapsamındakilere iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde şu yardımlar sağlanacak:

-İş kazası ve meslek hastalığı hallerinde; sigortalıya geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilecek. Sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak. Bu nedenlerle ölen hak sahiplerine gelir bağlanacak, cenaze yardımı ödenecek. Gelir alan eş ve çocuklara evlenme yardımı verilecek.

-Hastalık, analık hallerinde geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilecek. Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, doğumdan sonraki altı ay süresince her ay, doğum tarihinde geçerli asgari ücretin altıda biri
tutarında emzirme yardımı yapılacak.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu, ilgili raporlarla meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında azaldığı tespit edilen sigortalılar, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanacak. Bu gelir,
sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanacak.

-9 BİN İŞ GÜNÜ PRİM YATIRMAK KOŞULU-

Kısa vadeli sigorta kolları kapsamına girenlerden askere giden sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi, hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre, iş kazası, meslek hastalığı sonucu geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre, sigortalının greve katılması veya işverenin lokavt yapması halinde geçen süre, sigorta kapsamının dışında kalacak.

Yaşlılık sigortasında, yaşlılık aylığı bağlanması ve toptan ödeme yapılması gibi yardımlar sağlanacak. Kanun yürürlüğe girdikten sonra ilk defa sigortalı olanlar kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş
olmaları ve en az 9 bin günlük malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları şartıyla yaşlılık aylığından yararlanabilecekler.

Sigortalıların görevlerinde fiilen çalışmak suretiyle geçen hizmetsürelerine bu sürenin her 360 günü için belirlene fiili prim gün sayıları, fiili hizmet süresi zammı olarak eklenecek. Madende çalışanlar için bu süre 180 gün, radyasyonla çalışan sağlıkçılar, gazeteciler, polisler, MİT görevlileri, subay, astsubay, jandarma,
fabrika, atölye gibi yerlerde çalışan kaynakçı vb. işçiler ile infaz koruma memurları için 90 gün olarak belirlendi.

-GÖREVDEN AYRILAN CUMHURBAŞKANINA YAŞLILIK AYLIĞI-

Cumhurbaşkanı iken görevinden ayrılanlara istekleri üzerine, istek tarihinde cumhurbaşkanına ödenen aylık ödeneğin yüzde 40'ı oranında yaşlılık aylığı bağlanacak.

Başbakan iken görevinden ayrılanlara yine istekleri üzerine, istek tarihindeki Cumhurbaşkanlığı ödeneğinin yüzde 40'ı esas alınarak, cumhurbaşkanına bağlanacak yaşlılık aylığının yüzde 75'i oranında aylık bağlanacak.

Yaş haddinden emekliye ayrılan ve 15 yıl fiili hizmet süresini dolduranlar ile 30 yıl fiili hizmet süresini tamamlayanlardan kadrosuzluk nedeniyle resen emekli edilenlere, yaşlılık aylığı bağlanacak.

-İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK-

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için zorunlu sigortalı olarak çalışmamış olmak, 18 yaşını doldurmak ve dilekçe ile kuruma başvurmak gerekecek.

İsteğe bağlı sigortalılar, prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında belirleyecekleri kazanç üzerinden yüzde 20 oranında malullük; yaşlılık ve ölüm sigortalıları ise yüzde 12 oranında Genel Sağlık Sigortası primi ödeyecekler.

Bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi halinde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından hangisinin bağlanacağı şu şekilde belirleniyor:

''Hem malullük hem de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı, Malullük ve yaşlılık aylığı ile birlikte ölen eşinden dolayı da
aylığa hak kazanan sigortalıya her iki aylığı,

Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı,
Birden fazla çocuğundan hak kazanan ana ve babaya ise yüksek olan aylık ödenecek.''

-İYİLEŞENE KADAR TEDAVİ-

Genel Sağlık Sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere koruyucu sağlık hizmetleri, hastalık nedeniyle ayakta veya yatarak, analık nedeniyle ayakta veya yatarak ve acil sağlık hizmetleri verilecek. Ayrıca, bu kapsamda 18 yaşına kadar ağız ve diş muayenesi,
60 yaş ve üzerindeki genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin diş protezleri karşılanacak.

Sağlık hizmetleri, kişinin iyileşmesine kadar sürecek. Hekimin veya diş hekiminin göreceği lüzum üzerine Genel Sağlık Sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yurtdışı dahil yerleşim yeri dışına yapılan sevklerinde, kendisinin ve bir kişiyle sınırlı olmak üzere refakatçisinin yol gideri ve gündelikleri karşılanacak.

Genel Sağlık Sigortalısı sayılanların, sağlık hizmeti sunucusuna başvurdukları tarihten önceki son 1 yıl içinde 90 gün Genel Sağlık Sigortası primi ödemesi gerekecek. İsteğe bağlı sigortalılarda ise prim borcu bulunmaması şartı aranacak.

Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi için 2 YTL, ayaktan tedaviden sağlanan ilaçlar, ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri için yüzde 20 ila 50, ayaktan tedavide sağlanan diğer hizmetler için ise yüzde 3 ila yüzde 6 oranlarında olmak üzere kurumca
belirlenecek katılım payı alınacak.

Eğer sigortalı sevk zincirine uymadan tedavi görürse bu oranlar yüzde 50 oranında artırılacak. Sözleşmeli sağlık hizmeti verenlere, tahsil ettikleri katılım payı düşüldükten sonra kalan tutar ödenecek.

İş kazası ve meslek hastalığı halleri, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri, sağlık kurulu raporu ile belgelendirmek şartı ile kurumca belirlenen kronik hastalıklar ve kontrol muayenelerinden
katılım payı alınmayacak.

Sağlık hizmetlerine ödenecek tutarları belirlemeye ''Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu'' yetkili olacak.

-PRİM ORANLARI-

Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortasına tabi olanlar bakımından prime esas kazanç için ücret veya ödenek almak suretiyle çalışanların o ay için hak ettiği ücretler ile ücret dışındakalan her türlü ödeme, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit
istihkaktan sigortalılara yapılan ödemelerin brüt toplamı esas alınacak.

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalıları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının yüzde 20'si olacak. Bunun yüzde 9'u sigortalı hissesi, yüzde 11'i de işveren hissesinden oluşacak. Buna, devlet yüzde 5 oranında katkı yapacak.

Fiili hizmet zammı uygulanan işlerde çalışan sigortalılar için uygulanacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, belirlenen yüzde 20 oranının her yıl fiili hizmet gün sayısının 360'a bölünmesi sonucunda bulunacak oranda artırılması suretiyle belirlenecek. Artırılan bu primin 3'te biri sigortalı, 3'te ikisi ise
işveren hissesi olacak.

Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre yüzde 1 ila 6 oranlarında olmak üzere, kurumca belirlenecek.

Genel Sağlık Sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için prime esas kazancın yüzde 12.5'i olacak. Bunun yüzde 5'i sigortalı, yüzde 7.5'i ise işveren hissesi olarak uygulanacak.

Yalnızca Genel Sağlık Sigortası'na tabi olanlar ile isteğe bağlı sigortalıların Genel Sağlık Sigortası primi, prime esas kazancın yüzde 12'si olacak.

Sosyal Güvenlik Kurumu, prim ve her türlü alacaklarını işverenlere olan borçlarından mahsup edebilecek. Kurumun prim ve diğer alacakları yasal süresi içinde ve tam olarak ödenmezse ödenmeyen kısmı, sürenin bittiği tarihte yüzde 5 oranında artırılacak.

-KURUMDAN KONTROL MUAYENESİ-

Sosyal Güvenlik Kurumu, sağlık hizmeti alan genel sağlık
sigortalısından veya bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerden, yürütülen soruşturma kapsamıyla sınırlı olmak üzere sağlık hizmetinin gerçekten alınıp alınmadığını tespit amacıyla kontrol muayenesi ve tetkik yaptırılmasını talep edebilecek.

Düzenleme uyarınca, bağlanacak gelir ve aylıklarını tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren aralıksız bir yıl sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylıkları durdurulacak.

İş kazası, meslek hastalığı, analık ve ölüm sigortalarından kazanılan diğer haklar, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren istenmezse düşecek.

Sigortalı veya sigortalının bakmakla yükümlü oldukları kişilerin alacakları, hakkı doğuran olayın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde istenmezse zamanaşımına uğrayacak; 5 yıl sonunda da düşecek.

İşveren, gerek prim, gerekse kuruma vermesi gereken bilgi ve belgeleri geciktirmesi durumunda, idari para cezası ödeyecek.

Kamu görevlilerinin emeklilik ikramiyeleri, kanunun yürürlük tarihinden itibaren, diğer ilgili kanunlar uyarınca çalıştıkları kurumlarca ödenecek. 1 yıllık sürenin dolmasından sonra kamu görevlisinin son çalıştığı kurumun özelleştirilmesi halinde ödemeyi
Hazine yapacak.

Emekli ikramiyesine esas alınacak sürenin hesabına, fiili hizmet süresi zamları dahil edilecek. Sosyal güvenlik kurumlarından aylık, gelir, tazminat, harp malullüğü zammı ve diğer ödeneklerin verilmesine devam edilecek.

Kanunun yürürlüğe girmesinden önce sakatlık kontenjanından göreve başlayan ve Emekli Sandığı'na tabi bir göreve devam edip bu kanunun malulen emeklilik şartlarını taşımayanlardan 15 yıl hizmeti bulunanlara, istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanacak.